“Cənnət Səlimovanın adı mənim üçün vizit kartı olub”

«Cənnət Səlimovanın adı mənim üçün fəxrlə istifadə etdiyim vizit kartı olub»

Onu təmtəraqlı cümlələrlə təqdim etmək fikrindən çox-çox uzağam. Çünki buna heç ehtiyacı da yoxdur. Hələ Kamera Teatrında çalışdığı vaxtlarda, daha dəqiq ifadə etsəm, ilk gənclik illərindən çoxlu sayda fanat ordusu toplaya bilib. Bu mənada Şövqini şanslı aktyor saymaq olar. Elə özüm də Kamera Teatrına məhz Şövqünün şövqlə oynadığı tamaşalara görə getdiyim vaxtlar az olmayıb. Söhbət əməkdar artist, prezident mükafatçısı, Gənc Tamaşaçılar Teatrının aktyoru Şövqi Hüseynovdan gedir. Görək, mövsümü necə başa vurub…

Teatr mövsümü bağlamaq ərəfəsindədir. Bir aktyor olaraq bu mövsümdə istədiyini reallaşdıra bildinmi?

- Teatrımız cənub bölgəsində qastrol səfəriylə builki mövsümü başa vuracaq. Mirzə Fətəli Axundzadənin «Sərgüzəşti-vəziri-xani Lənkəran» tamaşası ilə. Bir aktyor kimi deyə bilərəm ki, teatrda məzuniyyət heç vaxt ürəyimcə olmayıb. Çünki hansısa işləri artıq görüb qurtarırsan, bəzi işlərin yarımçıq qalır və s. Bu işləri yekunlaşdırmaq üçün vaxt çox lazım olur. Amma istirahət də vacibdir.

- Bu mövsüm ərzində hansı tamaşa ilə ürəyindən tikan çıxara bildin?

- Hələ ki, işləyirik, tamaşalar davam edir. Bu günlərdə «Müsyö Jordan dərviş məstəli şah» əsərini təhvil verdik, orda mən dərviş rolunda çıxış etdim. Festival çərçivəsində hazırlanmış bir tamaşa idi. 20 il öncə mən Kamera Teatrında həmin tamaşada oynamışdım. Yeni bir iş olmasa da, maraqlı obraz idi. Amma çox istərdim ki, yeni mövsümdə daha yeni, maraqlı və ürəyimdən tikan çıxaran tamaşalarda rol alım. Həmişə istəmişəm rollarımla ürəyimdəki tikanları çıxarım. Amma bu tikanlar haçan çıxıb qurtaracaq, bəlli deyil.

- Çox tez populyarlaşan aktyorlardansan, bu şans hər gəncə nəsib olmur. Bu mənada, bəxtinə minnətdarsan, yoxsa zəhmətinə?

- Hesab edirəm ki, bizim sənətdə zəhmətdən öndə dayanan heç nə yoxdur. Zəhmət, zəhmət, yenə də zəhmət. Başqa silahımız yoxdur. Böyük istedad sahibi ola bilərsən, amma zəhmət çəkməsən, o istedad batıb gedə bilər.

- Kamera Teatrı həmişə öz fərqli dəsti-xətti, yozumu ilə diqqət çəkib. Siz aktyor olaraq həmişə tamaşaçını cəlb etmək üçün hansı yozumu əldə əsas tutmusunuz?

- Bu dəqiqə teatra tamaşaçı yalnız canlı insana görə gəlir. Bildiyiniz kimi, tamaşaçını teatrdan uzaqlaşdıran çoxlu proseslər var. Söhbət həm də internet və başqa bu tip məkanlardan gedir. Amma bütün bu məkanlarda canlı insan yoxdur. Hansı ki, tamaşaçını canlı insan cəlb edir.

- Yeri gəlmişkən, teatra tamaşaçının gəlməməsinin günahı kimdədir?

- Günahkar aktyor və rejissordur. Əgər tamaşaçı teartra gəlmirsə, deməli tamaşa zəifdir.

- Bəs dramaturgiya səbəb ola bilməz?

