Laçının işğalından 18 il ötür

Bu gün Azərbycanın dilbər guşələrindən hesab olunan Laçın rayonunun Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmasından 18 il ötür. 1992-il ilin bu günündə baş verən işğal zamanı 333 nəfər laçınlı həlak olub, 225 nəfər isə sağlamlığını itirib. Laçının işğalı nəticəsində 127 yaşayış məntəqəsində 13745 fərdi ev, 48 sənaye, 63 kənd təsərrüfatı obyekti, 217 mədəni-maarif, 101 məktəb, 5 məktəbdənkənar tərbiyə müəssisəsi, 142 səhiyyə, 460 ticarət obyekti, 30 rabitə qovşağı, peşə məktəbi, teatr binası, tarix-diyarşünaslıq muzeyi məhv edilib, ümumilikdə rayona külli məbləğdə ziyan dəyib. Laçının 58229 nəfər əhalisi məcburi köçkün düşüb. Hazırda onların bir qismi paytaxtda, qalan hissəsi isə rayonlarda müvəqqəti olaraq məskunlaşıb.

Laçınlılar üçün ağır bir gündə rayon ziyalılarından olan, 15 saylı orta məktəbin direktoru Yeganə Əlvəndovanın da fikirlərini öyrənmişik.

30 ildən artıq pedaqoq təcrübəsinə malik olan Yeganə xanım həmin günləri belə xatırlayır: «O günləri xatırlamaq hər bir laçınlı kimi mənim üçün də çox ağırdır. Amma deyə bilərəm ki, həmin illərdə baş verənlərdən xəbərimiz var idi. 1991-ci ildən mənim anadan olduğum Bozlu kəndində, həmçinin başqa kəndlərimizdə könüllü özünümüdafiə dəstələri yaradılmışdı. Dəstəni yaradan Kamil Nəsibov və digər könüllü Müseyib Müseyibov atışmaların birində şəhid oldular».

Xatırladaq ki, K.Nəsibov həm də Azərbaycanın Milli Qəhrəmanıdır. Hələ 1988-ci ildən Laçın-Gorus yolunun faktiki olaraq bağlandığını söyləyən Y.Əlvəndova rayonun 13 kəndinin işğaldan azad olunmasıyla bağlı mətbuat səhifələrində gedən məlumatlardan xəbərdardır. Ancaq o heç də bununla razılaşmır: «Necə ola bilər ki, 125 kəndimizi işğal eləsinlər və onun cəmi 13-ü azad olunsun. Bu heç vaxt ola bilməz. Çünki işğal olunan kəndlərimizin hər biri ermənilərdən azad edilməlidir. Əgər burada söhbət mərhələli həldən gedirsə, yenə də razılaşa bilmərik. Axı onlar bizim torpaqlarımızı, o cümlədən Laçını mərhələlərlə işğal etməyiblər».

Y.Əlvəndova proseslərin sülh yoluyla qaydasına düşəcəyindən də əlini üzüb. Deyir ki, Ermənistanla hər hansı sülhə nail olmaq praktiki olaraq mümkün deyil: «Çünki düşmənlərimiz elə düşməndir ki, onlarla sülh şəraitində yaşamaq, müharibəsiz işğal etdikləri torpaqlarımızı qaytarmaları çətin məsələdir. Hətta mümkün deyil. Artıq zaman keçir. Məncə problemin tezliklə həll olunması hər iki tərəfin xeyrinə olardı. Laçın işğal olunanda anadan olan uşaqların 18 yaşı var. Məktəbimizdə təhsil alan, lakin ata-baba yurdları Laçını görməyən uşaqlara oralar haqqında məlumatlar veririk».

Y.Əlvəndova sonda dövlətin apardığı siyasəti dəstəklədiklərini və yaxın zamanlarda onları sevindirəcək xəbəri alacaqlarına ümid etdiklərini də dilə gətirdi.

İntiqam VALEHOĞLU

Mərkəz.- 2010.- 18 may.- S. 4.