Ramiz Abdullayev: “Şeir yazmaq üçün sadəcə ideya lazımdır, dağ-dərədə gəzmək yox”

Ramiz Abdullayevin daxilindəki xeyirxahlıq, zənginlik, mübarizlik onu həm həyatda, həm də sənətdə pillə-pillə ucaldıb. Adi fəhləlikdən ucalan Ramiz müəllimin çətinliyə mərdliklə sinə gəlmək bacarığı, göstərdiyi prinsipiallıq onu yaxından tanıyanlarda yalnız xoş hisslər doğurur. 32 ildən çox Respublika Dəmiryol İdarəsində çalışan, kollektiv arasında böyük hörmət və nüfuza malik olan Ramiz müəllim “Fəxri dəmiryolçu’” adına layiq olduğunu bu gün də göstərir

Yaradıcılığa hələ gənc yaşlarından başlayıb. Ramiz Abdullayevin 8 şeir kitabı oxucuların ixtiyarına verilib. 2000-ci ildə “Sevgi dolu gecələr”, “101 nəğmə”adlı kitabı Ramiz Abdullayevə daha böyük uğur gətirib. Onun ardınca “Vətən torpağı”, “Bahar yağışı”, “Sevgi çiçəyi”, “101 kəlam” və başqa kitabları da nəşr olunub.

Ramiz Abdullayev həm də dram əsərlərinin müəllifidir. “Olacağa çarə yoxdur”, “Biznesmen”, “Pasport”adlı musiqi komediyası Dövlət Dram Teatrlarının səhnəsində uğurla tamaşaya qoyulub. Bu günə kimi sözlərinə 300-dən artıq mahnı bəstələnib və 120-dən artıq müğənni tərəfindən oxunub.

Ramiz Abdullayevin çəkdiyi zəhmətlərə qiymət verənlər də yox deyil. O, Dədə Qorqud Milli Fondunun təsis etdiyi “Vətən övladı” qızıl medalı, “Abdulla Şaiq”,“Vətən”, “Qızıl qələm”, “Qızıl açar”, “Qızıl buta” mükafatları ilə təltif olunub. Hal-hazırda “Ana yurdum mənim Azərbaycan” adlı şeir kitabı çapa hazırlanır.

Bütün bu sadaladıqlarım, Ramiz Abdullayev barədə dostlarından və mətbuatdan əldə etdiklərim idi. Amma bu məlumatlarla kifayətlənməyib, Ramiz müəllimin daxili aləminə nəzər salmağa çalışdım.

- Ramiz müəllim, sizin kitablarınızın birində belə bir beytə rast gəldim:

Oxuyub dərk elə səninki olsun,

Yazmıram yazdığım mənimki olsun.

Çoxdurmu Ramiz müəllimdən məsləhət alan?

- Əlbəttə, var məsləhət üçün müraciət edənlər. Əksəriyyətini də gənclər təşkil edir. Elələri olur ki, gəlib deyir instituta sənət vermək istəyirəm, bilmirəm necə seçim edim. Bir başqası deyir, uşaq vaxtı xalası qızı iə göbəkkəsdi ediblər, indi zorla evləndirmək istəyirlər, o isə başqasını sevir. Başqa birisi deyir, işdə filan problemim yaranıb, çıxış yolunu nədə görürsünüz. Bilirsiniz, elə bil hiss edirəm bu problemlərin çıxış yolunu.

- “Bir gün qəlb evimi eləsən talan,

Doğular günbəgün yalandan yalan” - da deyirsiniz. Qəlbinizdəki insanlardan yalan görmüsünüzmü?

- Olur. Yaxın əlaqələr qurub sonradan istifadə etmək üçün cəhd göstərənləri görmüşəm. Bir də görürsən biri mənə deyir ki, filankəs sənin yaradıcılığının pərəstişkarıdır, niyə onu özünə yaxın buraxmırsan, dostluq əlaqəsi yaratmırsan? İnsanlar qəbul edə bilmirlər ki, bir insan uzağı 2-3 dənə dostu ola bilər, daha 100 dənə yox. Bəzilərini yaxın buraxıram və görürəm onun barəsində fikirlərim elə doğru imiş, yalan danışır, yalandan isə günbəgün yalan doğulur.