- Olar, həm aktyor oyunu, həm rejissor yozumu, həm də yaxşı repertuar burada əsas rol oynayır. Bizim tamaşaçı qıtlığından şikayətlənməyə haqqımız da yoxdur. Tamaşaçı səhnədə canlı insanla ünsiyyətdə ola bilirsə, o, mütləq tamaşaya gələcək. Lap nə qədər gözəl səhnə dekorasiyaları qursan da, gözəl kostyumlar geyinib, qrimlənsən də bunlar səni xilas edə bilməyəcək, özü də indiki zamanda. Mütləq canlı insan olmalıdır.

- Səncə, bu gün tamaşaçılar klassikaya daha çox meyil edir, yoxsa müasir dramaturgiyaya?

- Klassikaya meyil həmişə üstünlük təşkil etməlidir. Həmişə də klassika öndə gedib. İstənilən rejissor repertuarında klassik əsərlərin olmasını arzulayıb. Amma klassik əsəri Mirzə Cəlilin, Mirzə Fətəli Axundzadənin dövründə yazıldığı kimi oynamaq müasir tamaşaçı üçün bir qədər problem yaradır. Əlbəttə ki, kökü, problemləri, ağrıları qalmaq şərtilə əsərə 21-ci əsrin rejissorunun gözü ilə baxılanda o əsər daha maraqlı nəticə verir. Sən bilet işi ilə məşğul olan adamlarla söhbət edəndə onlar həmişə klassik tamaşaların adına daha çox bilet satıldığını deyirlər, nəinki müasir səhnə əsərlərinin. Klassik əsər daha çox tamaşaçı toplayır. Necə ki, rejissorun düzgün rol bölgüsünü uğurun 50 faizini həll edir, teatrın repertuarında olan məşhur isimlər, klassik əsərlər də uğurun təminatçısıdır.

- Həmişə klassikayla da kifayətlənmək olmaz. Bəlkə bu ondan irəli gəlir ki, müasir dramaturgiyada mükəmməl əsərlər qıtlığı yaşanır…

- Yəqin ki… Əlbəttə müasir dramaturqlardan üzdə olanlar var-Əli Əmirli, Kamal Abdulla, İlqar Fəhmi, Samir Sədaqətoğlu… Klassika əlimizin altında həmişə var və özü də klassika məktəbdir. Hər bir aktyor o yoldan keçməlidir. Bununla belə müasir problemlərimizi özündə əks etdirən, bugünün əsərlərin çoxluğuna daha çox ehtiyac var. Biz buna görə dramaturqlardan xahiş edirəm ki, teatrı yaddan çıxarmasınlar.

- Teatrlarımız super təmir olunub, hər cür texniki avadanlıqlarla təchiz edilib, amma bunun müqabilində təmiri qədər də keyfiyyətli repertuarı görünmür.

Brodvey teatrları var ki, orda dəbdəbə yoxdur, amma tamaşaçı o teatrlara demək olar ki, təşnədir…

- Ümumiyyətlə, bu gün dünyada psixoloji realizm dediyimiz teatra yanaşma tərzi bir qədər azalmaq üzrədir. Bunun da əsas səbəblərindən biri yeni nəslin az zəhmət çəkməsidir. Psixoloji realizm-canlı insan ürəyi ilə məşğul olmaq böyük gərginlik, zəhmət, yuxusuz gecələr tələb edir. Sadəcə, şou yaratmaq, məntiqə varmadan nələrsə etmək-heç də ağıl, düşüncə, istedad, gərginlik tələb etmir. Sadəcə, bir az inprovizə qabiliyyəti, fantaziyası olan adam bu işlərlə məşğul ola bilər. Dünyanın özündə, elə Rusiyada elə məşhur teatrlar var ki, orda mən heç tamaşanı axıra qədər izləməyə səbrim çatmayıb. Sadəcə, vaxtıma heyifim gəlib. Bununla bərabər hər halda, keyfiyyətli tamaşalar da var. Nə bilim bu proses bütün dünyada gedir, bəlkə də yeniləşmə ilə əlaqədardır. Hər halda. Bu prosesin mənə aidiyyəti yoxdur, mən konservativ olaraq teatra bağlı bir adamam.

