Göyçənin igid oğlu

Qədim türk yaşayış məskənlərindən biri - Göyçə mahalı… Bu mahal əsrlər boyu Azərbaycan xalqının ictimai-siyasi həyatında mühüm rol oynayıb və neçə-neçə ziyalı, alim, şair yetirib.

Qələm dostum Qədir Aslanın «Göyçə şəhidləri» kitabı qarşımdadır. Bu kitaba ön söz yazmış şair Əli Vəkilin yazısı diqqətimi cəlb etdi. Göyçə dedim, ürəyimin yaraları göyüm-göyüm göynədi. Göyçə dedim, Göyçə gölüm, şəffaf bulaqlı dağlar gözəli gözlərim önündə bərq vurdu, ləpələndi. Göyçə dedim, neçə-neçə güllü-çiçəkli, laləli, sərin, səfalı yaylaqların, yamyaşıl dağların, dərələrin, bağların qonağı oldum. O füsunkar diyarı xəyalən gəzdim, qayalarda əks-səda verən səsimi, yamaclarda addım-addım qoyduğum izləri, bulaqlarda dönə-dönə həkk olunmuş əksimi axtardım; tapammadım, ürəyimdən qara qanlar axdı. Yüz dəfə öldüm-dirildim. Göyçə həsrəti ürəyimi sızlatdı, ağı dedi, bayatı söylədi ürəyim!

Ay Allah, neyləsin Əli Göyçəsiz?

Ah çəkir didərgin eli, Göyçəsiz,

Vallah, olacağam dəli Göyçəsiz,

Göyçəsizəm, Göyçəsizəm, Göyçəsiz!

Doğrudan da bu yurd üçün hamımız darıxmışıq.

Belə bir deyim var: əsil xalq öz alimi, ziyalısı ilə tanınar. Bu mənada Göyçə mahalı da tanınmış ziyalıların, alimlərin, sazlı-sözlü aşıq sənətinin məskəni olub, çoxlu ustad sənətkarlar yetişdirib. Təbii ki, Miskin Abdal, Aşıq Alı, Aşıq Ələsgər kimi saz-söz ustalarını dinləyən insan heç vaxt Vətəninə, millətinə dönük çıxa bilməzdi. Heç də təsadüfi deyil ki, təkcə Qarabağ savaşında bu ulu yurdun övladları yüzdən artıq şəhid verib, onlardan dördü isə Vətənin ali mükafatına - iAzərbaycanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görülüb. İndi isə bu qəhrəmanlardan biri haqqında söhbət açmaq istəyirəm.

Bu, Qarabağ savaşında misilsiz şücaət göstərmiş Şövqiyar Cəmil oğlu Abdullayevdir. O, 5 aprel 1969-cu ildə Qərbi Azərbaycanın Basarkeçər rayonunun gözəlliyi ilə göz oxşayan Nərimanlı kəndində müəllim ailəsində dünyaya göz açıb. 7 yaşının tamamında orta məktəbə yollanıb. Şövqiyar biliyi, bacarığı ilə öz həmyaşıdlarından fərqlənib.

Tanıyanların hamısı ona həsəd aparırdı, yaşına uyğun olmayan hərəkətləri adamları heyran qoyurdu. 1986-cı ildə doğma kənddə orta məktəbi bitirib, Azərbaycan Dövlət Politexnik İnstitutuna daxil oldu. Birinci kursu başa vurduqdan sonra ordu sıralarına çağrıldı. Hərbi xidmətini Monqolustanda, tank qoşunları tərkibində başa vuraraq Bakıya qayıtdı. Bu, o vaxtlar idi ki, artıq Ermənistandan Azərbaycan ailələri kütləvi şəkildə qovulmuşdu. Dağlıq Qarabağda müharibənin ilk qığılcımları alışmaqda idi. Basarkeçərdən Azərbaycana pənah gətirmiş 40 mindən çox qaçqından biri də Nərimanlı kəndindən olan ağsaqqal, müəllim Cəmil Abdullayev idi. Şövqiyar baş verən bu ağrı-acıya biganə qala bilmədi. O, çox düşünüb-daşındı. Çıxış yolunu təhsilini yarımçıq qoyub, odun-alovun içərisinə atılmaqda gördü. Xocalı faciəsi isə onun xain düşmənə olan nifrətini, qəzəbini birə-beş artırırdı. Qərarı qəti idi. O, universitetdə təhsilini yarımçıq qoyub, əyninə əsgər paltarı geyindi. Şövqiyar dost-tanışlarından ayrılıb cəbhəyə yollananda 1992-ci ilin mart ayının əvvələri idi. Onu Ağdamda yeni yaradılmış tank briqadasına göndərdilər. Burada tank komandiri kimi çox məsuliyyətli bir vəzifə tapşırıldı Şövqiyara. Göyçənin igid oğlu hər an döyüşə girməyə can atır, düşməndən qisas almağa tələsirdi. Çox keçmədi ki, onun sorağı cəbhənin odlu-alovlu nöqtələrindən gəlməyə başladı…

