Ümummilli lider anıldı

Dünən «Səs» qəzetinin redaksiyasında ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 87-ci ildönümü münasibətilə dəyirmi masa keçirildi

Novruz Məmmədov: «Mən Heydər Əliyevi insan qalaktikasının parlaq bir ulduzu hesab edirəm»

Dəyirmi masada çıxış edən Prezident Administrasiyasının beynəlxalq əlaqələr şöbəsinin müdiri Novruz Məmmədov bildirdi ki, ümummilli liderlə işləyən insanlarla belə müzakirələrin aparılması həm bu insanlara, həm də gələcək nəsillərə lazımdır: «Mən Heydər Əliyevi insan qalaktikasının parlaq bir ulduzu hesab edirəm. Xoşbəxtəm ki, onunla bir yerdə işləmişəm. Həyatda başqa heç nəyə nail olmasaydım da, bu, mənim üçün kifayət edərdi. Dünyanın 60-dan çox ölkəsinin rəhbərlərinin bir neçə nəsli ilə tanış olmuşam, müxtəlif nümayəndə heyətlərinin tərkibində onlarla görüşmüşəm, onlarla aparılan danışıqlarda iştirak etmişəm. Bu görüşlər mənim üçün bir nəticəyə gəlmək, fikir söyləmək, qərar qəbul etmək üçün çox böyük əhəmiyyətə malik olub. İnanın, səmiyyətlə deyirəm: mən nə XX əsrdə, nə də XXI əsrin əvvəllərində o dövlət başçıları arasında Heydər Əliyev kimi şəxsiyyət görə bilməmişəm. Çünki dəfələrlə olan görüşlər, edilən söhbətlər, aparılan danışıqlar zamanı mübaliğəsiz, şişirtmədən deyirəm ki, onların Heydər Əliyev simasının, dühasının, zəkasının kölgəsində qaldıqlarını görmüşəm. Bunu zaman da sübut edir. Heydər Əliyev sağlığında tarixə çevrilmiş insan idi. Heydər Əliyev bütün situasiyalarda xalqa nə cür xidmət etməyin yolunu göstərdi. O, hər addımında böyük bir vətəndaş olduğunu, Vətəninə, millətinə nə qədər ürəkdən bağlı olduğunu nümayiş etdirirdi». N.Məmmədov Fransada təhsil aldığı dövrdə başına gələn maraqlı əhvalatı da danışdı: «Mən Fransaya gələndə orada bir nəfər haradan olduğumu soruşdu. cavabında SSRİ-dən olduğumu dedim. O da fransızca bir neçə dəfə Lev Yaşin və Əliyev dedi. Düzü, əvvəlcə bu sözlərin mənasını anlamadım. Yanımdakı tanışımdan onun nə dediyini soruşduqda dedi ki, əfsanəvi futbolçu Lev Yaşin və ümumittifaq miqyaslı dövlət adamı Heydər Əliyevdən bəhs edir. Görün, 80-ci illərdə Avropanın mərkəzi şəhərlərinin birində SSRİ-ni kimin vasitəsilə tanıyırdılar».

Eldar İbrahimov: «Ümummilli liderin ən önəmli xidmətlərindən biri üçrəngli bayrağı muxtar respublikanın bayrağı kimi qəbul etməsi idi»

