«Söz veriblər ki, yaxşı olacaq»

«Evlənmək istəyirəm», «Kişi sözü», «Girişmə, öldürərlər», «Vah!», «Hacı Qara», «Kərgədan buynuzu», «Məhəbbətin hökmü», «Gənc qadının kişisi»… Musiqili-komediya janrında ərsəyə gələn bu filmlərin rejissorunun ismi nədənsə son vaxtlar istehsal olunan ekran əsərlərinin titrlərində görünmür. Rejissor hardadır, nə işlə məşğuldur, son illər dövlət sifarişi ilə çəkilən filmlərin siyahısında niyə onun adına rast gəlinmir? Bütün bu sualların cavabını onun özündən - əməkdar incəsənət xadimi, eyni zamanda, əməkdar məşqçi Cahangir Mehdiyevdən eşidək…

- Hardasınız, niyə kino aləmində görünmürsünüz?

- Azad yaradıcılıqla məşğulam, təklif olunan ssenarilər üzərində çalışıram.

- Fikir vermişəm, sizin yaradıcılığınızın əsasında ovqat, əhval-ruhiyyə filmləri dayanır. Bu nədən irəli gəlir?

- Mən rejissura üzrə həm Moskvada, həm də Bakıda təhsil almışam və özümü 2 böyük kino xadiminin tələbəsi sayıram. Bunlardan biri Danila, digəri isə Mehdi Məmmədovdur. Yaradıcılığımda da bu 2 sənətkarın dəst-xəttinin sintezi hiss olunur. Əhval-ruhiyyə, ciddi yumor Daniladan, fəlsəfi düşüncələr isə Mehdi Məmmədovdan gəlir.

- Ciddi yumordan söz düşmüşkən, mən bilən bu gün Azərbaycan kinosunda musiqili-komediya janrında silsilə filmlər çəkən rejissor yalnız sizsiniz.

- Bəli, bu janrda işləyən rejissorlardan mən sağ qalmışam. Bu janrda çəkdiyim filmlərin uğurlu alınması musiqi təhsilimin olması və bu sahədə bilgilərimin genişliyi ilə bağlıdır. Ümumiyyətlə, komediya ən çətin janrdır. Bu janra müraciət etmək böyük məsuliyyətdir. 2 böyük məktəb keçməyimə baxmayaraq, hələ tam əminliklə deyə bilmərəm ki, bu sənətin incəliklərini bilirəm. İndiyə qədər də öyrənirəm. Predmet gərək özü maraqlı olsun, filmin əsasında insan psixologiası, insan münasibətləri dayanmalıdır. Bu gün isə gülüş predmeti ucuzlaşıb, montaja, ritmə fikir verirlər, amma insan taleyi yaddan çıxır.

- Təbii ki, ssenaridən də çox şey asılıdır. Fikir vermişəm sizin əksər filmlərinizin əsasını klassika təşkil edir. Əgər maraqlı komediya əsəri tapılmırsa, klassikaya müraciət etmək olmazmı?

- Əlbəttə olar.

- Ümumiyyətlə, komik janrda çəkilən müasir kommersiya filmləri sizi qane edirmi?

- O filmləri heç görməmişəm. Televiziyada nümayiş olunanları seyr etmək imkanım olur. Həmin filmlərə baxanda da tədris proqramı kimi baxıram. Digər filmlərə də bu aspektdən baxıram. Müəllimimin gözəl bir sözü vardı, o deyirdi ki, ən zəif əsərə də baxmaq lazımdır. Tədris proqramı kimi, yəni necə edim ki, belə zəif əsərə müraciət etməyim, belə uğursuz film çəkməyim və s. İnsan öz düşməninə baxıb, onu tanımalıdır, sənət də belədir. Mənim öz üslubum var və həmişə bu üslubu qoruyub saxlamağa çalışıram.

- Tədris proqramı gözüylə baxdığınız belə zəif filmlər çoxdurmu? Mən dövlət sifarişi ilə çəkilən filmləri nəzərdə tuturam.