- “Qəhrəman ölümə gedir o zaman,

Vətənə bərabər tutulanda can” – deyən Ramiz Abdullayev Vətən sevgisini necə görür?

- Bilirsiniz, hərənin dünyaya baxışı bir cürdür. Vətənə məhəbbəti, Vətən üçün qəhrəmanlığı hərə bir cür göstərir. Mən də Vətənə olan borclarımdan birini 1990-cı illərin əvvəlində vermişəm. Bu barədə “Qələbənin bir damlası” adlı hekayəmdə də yazmışam. Yanvarın 24-ü idi. O zaman bu idarədə dispetçer işləyirdim. Bütün Bakıda komendat saatı idi. Əli silahlı əsgərlər binaların üstündə dayanmışdılar. İdarədə işləyən Əşrəf adlı oğlana təklif etdim ki, gedək binanın üstündən SSRİ-nin bayrağını endirək, yerinə matəm bayrağı asaq. Çünki tək adamın işi deyildi. Bayraq olan dayaq hündür idi. O dayağı endirib, təzədən qaldırmaq lazım idi. Və biz birlikdə bunu etdik. Bundan əlavə, dispetçer otağından biz Bakı sərnişin stansiyasına, yük stansiyasına, Keşlə və Biləcəri stansiyasına birbaşa çıxış edərək, mikrofonla danışa bilirdik, Vətənpərvər şeirlər oxuyurduq, hər yarım saatdan bir çıxışlar edirdik, xalqa sözümüzü çatdırırdıq, amma sonradan bunu bildilər və başımızın üstünə silahlı əsgərlər qoydular. Amma buna baxmayaraq, yenə arada istədiyimizi edirdik, elə bayrağı da həmin vaxt asmışdıq. Və indi də hesab edirəm ki, baxmayaraq evdə 3 azyaşlı uşağım var idi, elədiyim əməldə ölüm qorxusu var idi, mən düz qərar vermişdim.

- Bu gün görkəmli şair Məmməd Arazın doğum günüdür. Bugünkü gün Sizə hansı xatirələri yaşadır?

- Məmməd Araz Azərbaycan ədəbiyyatında görkəmli şairlərdən biridir. Bu ad həmişə Məmməd Araz sevənlərin qəlbində yaşayacaqdır. Onun daxili aləmi, yazdığı şeirlər, düşüncələr, xalqa doğma, sevilən və həmişə yada qalandır. Mən fəxr edirəm ki, Məmməd Arazla aramızda dostluq münasibətimiz olub. Bu dostluğu həmişə özümlə yaşadıram:

Ey böyük qəlblərin sevgi duası,

Hopdun qəlbimizə, yaşadın bizlə,

Şeir kitabımda qaldı imzası,

Məmməd Araz adlı yazılan izlə.

- “Gözləri kor olan edərkən şükür,

Nədənsə görənlər olur naşükür”. Ramiz müəllim, Adəm övladı niyə naşükürdür?

- Bu elə bil həyatın qanunudur. Mən çox müşahidə eləmişəm, görürsən dilənçidir və ya dilənçi deyil, kasıb adamdır, öz dolanışığını güclə təmin edir, amma gülümsəyir, bunu bacarır. Bu gülümsəmək milyonlara dəyər. Və baxmayaraq ki, o həyatda kasıbdır, amma qəlb evi zəngindir, müqayisə olunmaz mənəviyyat sahibidir, həyatdan razıdır. Soruşursan ki, sənə nə lazımdır, nə kömək edə bilərəm sənə. Cavabında deyir heç nə, şükür Allaha hər şey yaxşıdır. Şükür etməyi bacarır. Birinin gözləri kordur, amma şükür eləyir yeridiyi üçün, danışdığı üçün, eşitdiyi üçün, canının sağ olduğu üçün. Amma bir başqasına baxırsan, hər şeyi var. Yaxşı eşidir, görür, danışır, hədsiz imkanlara sahibdir, lakin nadandır, bir dəfə şükür etdiyini görməzsən.

- Və insan itirdiyinin qədrini, itirəndən sonra bilir.

