Uşaq ədəbiyyatı ¹30

 

Respublika Uşaq Təşkilatı, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Uşaq Ədəbiyyatı şöbəsi Mərkəzqəzetinin təşəbbüsü ilə hər həftənin cümə günü qəzetimizdə uşaq ədəbiyyatı ilə bağlı səhifə veriləcək. Uşaq ədəbiyyatının keçmişi, bu günü sabahı, onun problemləri, müasir dövrdə onun vəziyyəti, nəşri yayımı, yeni çıxan kitablar, uşaq mətbuatının indiki durumu, uşaq şeirinin dili müasirliyi, dərsliklərimiz haqqında maraqlı yazılar səhifədə yer alacaq. Səhifədə həmçinin, balaca oxucularımız nağıllar, şeirlər, tapmaca yanıltmaclar, müsahibələr müsabiqələr, eyni zamanda dünya uşaq şeirindən maraqlı nümunələr oxuyacaqlar. İnanırıq ki, kiçik yaşlı oxucularımız səhifədə özlərini öz şeirlərini görə biləcəklər.

 

Çömçə

 

Qazana girib

Dolaşsa bir az.

İnanın, orda

Heç bir şey qalmaz.

 

Hamı çığırar:

-Çömçə, ay çömçə.

Ordan yemək çək,

Mənə bir nimçə.

 

Çömçə yeməyi

Daşıyar çölə.

Çalışar bizə

Yaxşı pay bölə.

 

çox çəkər o

Nimçəyə, az.

Amma özünə

Yemək saxlamaz.

 

 

Cücəylə cücü

 

Dost idi

cücəylə cücü

cücənin çoxdu

cücüdən gücü.

cücə cücünü

Gəzdirirdi.

cücü cücəni

Bezdirirdi.

cücəylə cücü

cüt bacıydı.

cücü cücənin

Baş tacıydı.

cücü cücədən

Küsdü bir gün.

cücü dodağın

Büzdü bir gün.

Oynayanda

cücü cücəyə

cığal dedi.

Bilisiniz,

baş verdi?

cücə hirslənib

cücünü yedi.

 

 

Noğul

 

Şirnilərdə

Birincidi.

mirvari

incidi.

Yupyumru bir

Şəkərdi o.

halqa,

Təkərdi o.

qızdı,

oğuldu.

O, yumru

Şirin noğuldu.

 

 

Xoruz

 

Xoruza bax,

Pipiyi al.

Lələkləri

Çil-çil, xal-xal.

Səhər erkən

Banlayır o.

Vaxtı yaxşı

Anlayır o.

saatdır,

saatsaz.

yüyürməz,

yubanmaz.

 

 

Üç qarışqa

 

Səhər-səhər

Üç qarışqa.

Biri gonbul,

Biri arıq,

Biri qaşqa.

Şeh tapdılar

İri damcı.

Parıldayan

Diri damcı.

Xorla: - Salam

- Dedi onlar.

Nəzakətli

İdi onlar.

-Gəlin, çimin

Söylədi şeh.

Onlara əl

Eylədi şeh.

Çimdi şehdə

Üç qarışqa.

Biri gonbul,

Biri dəcəl,

Biri qaşqa.

 

 

pişik

 

Ay pişik,

pişik.

Kef-damağı

Çağ pişik.

Miyoldama

Eşikdə.

Belə olmaz

Keşikdə.

Duyub qaçar

Siçanlar.

Gizli yeraltı

Yollar.

Oyub qaçar

Siçanlar.

 

 

Qara pişik

 

Ay pişik, qara pişik,

Yol gedir hara pişik.

Qaçma önümdən pişik

Hara dönüm mən pişik.

Keçmə yolum düz olsun

Gecə yox, gündüz olsun.

Get siçanı ovla sən

siçanı tovla sən.

Ya da get gir əhəngə

Tez boyan sən rəngə.

Ay pişik, qara pişik

Gedirsən hara pişik?

 

 

Göy qurşağı

 

Çıxmaq olmaz başına

Təpə kimi əyrisən.

Hər yan rəngbərəng olar

Bir balaca səyrisən.

 

 

Parəbüzən

 

Parəbüzən, göyə

Gətir, gəl, yağ yaxmacı.

Bəsdir, bekar dolaşdın

Yaşıl çölü, yamacı.

 

 

Şimşək

 

Çax şimşək, çax şimşək

Hər tərəfi qamçıla.

Yağ yağış, yağ yağış

Göy üzündən damcıla.

 

 

İşıqfor

 

Yatmaq istədi

Bir gün işıqfor.

Dedi: - Yatmasam,

Olacağam kor.

Gözlərin yumub

Xoruldadı o.

işıq saçdı,

Parıldadı o.

Yuxusu yaman

Şipşirin idi.

Külək əsirdi

Çox sərin idi.

Qəfildən yuxu

Gördü işıqfor.

Gördü ki, dolub

Maşınlarla yol.

Maşınlar ona

Deyirlər laylay.

Göydən onlara

Yol göstərir ay.

Gah yaşıl olur,

Gah da qırmızı.

Maşınlar aydan

Qalıblar razı.

Şütüyüb ötür

Onlar həvəslə.

Nəğmə deyirlər

Çox hündür səslə:

-Yat, işıqfor, yat

Gözəldir həyat.

Açıqdır yollar

Səmada ay var.

Aydan bizlərə

İşıqlı pay var.

Səksənib durdu

Bu an işıqfor.

Gördü ki, dolub

Maşınlarla yol.

Yandı gözləri

Yaşıl, qırmızı.

Maşınlar ondan

Qaldılar razı.

 

 

Xəstələnib pişiyim

 

Xəstələnib pişiyim

Günahkar olmuşam mən.

