Səhnə palitrasının
quruluşu
O, ilk qadın rejissorlardandır
Budəfəki qəhrəmanım
rejissordu. Özü də Azərbaycanın ilk peşəkar qadın rejissorlarındandı,
xalq artistidi. Gülcahan Güləhmədovanı
70-ci illərin teatrsevərləri
yaxşı tanıyırlar.
Tale elə gətirdi ki, uzun illər ötəndən sonra onu şəxsən onu şəxsən tanıdım. Və indi yaşa dolmuş, qənirsiz gözəlliyinin üstündən
çox yellər ötmüş bu xanımın peşəkarcasına
söhbətinə, sadə,
qayğıkeş, mehriban
münasibətinə heyran
olmaya bilmirsən. Səmimi deyim ki, əlimə
qələm alandan bəri Azərbaycanın mədəniyyət, elm, idman tarixinə düşmüş haqqında
söhbət açdığım
yüzlərlə insanın
içərisində Gülcahan
xanım təvazökarlığı,
intellektuallığı ilə
seçilənlərdəndi. Bəs görəsən, bunun mənbəyi hardandı?
- Hardan olacaq? Kökdən, tərbiyədən,
müəllimlərimdən. Valideynlərim həkim idi. O zaman ziyalı
ailələrdə uşaqlara
məğrur olmağı,
ləyaqəti gözləməyi
aşılayırdılar. Hərçənd mənim uşaqlığım
30-cu illərin tutatut dövrünə düşmüşdü.
Xoşbəxtlikdən gənclik
illərində tale mənim qarşıma Adil İsgəndərov, Mehdi Məmmədov, Rza Təhmasib, Cəfər Cəfərov,
Məhərrəm Haşımov
və başqa ustadları çıxardı.
Rus Dram Teatrında mənim düz otuz ilim
keçib. Həyatda qazandıqlarıma görə
o teatra borcluyam. Eh, xoşbəxt anlarım o qədər olub ki...
- Bəs
ağrı-acılar, zərbələr,
intriqalar. Bunsuz teatr olar? (İkimiz
də gülürük)
- Nə edəsən ki, dediyiniz həqiqətdi.
Mənim
də başım az çəkməyib. İnstitutu fərqlənmə
diplomuyla bitirib teatra gəlsəm də, beş il assistentlik etdim. Şarlaxov kimi təcrübəli aktyorun «bu qız
mənə nə verəcək», Stepanov-Kolosov
kimi rejissorun bütün truppaya «bax elə eləməyin
ki, onu sizin
yanınızda qoyub gedim» kimi tənəli sözlər
deməsinə dözdüm.
Ancaq onlar həqiqətən böyük sənətkarlar
idi. Və onları da
müəllimlərim hesab
edirəm. Müstəqil rejissor kimi quruluş
verdiyim ilk tamaşa «Şadlıq sorağında»
oldu.
- Və beləcə söz-söhbətə,
saysız-hesabsız gül-çiçəklərə,
pərəstişkar məktublarına
yol açıldı.
Yoxsa, siz bu şadlığın
sorağındaydınız?
- Doğrudan
da, bu məsələdə
nə dərəcədə
qanunauyğunluq var deyə bilmərəm, lap
yerinə düşüb.
Sonra «Mariya Stüart», «Antiqona», «Sən həmişə mənimləsən», «Varşava
melodiyası», «On üçüncü
sədr», daha nələr-nələr yarandı.
Gərək ki, hamısı
bir yerdə 70-dən artıqdı.
- «Kamandorun
addımları» tamaşasının
adını çəkməyi
unutduz. Bu tamaşa sizə Dövlət mükafatı
gətirib.
- Heç
onu unutmaq olar? Tamaşa böyük rus
şairi Puşkinin həyatından bəhs edir. Mən Puşkinin həyatını
ətraflı öyrənməyə
düz bir il vaxtımı
sərf etdim. Qazancımdan
kəsə-kəsə üç
dəfə Leninqrada
(Sankt-Peterburq) getdim.
Puşkinin evində saatlarla,
günlərlə vaxt
keçirdim. O vaxtacan
Bakıda rast gəlmədiyim, nadir, qiymətli
sənədlərlə
- Bildiyimə
görə, siz orta məktəbdən sonra bir il ərzində iki yerdə - Sənaye və Tibb institutlarında oxumusuz. Qonşunuz, sonralar teatrşünas,
tərcüməçi kimi
tanınan İshaq İbrahimovla bəhsləşərək
Teatr İnstitutuna daxil olmusuz. Həmin xoş təsadüfdən altmış
dörd il
ötür. Həyatınız
qədər sevdiyiniz teatrdan enerjili vaxtınızda - 27 il öncə ayrıldız. Yəni doğrudan ayrı
çıxış yolu
yox idi?
- Bayaq dediyiniz intriqalar, şantaj və xəyanətkarlığa etiraz
kimi çoxlarının
gözləmədiyi halda
ərizə yazıb birdəfəlik getdim. Məndən
çox soruşurlar yenə ora qayıdarsan?
Yox.
Demirəm ki, ora pisdi, əsla, ancaq o indi başqadı,
mənimki deyil. Hanı o illərin Falkoviçi, Ginzburqu, Tumarkinası, Adamovu, Yegizarovu. Hələ repertuarımızı, tamaşaçılarımızı
demirəm. Eh... nə
deyim, heyif.
Gülcahan xanımın bir neçə aydan sonra səksən dörd yaşı tamam olacaq. Yaşının bu çağında da o çalışır.
Bakı Musiqi Akademiyasının professorudu. Vokalçı gənclərə aktyor sənətini öyrədir, onların iştirakıyla opera studiyasının
səhnəsində maraqlı
tamaşalar hazırlayır.
Seymur Elsevər
Mədəniyyət.- 2009.- 6 mart.- S. 6.