Heydər Əliyev və ədəbiyyatımız

Zəlimxan Yaqub: «Heydər Əliyevin sözə münasibəti bəndənin Allaha olan münasibəti səviyyəsində idi»

Nizami Cəfərov: «İstedadlı yazarların sosial-məişət problemləri, müalicəsi böyük öndər tərəfindən nəzarətə götürüldü»

Dahilər 100 ildən bir doğulur. Nə xoşbəxt bizlərə ki, Tanrı bu lütfünü xalq olaraq Azərbaycandan da əsirgəmədi. İsmi tarixə əbədi həkk olunan bir dahini bizlər üçün xəlq etdi. Və yenə də nə xoşbəxt bizlərə ki, böyük öndər, əbədiyaşar şəxsiyyət, fenomen insan, ümummilli lider Heydər Əliyev kimi bir dühanın müasiri olmaq şərəfi nəsibimiz oldu. Heydər Əliyev həm xalqın, həm də musiqi, teatr, kino, ümumilikdə mədəniyyətimizin hamisi idi. 87 yaşını sevə-sevə qeyd etdiyimiz belə bir ərəfədə böyük öndərin mədəniyyətimizdəki xidmətlərini xatırlayacağıq… Növbəti dəfə «Heydər Əliyev və ədəbiyyatımız» mövzusunda danışacağıq. Özü də bu sahənin biliciləri ilə birgə…

Xalq şairi Zəlimxan Yaqub Heydər Əliyev qədər Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafına dəstək olan ikinci bir dövlət xadimi tanımadığını dedi: «Heydər Əliyev sözə o qədər böyük qiymət verirdi ki, sözün fövqündə dayanmağı da bacarırdı. Onun sözə münasibəti bəndənin Allaha olan münasibəti səviyyəsində idi. Dahi şəxsiyyət ədəbiyyata verdiyi qiymətlə bərabər, həm də ədəbiyyat adamlarını yüksəltməyi bacarırdı. Elə bunun nəticəsi idi ki, keçmiş SSRİ məkanında fəxri ad alan şair və yazıçıların az qala yarısı Azərbaycanın payına düşürdü. Heydər Əliyev bunu ona görə edirdi ki, ədəbiyyat adamları Azərbaycanı bütün dünyada tanıda bilsinlər». Zəlimxan Yaqub bir də ona görə fəxr edir ki, böyük öndər Dədə Qorquddan, Nizami Gncəvidən ta üzü bu yana qədər bir nəfər də olsun yazıçıya, şairə diqqətsiz olmadı. Onların hər birinin ayrı-ayrılıqda yubiley gecələrini təşkil etdi, adlarını əbədiləşdirdi. Elə buna görə də özünə əbədiyyət qazandı. Xalq şairi ulu öndərin ədəbiyyat adamlarına göstərdiyi sonsuz qayğıdan danışanda kövrəldi: «Heydər Əliyev elə mərd kişilərdən idi ki, çətin vaxtlarımızda bir göz qırpımında yanımızda olmağı bacarırdı. Yadımızdan çıxarmı heç, onun Məmməd Arazın, Xəlil Rzanın, Bəxtiyar Vahabzadənin, Yusif Səmədoğlunun balışının başında durmağı, onun mən Zəlimxan Yaqubu xaricdə müalicə etdirməyi? Hansı dövlət başçısı bunu edərdi?

Adi sosial problemlərimizin həllində də onun rolu əvəzsiz olub. Bunu itirmək olarmı? Heydər Əliyevin bir əbədiyaşarlığı da onda idi ki, o böyük öndər özündən sonra İlham Əliyev kimi bir siyasətçini Azərbaycan xalqının başında qoyub gedə bildi».

Tanınmış alim, millət vəkili Nizami Cəfərov Heydər Əliyevin Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafında üç xidmətini xüsusilə yüksək qiymətləndirir; klassik irsin qorunması, istedadlı yazarlara qayğı və diqqət, ədəbiyyatın bazara çıxarılmasında müasir texnologiyaların tətbiqinə şərait yaratmaq. N.Cəfərovun sözlərinə görə, digər xidmətləri ilə bərabər, bu üç məqama görə Azərbaycan ədəbiyyatı Heydər Əliyevə çox borcludur: «Heydər Əliyev siyasətinin bir hissəsi ədəbi irsin öyrənilməsi, klassikamızın müasir insanlara çatdırılması idi. Onun sayəsində Dədə Qorqud, Nizami Gəncəvi, Nəsimi və digər nəhəng klassiklərimizin yaradıcılığına həsr oulnmuş ədəbi-bədii gecələr təşkil olundu, yubileylər keçirildi və s. Digər tərəfdən, istedadı olan yazarların sosial-məişət problemlərindən tutmuş müalicəsinə qədər böyük öndər tərəfindən nəzarətə götürüldü. Hər bir yazıçı, şair zəhməti müqabilində və hətta artıqlamasıyla mükafatlandırıldı. Bu da onların yaradıcılıq ruhunu daha da yüksəltdi. Eyni zamanda, yazarlarımızın əsərlərinin satışı məsələsi həll olundu». Heydər Əliyevin xidmətlərinin sadalandıqca qurtarmayacağını, bitib-tükənməyəcəyini deyən Nizami Cəfərov buna görə ədəbiyyatımızın və yazarlarımızın o ulu şəxsiyyətə borclu olduqlarını qeyd etdi.

Xalq şairi Nəriman Həsənzadə də Heydər Əliyevi Azərbaycan ədəbiyyatının himayədarı kimi qiymətləndirdi. «Heydər Əliyev olmasaydı, bəlkə də bu gün ədəbiyyatımız belə inkişaf etməzdi», - deyən xalq şairi ulu öndərin gördüyü işlərdən, xidmətlərdən, diqqət və qayğıdan danışanda qürur hissi keçirdiyini də gizlətmədi: «Heydər Əliyevin sayəsində neçə-neçə ədəbi orqanlarımız nəşr olundu, nə qədər yazarlarımız fəxri adlar aldı, onlara təqaüdlər kəsildi. Hansı bir ölkənin yazıçısına, şairinə dövlət tərəfindən bu qədər diqqət, qayğı olub? Heç bir ölkədə, mən bunu əminliklə deyirəm. Heydər Əliyevin böyüklüyü bir də onda idi ki, o, Azərbaycan üçün həm də prezident, başçı yetişdirdi. Bu da az iş deyil, Azərbaycana və xalqa ən böyük xidmət deməkdir».

Xalq şairi Musa Yaqub Heydər Əliyevin Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafında böyük rol oynadığını dedi: «Heydər Əliyev sovet dönəmində ədəbiyyata və onun yaradıcılarına sonsuz qayğılar göstərib. Bu qayğılar sırasına Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) büdcəyə salınması, qəzet və jurnalların nəşr olunması, yazarlara sosial yardımların göstərilməsi və s. daxildir. Bu qayğı bir-iki kəlməyə sığışmaz».

Cəvahir SƏLİMQIZI

Mərkəz.- 2010.- 7 may.- S.11.