- Razıyam. Hər zaman dostlara da deyirəm ki, çalışın əlinizdə olanın qədrini biləsiniz, dostlarla münasibəti korlamayasınız. Dost olurlar, dalaşırlar, sonra da üzr istəyirlər. Amma dalaşanda pərdəni də cırırlar, qədrini bilmirlər dostlu münasibətlərinin. Ata-ana böyüdür, boya-başa çatdırır, geyindirir, ali təhsil verir, amma övlad naşükür olur, qədrini bilmir bunların. Gedir qürbətə düşür, ata-ana üçün burnunun ucu göynəyir, başlayır “ay ana, ay ata deyib” ağlamağa. Əşşi bu sənin yanında idi də, bütün canını qoyub də sənin üçün. Amma bu da əksəriyyət təşkil etmir, kimlərdə ki mənəvi yoxsulluq var, o insanlar nadan olur, qədirbilməz olur.

- “Birinə dedilər dünya sənindir.

Dünyanın qəmi də sənin qəmindir”. Kimindir bu dünya Ramiz müəllim?

- Bilirsiniz, dünyanı özününkü hesab edəndə, fikirləşirsən ki, bunu yaradım, bunu yaşadım, təqdim edim. Amma həmişə fikir içində olursan ki, görəsən bunu nə dərəcədə bacarmışam, insanların xoşuna gələcək, gəlməyəcək, təqdimatı necə olacaq. Yəni həyat elə bir şeydir ki, ziyalı insanlar, yaradıcı insanlar hər zaman narahat yaşayırlar. Çünki digərilərinin düşüncələri onlar üçün önəmli sayılır. Yəni bu müsbət və mənfi münasibətlər, onların həyatının sevinci, qəmi üçün istiqamətverici olur.

- Bəzi şairlər çılğın dənizdən ilhamlanır, bəziləri isə çılpaq qayadan həvəsə gəlirlər. Sizin şeirləriniz necə yaranır?

- Dostlarım olan şairlər var ki, deyirlər müəyyən bir şeiri yazmaq üçün dincəlmək lazımdır. Yəni harasa bulaq başına getmək, dağa çıxmaq, meşədə gəzmək lazımdır. Bilmirəm niyə şairlər bu psixologiya üzərində kökləniblər, amma hesab edirəm ki, düzgün deyil. Şəxsən mən şeiri televizora baxa-baxa, uşaqların, nəvələrimin səs-küyündə yazıram. Şeir yazmaq üçün sadəcə ideya lazımdır, dağ-dərədə gəzmək yox. İlham şairin daxilində olmalıdır. Yoxsa dağdan, meşədən, dənizdən ilham alıb birini yazarsan, ikisini yazarsan. Bəs sonra? Şair gərək daxildən alov kimi olsun.

- Bu gün Azərbaycanda postmodernizm cərəyanı adlı bir dəstə bütün milli-mənəvi dəyərlərimizi ayaq altına atmaqla məşğuldur. Bu cərəyanın fəaliyyətinə necə baxırsınız?

- Hesab edirəm ki, belə bir cərəyanın Azərbaycan cəmiyyətində yeri yoxdur. Bu bir mənəviyyat qalasının dağılmasına, ailənin məhv edilməsinə hesablanmış addımdır. Belə cür cərəyanların qarşısını almaq üçün Vətənpərvər insanların birliyi, təşkilatı lazımdır. Son zamanlar onların yazdıqlarına baxdıqda görürsən ki, burada düşmən əli var. Elə bil yeridirlər insanların beyninə ki, bu belədir.

- Ramiz müəllim sizə elə gəlmirmi ki, bu cərəyanlar həm də Azərbaycanın gələcəyi olan gənclərdə mənəvi erroziyanın getməsinə də səbəb olurlar.

- Doğrudur, bu gün Azərbaycanda mənəviyyatı korlanmış gənclər var. Onların qarşısına çıxacaq Vətənsevər, milli-mənəvi dəyərlərə sahib gənclərimiz də yox deyil. Onların on nəfərinə bir Vətənsevər cavab verəcək qüdrətdədir.

Aqil Mehdi

Mərkəz.- 2011.- 15 oktyabr.-S. 10.