- Özün də dediyin kimi, bütün dünyada, o cümlədən də Azərbaycanda kassaya xidmət edən, yaxud da sənət meyarı olan tamaşalar var. Amma sənə elə gəlmirmi ki, kassaya işləyən tamaşalar daha çox kütləviləşib?

- Mən biləni rejissor yozumu, aktyor oyunu daha mükəmməl olan tamaşa əslində kassaya işləyən tamaşa sayılmalıdır. Yalnız şou xarakterli tamaşaları kassaya işləyən tamaşa saymaq olmaz.

- Mən pul gətirən tamaşaları nəzərdə tuturam…

- Bizdə ən çox biletləri satılan tamaşa Şekspirin «Otello» tamaşası olub. Bunu müdiriyyətdən də soruşa bilərsiniz. Amma anladığımız tərzdə buna kassaya işləyən tamaşa saymaq olmaz. «Kassaya işləyən tamaşa» ifadəsi var. Mənim nəzərimdə isə elə ən çox pul gətirən tamaşalar da elə ən yaxşı tamaşalardır. Əlbəttə söhbət konsert salonlarından yox, teatrdan gedir. Yenə də deyirəm, «Otello», «Aydın», «Şeyx Sənan» ağır tamaşalardır və kassaya yox, sənətə xidmət edir, amma bununla belə qazanc gətirir, hər dəfə bu tamaşalarda dolu zala oynayırıq.

- Sənə elə gəlmir ki, vaxtilə ən prestijli fakültə sayılan aktyor fakültəsini gənclər bu gün müəyyən məqsədlər üçün seçirlər… Bu fakültəni bitirən məzunlar da fərqli sahələrdə çalışırlar.

- Tamamilə razıyam. Kamera Teatrında işləyədiyimiz vaxt bizə iki aktyor lazım idi. Cənnət Səlimova Mədəniyyət və İncəsənət Universitetindən iki aktyor tapıb teatra gətirə bilmədi. Çünki heç biri teatra gəlmək istəmədi. Bilmirəm istedadları çatmır, ya nəsə, amma o fakültədə təhsil alırlar. Bunun da günahı məncə test sistemindədir. Kiminsə balı çatmır, göndərirlər ora, yaxud da əsgərlikdən qalmaq məqsədilə «təki institut olsun» deyib aktyorluğu seçirlər. Bu mənada həddən ziyadə cılızlaşma prosesi gedir.

- Aktyorların da çoxu qazanc dalınca, televiziyada işləməyə can atır, toyda tamadalıq edir… Buna münasibətin necədir?

- Əlbəttə toyda tamadalıq etmək, şou-proqramda aparıcı olmaq, teatrda hansısa bir ciddi əsərdə oynamaqdan daha çox gəlir gətirir. Elələrini qınamıram da. Hər kəsin seçiminə hörmətlə yanaşıram.

- Sən dolanışıq naminə belə vasitələrdən istifadə etmisənmi?

- Bunu istəsəm də, bacarmaram. Çünki sadaladığınız o şeylər xüsusi bir istedad tələb edir.

- Çoxlu sayda seriallar çəkilir, elə sən özün də yeni bir serialda rol almısan. Serialların səviyyəsi səni qane edirmi?

- “ATV” kanalında nümayiş olunan «Pərvanələrin rəqsi» serialında oynayıram. Qane edir deyəndə ki, milli serialların çəkilməsi alqışa layiqdir. Səviyyəyə gəlincə, biz bu sahədə yeniyik və serial çəkmək praktikamız yoxdur. Amma bunun üçün zaman lazımdır.

- Etiraf edirsənmi ki, bu qədər uğur qazanmağında Cənnət Səlimovanın yetirməsi olmağının və onun yanında çalışmağının böyük rolu olub?

- Bunu 100 faiz etiraf edirəm. Cənnət Səlimovanın yanında çalışmağımı aktyor taleyimdə ən böyük şans kimi qiymətləndirirəm.

Sənnət Səlimovanın adı mənim üçün fəxrlə istifadə etdiyim vizit kartı olub.

Cəvahir Səlimqızı

Mərkəz.- 2012.- 21 iyun.- S. 14 .