1992-ci ilin baharı idi. Ağdamın Papravənd, Pircamal və Aranzəmin kəndləri uğrunda qanlı döyüşlər başlamışdı. Şövqiyarın komandir olduğu tankı bu qaynar nöqtəyə göndərdilər. cəsur komandir «irəli» əmrini verdi. Düşmənə qarşı güclü hücum başladı. Hər tərəf od tutub yanırdı. Düşmənin texnika və canlı qüvvə sarıdan xeyli üstün olmasına baxmayaraq, Şövqiyar Abdullayev bir an da olsun ruhdan düşmür, dəstəni qələbəyə səsləyirdi. Çox keçmir ki, kəndlər bir-birinin ardınca azad olunur.

1992-ci il avqustun 23-ü …cəsur komandirin tankı Abdal-Gülablı kimi strateji cəhətdən çox əlverişli bir yeri qoruyurdu. Ancaq hansı səbəbdənsə, onu həmin nöqtədən çıxarıb, Ağdərə istiqamətinə göndərdilər. Sərsəng su hövzəsi yaxınlığındakı Drambon kəndi erməni yaraqlılarının əlində idi. Kəndin ətrafında mövqe tutmuş yaraqlılar Milli Ordumuzun əsgərlərini güclü atəşə tutaraq onların kəndə girməsinə imkan vermirdi. Bunu görən Ş.Abdullayev tanka əyləşərək atəş aça-aça kəndə doğru irəliləməyə başladı. Bundan təlaşa düşən düşmən geriyə - kəndin yaxınlığındakı meşəyə tərəf çəkilməyə başladı. Şövqiyarın tankı kəndə yaxınlaşırdı. Birdən meşədə cəmlənmiş erməni yaraqlıları qumbaraatanlardan tankı güclü atəşə tuturlar. Təkbaşına vuruşan Şövqiyarın tankı bir neçə dəfə vurulur. Hər iki ayağından yaralanan tank komandiri təcili Ağdam hərbi hospitalına çatdırılır. Hospitalda ilkin müalicə aldıqdan sonra ona məsləhət görülür ki, müalicəsini Bakıda davam etdirsin. Lakin tələbə komandir həkimlərin bu təklifini rədd edərək deyir:

- Mən cəbhədə dostlarımı darda qoyub, heç yerə gedə bilmərəm. Belə məqamda onların yanında olmaq lazımdır.

Şövqiyar yarası sağalmamış yenidən Ağdərəyə qayıdır. 1992-ci il avqustun 27-də o, çox ağır bir döyüşə girir. Düşmən yenə də amansız idi. Güllələri dolu kimi yağdırırdı. Döyüşçülərimiz dörd tərəfdən mühasirədə qalmışdı. Şövqiyar yoldaşlarının əsir düşməməsi üçün özünü irəli verdi, avtomatı sinəsinə sıxıb, düşmənin diqqətini özünə yönəltdi. Ancaq qəfil açılan güllələrdən biri onu yaxaladı. Qorxmaz, cəsur bir türk oğlu döyüşçü dostlarının qolları arasında əbədiyyətə qovuşdu. Ertəsi günü cəsur komandirin cənazəsi Bakıda Şəhidlər Xiyabanında böyük ehtiramla torpağa tapşırıldı. Atası Cəmil müəllim dəfn mərasimində öz ürəyindən keçənləri xalqa çatdırdı: «Həyat yenə də bizdən mətin olmağı, əbədi, əzəli ana torpaqlarımızın yağı əlində qalan hissəsini onlardan azad etməyi tələb edir. Axı, düşmən əlində olan torpaqlarımız, orada uyuyan əcdadlarımızın ruhu bizdən imdad istəyir. Biz bu yurdun bir qarış torpağını belə yağı əlində qoya bilmərik. Qoy bu çətin işdə bizi yaradan bizə yar olsun!».

Bəli, canını Vətən yolunda qurban edən və qurban verməyə hazır olan belə igidlərimiz bu gün də kifayət qədərdir. Biz inanırıq ki, bu igidlərin sayəsində torpaqlarımız tezliklə geri alınacaq. Bax o zaman Torpaq, Vətən uğrunda şəhid olanların ruhları mənəvi dinclik tapacaq.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 5 fevral 1993-cü il tarixli 457 saylı fərmanı ilə Abdullayev Şövqiyar Cəmil oğluna ölümündən sonra «Azəbaycanın Milli Qəhrəmanı» adı verilib.

Müəllif: Vüqar ƏSGƏROV,

AMEA-nın Respublika Xatirə

Kitabı Redaksiyasının redaktoru

Mərkəz.- 2011.-10 mart.- S.15.