Turistlərin sevimli məkanı
Azərbaycanın bölgələrində mövcud
olan turizm potensialı ilk növbədə
regionlarımızın əlverişli təbii-coğrafi
mövqedə yerləşməsi, zəngin flora və
faunası, gözəl təbiəti ilə şərtlənir.
Son vaxtlar müasir tələblərə
cavab verən istirahət mərkəzlərinin,
hotellərin inşası,
paytaxtdan regionlara gedən yolların bərpası nəinki xarici turistlərin, eyni zamanda yerli
insanlarımızın da
öz istirahətlərini
bölgələrimizdə keçirməsinə maraqlarını
artırır. Hazırda turizm mövsümünün qızğın
dövrüdür. Bu
səbəbdən də
Azərbaycanın turizm
üçün əlverişli
olan rayonları ilə bağlı bilgilərimizi oxucularımızla
bölüşməyi qərara
aldıq.
Dağlar diyarı...
Azərbaycanda mövcud
olan 9 iqlim zonasından üçünə
İsmayıllı rayonu ərazisində rast gəlmək
mümkündür. Buranın qış fəsli quru, mülayim keçir, düzənliklərdə havalar
isti, yağıntılar
müntəzəm olur,
dağlarda isə qış soyuq və rütubətli keçir. Rayonun əsas relyefi dağlardan ibarətdir. Buranın çox gözəl təbiəti
var. Meşəli dağlar, qayalar,
çaylar (Girdman, Axox, Göyçay), şəlalələr (Qalacaq
- hündürlüyü 50 metr, Çayqovuşan - hündürlüyü 30 metr,
İstisu - hündürlüyü
25 metr, Mədrəsə
- hündürlüyü 25 metr) burada istirahət
edən insanlara xüsusi zövq verir. İsmayıllının
demək
olar ki, simvolu sayılan Babadağın yamaclarında
dəniz səviyyəsindən
3500 metr yüksəklikdə
3 təbii və Kürdmaşi və Aşıqbayramlı kəndlərinin
yaxınlığında düzəldilmiş
üç süni göl çox mənzərəli olmaqla bərabər, həm də balıq ovu üçün münasib yerlərdir.
Rayonun ərazisində
yerləşən "İsmayıllı"
qoruğu 1981-ci ildə
yaradılıb. Sahəsi
5778 hektar olan bu qoruq Topçu
və Qalacıq adlanan iki hissədən
ibarətdir. Bu iki hissə arasındakı məsafə
1 km-dir. Qoruğun meşələri 5021 hektar,
subalp çəmənlikləri
227 hektar yer tutur. Burada 40 növdən çox oduncaq və kol bitkisi, 170 növ onurğalı heyvana rast gəlmək
olar. Meşələri
palıd, şabalıdyarpaq
palıd, vələs,
fısdıq, qızılağac,
ağcaqayın, qovaq,
quşarmudu, dəndə,
cökə və s. ağaclardan ibarətdir. Burada dağkəli, dağkeçisi,
köpkər, maral, cüyür, ayı, qaban, vaşaq, tülkü, canavar, dələ, yenot, meşə pişiyi, qırqovul, kəklik, qartal, şahin, tetra, ular və
s. heyvan və quşlar geniş yayılıb.
Rayonda xalq sənəti yüksək inkişaf edib
İsmayıllı
rayonunda qədim xalq sənətlərinin və tətbiqi sənətin
ənənələri qorunub saxlanılıb. Burada xalçaçılıq
(Qalacıq və Təzəkənd kəndləri),
misdən hazırlanmış
üzərində döymə
naxışlar açılan
qab və silah, dabbaqlıq, dəmirçilik, ağac
və metal üzərində oyma kimi qədim sənət nümunələri
daha geniş yayılıb. Qeyd edək ki, bu peşələrlə məşğul olan sənətkarlar əsasən
Lahıc kəndində
yaşayırlar, hətta
kəndin mərkəzi
küçəsində bu
sənət nümunələrinin
satışını həyata
keçirən çoxlu
dükan və emalatxanalar yerləşir.
Rayonun Basqal kəndində qadınlar üçün kəlağayı
adlanan milli baş örtükləri
hazırlanır. İpək
parçadan hazırlanan
kəlağayının naxışları
basma üsulu ilə həkk edilir.
Hər abidə
bir tarixdir
Hazırda rayonda turizmin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə geniş tədbirlər
həyata keçirilir. Bu baxımdan Lahıc
və Basqal kəndlərində tarix-mədəniyyət qoruqları
yaradılıb. Bu kəndlərin əraziləri
bu gün də orta əsr
şəhəri nümunələri
kimi əsl muzeydir. Buradakı abidələrin çoxu dövlət tərəfindən
mühafizə olunur. Adları çəkilən
kəndlərin ərazisində
Bədoy Zevero məscidi (1791-ci il), Ağalı məscidi, Zevero bulağı, tarixi XVIII əsrə gedib çıxan digər məscid və hamamlar mövcuddur .
Digər abidələr,
o cümlədən Xanəgah kəndindəki Qız
qalası (XVII əsr), Sulut kəndindəki Fitdağ qülləsi
(XVIII əsr) və bir sıra digər arxeoloji obyektlər də
qorunan maddi-mədəni irs sırasına daxildir. Maraqlıdır ki, yerli sakinlər Fitdağ qülləsini Makedoniyalı İsgəndər
haqqında yayılmış
bir rəvayətlə
bağlayırlar. Deyilənə
görə, Makedoniyalı
İsgəndər özü
burada düşərgə
salıb, onun carçıları isə
dağın zirvəsinə
qalxıb oradan qızıl şeypurlarla bir-birinə xəbər çatdırıblar.
Ona görə də həmin qülləyə Fitdağ
qülləsi deyilir.
Başqa bir rəvayətə
görə isə VII əsrdə yaşayan Qafqaz
Albaniyasının hökmdarlarından biri olmuş Cavanşir
Girdman çayının sol sahilindəki başqa bir
dağın zirvəsində Talıstan kəndinin
yaxınlığındakı qalada yaşayıb. Sulut kəndində
Qırxotaq qalası, Haram qülləsi, Xirəki müdafiə
səddi və Cümə Məscidi də salamat qalıb.
İsmayıllı rayonunun inzibati mərkəzi İsmayıllı şəhəridir.
Şəhərin əhalisinin
sayı 77.899 nəfərdir.
Bakıdan 185 km aralıda yerləşən
bu dağ rayonunda onlarla turizm-istirahət mərkəzi fəaliyyət
göstərir. Hər
il təbiət turizminin vurğunu olan 2-3 min insan
dincəlmək üçün
məhz İsmayıllını
seçir.
Fəxriyyə ABDULLAYEVA
Mədəniyyət.- 2009.- 15 iyul.- S. 8.