Milli Məclisin Aqrar siyasət Komitəsinin sədri Eldar İbrahimov isə H.Əliyevin Azərbaycana ilk dəfə rəhbərlik etdiyi dövrdən danışaraq onu «Azərbaycanı palçığın içindən dartıb çıxaran», respublikaya 12 dəfə keçici qırmızı bayraq qazandıran, neftayırma zavodlarını yenidən quran, sənaye, tikinti və xüsusilə kənd təsərrüfatı sahəsində sıçrayışlara nail olan, 1 milyon ton pambıq, 2 milyon tondan artıq üzüm istehsal edən bir ölkəyə çevirən, beləliklə də, Azərbaycan kəndinin simasını dəyişdirən, insanları varlandıran bir rəhbər kimi xarakterizə etdi. E. İbrahimov H. Əliyevlə bağlı maraqlı bir xatirə də danışdı: «1981-ci ildə mən Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının partiya komitəsində təlimatçı işləyirdim. Söz vaxtına çəkər - ya mayın 4-ü, ya da 5-i idi. Naxçıvana möhkəm qar yağdı. Yadımdadır ki, Heydər Əliyev həmin vaxt Gürcüstanda idi. Ordan birbaşa Naxçıvana gəldi. Bakıdan da nazirlər dəyən zərərin aradan qaldırılması ilə bağlı müşavirəyə gəldilər. Nədənsə, partiya komitəsinin ikinci katibi məni çağırdı və Heydər Əliyev gələndə ona məruzə etmək üçün hazırlaşmağı məsləhət gördü. Mən də Heydər Əliyevin həsrətində olan bir insan idim. Neçə illərdir, onu televizordan görürəm, istəyirəm əlim onun əlinə dəysin. Yəni, bu arzu ilə yaşayırdım və möhkəm də hazırlaşırdım. Amma çox təəssüf ki, İlahi bunu mənə qismət eləmədi. Heydər Əliyev birbaşa birinci mərtəbəyə daxil oldu və orada müşavirəni keçirdi və çıxıb getdi. Həyat elə gətirdi ki, 1990-cı ildə Naxçıvana gələn gündən onunla ünsiyyətdə oldum». Natiq dedi ki, ümummilli liderin sonrakı dövrdə ən önəmli xidmətlərindən biri onun Naxçıvan Ali Sovetinin sessiyasını çağıraraq üçrəngli bayrağı muxtar respublikanın bayrağı kimi qəbul etməsi olub: «Həmin vaxt Bakıya gələndə hamı mənə deyirdi ki, Eldar, o nə bayraqdır, Naxçıvan özü üçün bayraq düzəldib? Naxçıvan o zaman SSRİ-nin saxlanılması ilə bağlı referendumda da iştirak etmədi».

Sabiq millət vəkili Kərim Kərimov isə dedi ki, Heydər Əliyev ilk növbədə əsl insani keyfiyyətlərə malik bir şəxs idi. Heydər Əliyevin 1987-ci ildə bütün vəzifələrdən çıxarıldığını deyən K.Kərimov bundan əvvəl 1983-c ildə Özbəkistanda Şərəf Rəşidovun, 1986-cı ildə Qazaxstanda Dinməhəmməd Kunayevin Siyasi Bürodan, partiya və dövlət işindən uzaqlaşdırıldıqlarını vurğuladı. K. Kərimov bildirdi ki, bu insanların hamısından fiziki və əqli cəhətdən üstün olan Heydər Əliyevin bir türk oğlu kimi «Politbüro»da qalmasına rus şovinistləri yol verə bilməzdilər: «Edilən təzyiqlər nəticəsində 1987-ci ilin mayın 11-də, ad günündən bir gün sonra iş vaxtı Heydər Əliyevin ürəyi tutdu. Xəstəxanada yatdığı uzun müddətdə kurasiyasında olan 20 nazirliyin heç bir başçısı, heç bir nazir müavini, «Politbüro»dan heç kəs Heydər Əliyevi yoluxmaq üçün xəstəxanaya getmədi. Bütün bunlardan sonra Heydər Əliyev çox fikirləşdi və dedi ki, dünyada və ölkədə gedən ictimai-siyasi proseslər mənim ümumi dünyagörüşümü dəyişdi. Heydər Əliyev 1990-cı ildə Moskvadan Bakıya gələndə tamamilə dünyagörüşünü, Kommunist Partiyasına, SSRİ-yə münasibətini dəyişmiş bir insan idi». Heydər Əliyevin ölümündən sonra onun haqqında 100-dən artıq kitab yazıldığını deyən K. Kərimov onların içərisində çox dəyərli kitablarla yanaşı, Heydər Əliyevin həyat fəaliyyətinə, adına yaraşmayan kitabların da olduğunu söylədi: «Xüsusən də onun Moskvadan Bakıya qayıtdıqdan sonrakı aylarda SSRİ-yə qarşı fəaliyyəti bu kitablarda o qədər də yaxşı əks olunmayıb».

Millət vəkili Məlahət İbrahimqızı Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyətinin böyük bir araşdırma mənbəyi olduğunu söylədi.

