“Turqut Erin sağlamlıq arayışı alması lazımdır”

«Mərhum Heydər Əliyev məni çox sevərdi»

Azərbaycan-Türkiyə münasibətlərinin pozulmasında maraqlı olan qüvvələrin bu arzusu hər zaman gözlərində qalıb. Buna zaman-zaman cəhdlər olsa da, heç bir qüvvə bu təbii dostluğu, qardaşlığı poza bilməyib. Türkiyə və Azərbaycan dövlətlərinin güclənən dostluğu xarici düşmənlərlə yanaşı, öz millətimizdən olan bəzi adamları da ciddi şəkildə narahat edir.

Türkiyənin ölkəmizdəki səfirliyində mətbuat müşaviri olmuş Turqut Er adlı diplomatın hədyanlar dolu, dostluğumuzu sarsıtmağa yönəlmiş “Azadlıqdan tiranlığa” adlı kitabı hər 2 ölkədə narazılıqlar yaratdı. Azərbaycanın müstəqillik əldə etdiyi ilkin dövrdə Türkiyə və Azərbaycan arasındakı “Ümid Körpüsü”nün inşa olunmasına və qorunmasına nəzarət edən, həmin dövrlərdə Qars əmniyyət müdiri vəzifəsində çalışmış Osman Gezeker ölkələrimiz arasındakı münasibətlərin soyumaq təhlükəsindən ən çox narahat olan insanlardandır. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevlə dostluq edən, Azərbaycan naminə uzun illərdir yorulmadan çalışan, xalqımızın böyük dostlarından biri olan Osman Gezeker həm də Azərbaycanda fəaliyyət göstərən “Özkaya Group”un prezidentidir.1993-cü ildən 1998-ci ilə qədər Azərbaycandakı Türkiyə Böyükelçiliyinin əmniyyət müşaviri olaraq çalışıb.

Şər-şəbədə dolu kitabı ilə Türkiyə-Azərbaycan dostluğuna zərbə vurmağa çalışan Turqut Eri Osman Gezeker sözün əsil mənasında ifşa edir.

- Turqut Erin kitabından, yəqin ki, xəbərdarsınız. Orada sizinlə bağlı bir sıra yanlış məqamlara toxunulduğunu bilirik. Azərbaycan insanı da bu məsələlərdən çox narahatdır. Turqut Erin yazdıqları haqqında nə düşünürsünüz?

- Turqut Erin yazdıqlarının böyük hissəsi cəfəngiyyatdır. Bilirsiniz ki, Turqut Er Türkiyənin Bakıdakı Böyükelçiliyində 1993-2001-ci illərdə mətbuat müşaviri, mən isə əmniyyət müşaviri vəzifəsində çalışmışam. Daşıdığım vəzifə kəşfiyyatçı, təhlükəsizlik xidməti vəzifəsi deyildi. Vəzifəm Azərbaycanda təhsil almağa və işadamı kimi çalışmağa gələn Türkiyə vətəndaşlarına hüquqi məsələlərlə bağlı məsləhət vermək, lazım gəldikdə xidmət etmək idi. Turqut Erin kitabında yazdıqları tamamilə yalandır. Onun kitabından yola çıxıb, Azərbaycan mətbuatında da xeyli yalanlar yazılıb. Mən milliyyətcə Ahısqa türküyəm. Babalarım Rusiya və Osmanlı savaşı zamanı məlum səbəblərdən Anadolunun Artvin bölgəsinə köç etməyə məcbur olub. Mənim milliyətim haqqında şübhə etmək, türk olmadığımı söyləmək yanlışdır.

- Sizcə Turqut Eri bu qədər yalan yazmağa məcbur edən nədir? Axı nə üçün millətimiz arasında nifaq yaradır?

- Mən belə fikirləşirəm ki, Turqut bəy çox yaşlanıb. Bizdə, Türkiyədə belə bir qanun var. 65-dən yuxarı yaşı olan insanlar əmlak alqı-satqısı, digər ciddi alış-veriş zamanı həkimdən ağlının yerində olub-olmaması ilə bağlı arayış almalıdır. Sonradan övladlar buna etiraz edə bilər deyə, belə bir tədbir görülür. Turqut Erin yaşı 65-i keçdiyi üçün onun sağlamlıq arayışı alması, ağlının yerində olmasını isbatlaması lazımdır. Məncə, ağıllı adam qardaş ölkələr arasındakı münasibətləri korlamağa çalışmaz. Təəssüf ki, dostluğumuzun daha da dərinləşdiyi vaxtlarda bu cür yanlış yol tutan insanlar olur. Mən sadəcə Turqut Eri qınamıram, onun atdığı yanlış addımlara görə təəssüf edirəm. Türk dostu olan hər kəs Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığından, müttəfiqliyindən qürur duymalıdır.