- Onların çoxuna baxmamışam, amma bunu deyə bilərəm ki, həmin filmlər daha yaxşı ola bilərdi. İlk növbədə, maraqlı ssenari və rejissor mütləqdir. Bəzən yaradıcılıqla texniki və maliyyə məsələlərini qarışdırırlar. Əsas yaxşı əsər, yaxşı rejissordur, sonradan texniki məsələlər gəlir. Əvvəllər filmlər niyə yaxşıydı, çünki yaxşı rejissorlar vardı, buna görə də yüksək səviyyədə aktyor məktəbi yetişmişdi.

- «Kişi sözü», «Evlənmək istəyirəm» filmləri ara-sıra da olsa, efirlərdə nümayiş olunur. Amma «Hacı Qara»nı nədənsə görə bilmirik.

- Bu filmin yalnız bir nüsxəsi var. O da Azərbaycan Televiziyasındadır. Amma arada göstərirlər.

- Bu filmin taleyi bir qədər keşməkeşli olmuşdu deyəsən. Bildiyimə görə, həmin filmin çəkilişi 10 illik fasilədən sonra başa çatmışdı…

- «Hacı Qara»nın taleyi elə əvvəldən gətirməyib, bu əsəri bir neçə dəfə ekranlaşdırmaq istəyiblər. Bir dəfə Abbas Mirzə Şərifzadə ilə Cəfər Cabbarlı bu filmə müraciət ediblər. Amma aralarında yaradıcılıq mübahisəsi düşdüyündən fikir ayrılığı yaranıb və filmin çəkilişi baş tutmayıb. İkinci dəfə Lətif Səfərov bu filmi çəkməyə səy göstərib, onda da Moskva razılıq verməyib. İctimai-siyasi fikrə görə növbəti dəfə də filmin çəkilişi alınmayıb. Mən də 1993-cü ildə bir sponsorun maliyyəsi ilə çəkilişə başladım, amma sonradan yarımçıq qaldı. Dövlət Kinematoqrafiya Komitəsi ilə danışmışdıq. Tərslikdən həmin ərəfədə komitə də bağlandı. 2001-ci ildə Mədəniyyət Nazirliyinin köməkliyi ilə filmi başa çatdırdıq. 2003-cü ildə ekranlara çıxdı. Beləliklə, «Hacı Qara» ilə bağlı tilsim qırıldı.

- Dövlət sifarişi ilə ildə azı 6 film istehsal olunur, niyə bu siyahıda rejissor kimi sizin isminizə rast gəlinmir?

- «Anamın kitabı» adlı ssenarimi Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə təqdim etmişəm. Söz veriblər ki, yaxşı olacaq. Mən də buna inanıram.

- Yəqin ki, artıq özünüz üçün aktyor seçimi aparmısınız…

- Sözsüz, amma ad çəkmək istəmirəm, çünki dedi-qoduya səbəb ola bilər. Yetişdirdiyim aktyor məktəbinin gücündən növbəti filmimdə də istifadə edəcəyəm.

- Bu məktəbin yetirmələrindən hansı aktyorların adını çəkərdiniz?

- Sənubər İsgəndərli, Əjdər Həmidov kinoya ilk dəfə mənim filmimlə gəliblər.

- Yeri gəlmişkən, vaxtilə özünüz də aktyor kimi filmlərə çəkilmisiniz. Bu gün necə, filmlərə dəvət alırsınızmı?

- Yaxşı əsər olsa, çəkilərəm. O vaxt «Kişi sözü»nə də müəllimimin təkidiylə çəkildim. Dedi ki, ağır atletika üzrə yeganə məşqçisən. Həm də əməkdar incəsənət xadimisən.

- Bu gün də idmanla məşğulsunuz?

- Formamı saxlamaq üçün bəli. İdman mənim həyat tərzimdir, kino isə əsas işim.

Cəvahir Səlimqızı

Mərkəz.- 2011.- 15 aprel.- S. 11.