«Yeni Azərbaycan» qəzetinin baş redaktoru Hikmət Babaoğlu isə qeyd etdi ki, istər tarixi, istərsə də siyasi kontekstdən yanaşdıqda gözümüz önünə bir era gəlir ki, bu da Heydər Əliyev erasıdır. Onun sözlərinə görə, ən başlıcası da ondadır ki, həmin era bu gün də davam edir: «Felən, bioloji baxımdan ulu öndər aramızda yoxdur, amma qurduğu era davam edir və yüz illərlə bu era davam edəcək. Çünki müstəqil Azərbaycan dövlətinin, onun əsaslarının, onun ideoloji prinsiplərinin yaranması, Azərbaycan cəmiyyətinin formalaşması ulu öndərin adı ilə bağlıdır».

Gülər Əhmədova: «Heydər Əliyevin diaspor sahəsində həyata keçirdiyi ideologiya çox mükəmməl idi»

Millət vəkili Gülər Əhmədova isə Heydər Əliyevin həm də çox böyük bir ideoloq olduğunu vurğuladı. Millət vəkili qeyd etdi ki, Heydər Əliyev çox gözəl natiq idi: «Məncə, Heydər Əliyevin diaspor sahəsində həyata keçirdiyi ideologiya çox mükəmməl idi. Bu ideologiyanın kökündə azərbaycançılıq dayanırdı ki, bu da müxtəlif səbəblərdən 1917-ci ildən sonrakı dönəmdə ölkəni tərk etməyə məcbur olmuş soydaşlarımızı birləşdirən vasitə oldu. Bu insanlarda artıq bir kosmopolit düşüncəsi var idi. Onlarda qarışıq nigahlara da rast gəlinirdi. Azərbaycançılıq ideyası, nəinki, Azərbaycanın müstəqilliyinin və suverenliyinin qorunması üçün ən gözəl bir ideya idi, eyni zamanda, Azərbaycandan kənarda yaşayan azərbaycanlılar üçün çox gözəl bir ideya idi. İş o yerə çatdı ki, Azərbaycandan köçmüş yəhudilər belə bu ideya ətrafında birləşməyə və özlərini azərbaycanlı adlandırmağa başladılar».

Heydər Əliyevin yürütdüyü siyasəti insanpərvər və çox humanist siyasət adlandıran G.Əhmədova bildirdi ki, ümummilli liderin ikinci hakimiyyəti dövründə ölüm hökmünü aradan qaldırması, davamlı olaraq əfv fərmanlarının həyata keçirilməsi xalq arasında çox böyük rəğbətlə qarşılanırdı.

Heydər Əliyevin dini və milli dəyərlərə qayıdışa çox böyük önəm verdiyini bildirən G. Əhmədova onun özünün bu məsələdə atdığı addımların çox böyük nümunə olduğunu söylədi: «Heydər Əliyevin Bibiheybət məscidi və Mirmövsum Ağa ziyarətgahına yüksək münasibəti hələ sovetin xofu ürəklərdən çıxmayan insanlara arxa-dayaq olmaq idi».

Millət vəkili Heydər Əliyevin dahiliyinin ən vacib məqamının onun çox gözəl müəllim və psixoloq olması ilə xarakterizə olunduğunu da söylədi: «Heydər Əliyev atdığı addımlarla xalqın hər bir nümayəndəsilə - savadlısıyla da, savadsızı ilə də işləyirdi».

G.Əhmədovanın sözlərinə görə, Heydər Əliyevin mətbuatın çox böyük borcunun ləğv olunması haqda verdiyi fərman nəticəsində hər kəs başa düşdü ki, bu gün Azərbaycanda sadəcə olaraq bir quruculuq işi gedir: «Heydər Əliyevdə çox böyük bir tolerantlıq, səbir və təmkin var idi. Halbuki, bu, heç də hamıya nəsib olmur. Bütün bunlar hamısı Heydər Əliyev məktəbidir. Mən çox xoşbəxtəm ki, biz bu insanın məktəbini keçə bilmişik».

Səxavət HƏMİD

Mərkəz.- 2010.- 6 may.- S. 5.