- Sizin Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyevlə yaxın dostluğunuzdan danışırlar…

- Bəli, Heydər Əliyevlə bizim çox yaxın münasibətlərimiz olub. 1988-1993-cü illərdə mən Qarsın əmniyyət müdiri vəzifəsində çalışmışam. Azərbaycanın müstəqillik qazandığı ilk illərdə Naxçıvanla Türkiyə arasındakı sərhəddə körpü inşaatına nəzarət etmişəm. 11 km-lik sərhəd zolağı başdan-başa qamışlıq və bataqlıq idi. Qısa müddət ərzində bu cür məkanda körpü salmaq çox çətin məsələ idi. İnsanlar həyatlarını risqə qoyaraq qayıqla sərhəddi keçirdilər. Məhz belə bir şəraitdə mən ulu öndər Heydər Əliyevlə tanış olmuşam. Qars vilayəti olaraq, Naxçıvanın blokada şəraitində olması səbəbindən regionun ərzaqla təmin edilməsi, elektrik enerjisinin verilməsi, yanacaqla təmin edilməsi kimi problemlərin həllində mənim də müəyyən xidmətlərim olub. Bütün xidmətlərimi mərhum Heydər Əliyevin nəzarəti altında etmişəm. Bütün addımlarımda düşünürdüm ki, 2 qardaş ölkə arasında problemlər yaranmasın. Bu faktın canlı şahidləri var. Heydər Əliyevlə mənim dostluğumun canlı şahidi olan insanların bir qismi Azərbaycanda mühüm dövlət vəzifələrində çalışırlar. Naxçıvan MR Ali Məclisinin sədri Vasif Talıbov, Xaçmazın indiki icra başçısı Şəmsəddin Xanbabayev, prezidentin mühafizə xidmətinin rəisi Bəylər Əyyubov, daxili işlər naziri Ramil Usubov və digər yüzlərlə insanlar bizim böyük dostluğumuzun şahididirlər. Mən Heydər Əliyevə böyük qardaşım, atam qədər hörmət edirdim. Bizim dostluğumuzda da bu məsələ çox önəmli yer tuturdu. Heydər Əliyev mənə həm də qardaşlıq edirdi. O günlərin şahidi olan insanlar da təsdiq edə bilərlər ki, Osman Gezeker həmin illərdə Naxçıvanın blokadasının yarılmasında yaxından iştirak edib. Heç vaxt əlimdəki imkanlardan şəxsi məqsədlərim üçün istifadə etməmişəm. Azərbaycanla Türkiyənin dostluğu və qardaşlığı üçün canımı fəda etməyə, lazım gələrsə, son anacan bu vətən üçün xidmət etməyə hazıram.

- Osman bəy, o illərlə bağlı bir xatirə varmı? Oxucularımız üçün maraqlı olar.

- O illərlə bağlı yüzlərlə xatirə var. Xatirələr danışdıqca bitməz. Mərhum Heydər Əliyev məni çox sevərdi. Bizim yazışmalarımızda çox problemlər yaşanırdı. Naxçıvanda kiril qrafikasından, Qarsda latın əlifbasından istifadə edilirdi. Mən idarədə istifadə etdiyimiz yazı makinasını Naxçıvana gətirməyə qərar verdim. Köməkçim buna etiraz edib bildirdi ki, “Osman bəy, siz neynirsiniz? Biz bunu qeydlərdən necə siləcəyik. Yuxarılara nə deyəcəyik?” Dedim ki, “Narahat olma, yazarıq ki, qayıqla çayı keçərkən qayıq çevrildi, çap makinası da çaya düşüb xarab oldu”. Bu yolla makinanı Naxçıvana gətirdim və bundan sonra bizim yazışmalarımızda heç bir problem yaşanmadı.

Çox maraqlı bir hadisə də Qarsda “Cümhuriyyət günü”nü qeyd edərkən yaşandı. Biz Qarsda Türkiyənin Cümhuriyyət bayramını qeyd edəcəkdik. Naxçıvanın o zamankı baş naziri Becan Fərzəliyevlə əlaqə saxlayıb 5-6 nəfərlik heyəti Qarsa dəvət etdim. B. Fərzəliyev çox güman ki, məni yanlış anladığından televiziya ilə xalqa müraciət edərkən bildirdi ki, «Qarsda Türkiyə Cümhuriyyətinin ildönümü qeyd olunur. Bütün naxçıvanlılar dəvətlidir». Sabah erkəndən sərhəddən mənə məlumat verdilər ki, Türkiyə-Azərbaycan sərhəddində 20 mindən artıq insan toplanıb, sərhəddi keçməyə çalışır. Bir qismi, təxminən 5-6 min adam artıq sərhəddi keçib. Sərhədçilərimiz bunun qarşısını ala bilmirlər. Xəbərdarlıq üçün havaya atəş açılsa da, heç bir faydası olmur. 5-6 nəfər də sərhəddi keçərkən çayda boğulub. Hökumətdən də mənə zəng olundu. Təcili hadisə yerinə getdim, sərhəddə sabitlik yaratdıq. Ancaq o dövrdə sərhəddi keçib Qars vilayətinin kəndlərində qalan yüzlərlə insan var ki, hələ də orada yaşayırlar. Azərbaycana da gəlib-getmək şərti ilə Qars insanı bu naxçıvanlılara qucaq açdı. Bu gün də o qardaşlıq və mehribanlıq davam edir.

Cəlil CAVANŞİR

Mərkəz.- 2011.-24 fevral.- S.4.