Çimdirmişəm vannada

Pişiyimi mən dünən.

 

Sonra da oynamışam

Onunla yelçəkəndə.

Sən demə, xəstələnir

Pişik yel çəkəndə.

 

İndi hərarəti var

Səhərədək yatmayıb.

qədər eləmişəm

Bir həb belə atmayıb.

 

Pəncəsinin altında

Gizlədibdir başını.

Gərək atım bu gündən

Dəcəlliyin daşını.

 

Xəstələnib pişiyim

Günahkar olmuşam mən.

Çimdirmişəm vannada

Pişiyimi mən dünən.

 

 

Nəzakətli qız

 

Kimsə söz soruşanda

Bəli”, “Xeyirdeyirəm.

Kiməsə toxunanda

Tez üzr istəyirəm.

Səhv edəndəbağışla

Deməyi bacarıram.

Çətinliyə düşənə

Köməyi bacarıram.

Nəzakətlə danışıb

Nəzakətlə dinirəm.

Bu sehrli sözləri

Artıq əzbər bilirəm.

 

 

Ağıllı oğlan

 

Bunu hamı bilir ki,

Mən ağıllı oğlanam.

Elə ona görə

Çox sevir məni anam.

 

Yol ötən bir nənənin

Çantasını alıram.

Sonra qolundan tutub

Onu yola salıram.

 

Təmizkar oğlanam mən

Yerə zibil atmıram.

Qızların hörüyünü

Tutub bərk-bərk dartmıram.

 

Qarışqa yuvasını

Çəpərə alıram mən.

Məstanın qayğısına

Hər zaman qalıram mən.

 

Bunu hamı bilir ki,

Mən ağıllı oğlanam.

Elə ona görə

Çox sevir məni anam.

 

 

Ailəm

 

Evimiz var

Eyvanımız da.

Xorhaxor yatan

Məstanımız da.

Gözəl nənəm var

Saçı gümüşü.

cansöyləməkdir

Nənəmin işi.

Bax, bu babamdır

Əlində əsa.

Sözü uzatmaz

Söyləyər qısa.

Anamla atam

Çalışır mənim.

Bacımla başım

Qarışır mənim.

Beş yaşında mən

Bacım yaş yarım.

Bir varımdır

Oyuncaqlarım.

Bir əmim bir

İki dayım var.

Filim, maşınım,

Dələm, ayım var.

 

 

Pişiyim

 

Çəkməsiz gəzir

Qarda pişiklər.

Görəsən, yatır

Harda pişiklər?

Məstana bir bax

Ayaqyalındır.

Hava soyuqdur

Qar çox qalındır.

Qaçım gətirim

Evə məstanı.

Yumşaq yataqda

İsinsin canı.

Nəlbəkisinə

İsti süd töküm.

Nənəmin qalın

Şalına büküm.

Hava soyuqdur

Qar çox qalındır.

Yazıq Məstanım

Ayaqyalındır.

 

 

Məktəbim

 

Çox sevir məni

Əziz məktəbim.

Həyət-bacası

Təmiz məktəbim.

 

Hər gün gəlirəm

Əlimdə çantam.

Məktəbə məni

Gətirir atam.

 

Kitabları çox

Əzən deyiləm.

Dəhlizlərdə çox

Gəzən deyiləm.

 

Barmaqlarımla

Saymağım olur.

Çətinliklərdən

Doymağım olur.

 

Çox vaxt dərsimi

Əla bilirəm.

Çox vaxt şeiri

Əzbərləyirəm.

 

Bir az dəcələm,

Bir az dalaşqan.

Məktəbim məni

Çox sevir inan!

 

 

Qoçaq ol

 

Gördün qonşu eyvandan

Burulub qalxır tüstü.

Yanğınsöndürənlərə

Qaç, zəng elə əlüstü.

 

Təcili yardım çağır

Xəstələnəndə nənə.

Onu əmanət edib

Gedibsə anan sənə.

 

Görsən, qonşu həyətdən

Aşıb keçən oğrunu.

Polisə zəng elə tez

Söylə ona doğrunu.

 

Yüz bir, yüz iki, yüz üç

Əzbər bil bu sayları.

Onların sənin üçün

Vardır xidmət payları.

 

 

Hər şeyin öz adı var

 

Hər şeyin öz adı var

Onu qoyub babalar.

Darayandaraqolub

Yazılanvaraqolub.

Bostanda bükülənin

Adıkələmqoyulub.

Xəttiylə öyünənin

Adıqələmqoyulub.

Bağçamızda bitənlər

Alma, armud, narolub.

Sulananıyetişmiş

Daş kimisikalolub.

Göydən tökülən buza

Doludeyib babalar.

Bax, bu insanınsağı

Soludeyib babalar.

Miyoldayanapişik

Hürənə “it” deyiblər.

Çağırandagəldeyib

Qovanda “get” deyiblər.

Yeyiləndadlıolub

Yeyilməyənlərdadsız

Hər şeyə ad qoyulub

Heç qalmayıb adsız.

 

 

Gilavar

 

Gilavar əsəndə

Qapını açırlar.

Xəzridən üşüyüb

Tez evə qaçırlar.

 

 

Leysan

 

Altında gəzmək

Deyildir asan.

Yağanda çətin

Dayanar leysan.

 

 

Çobanaldadan

 

Günəşli gündə

Çiləyən zaman.

Deyirlər: “Yağır

Çobanaldadan”.

 

 

Yanğınsöndürən

 

Yaxşı əmidir

Yanğınsöndürən.

Alovun üstə

Suyu göndərən.

 

Hər an qırmızı

Maşında gəlir.

Dəmir dəbilqə

Başında gəlir.

 

 

Sevinc Nuruqızı

 

Mərkəz.- 2011.- 22 yanvar.- S. 10.