Azərbaycan mətbuata
dövlət səviyyəsində yüksək diqqət və
qayğı göstərən yeganə ölkədir
Milli Mətbuatın 135
illik yubileyi əlamətdar hadisələrlə yadda qaldı
Birinci yazı
Azərbaycanda milli mətbuatın
135 illik yubileyi təntənəli şəkildə qeyd olundu.
Lakin bu, mətbuatın yubileyi ilə bağlı ilk yox, yekun
tədbir idi. Belə ki, prezident İlham Əliyevin iyunun 10-da
imzaladığı "Azərbaycan milli mətbuatının
135 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında" sərəncamına
əsasən, tədbirlər planı təsdiq edildi.
Sözügedən plana uyğun olaraq, təkcə paytaxtda
deyil, Zərdab, Yevlax, Gəncə, Şəki, Lənkəran,
Xaçmaz və Naxçıvanda konfranslar, müxtəlif
mövzularda toplantılar, müsabiqələr təşkil
edildi, mətbuat sahəsində çalışanlar
mükafatlandırıldı. Azərbaycanda milli mətbuatın
135 illik yubileyinin təntənəli şəkildə qeyd
olunması hələ uzun müddət biz jurnalistlərin
yadından çıxmayacaq.
Onu da qeyd edək ki, prezidentin
2005-2008-ci illərdə imzaladığı sərəncamlarla
300 nəfərə yaxın jurnalist prezident təqaüdünə,
fəxri adlara layiq görülüb, orden və medallarla təltif
olunublar. Dövlət başçısının digər sərəncamları
ilə 2005-ci ildə 30 qəzet redaksiyasının hər
birinə 2 min manat, 2008-ci ildə 38 mətbuat orqanının
hər birinə 5 min manat, 2009-cu ildə isə 39 qəzet
redaksiyasının hər birinə 10 min manat birdəfəlik
maliyyə yardımı verilib. Bu sıraya ölkədə fəaliyyət
göstərən informasiya agentlikləri də daxildir. 2008-ci
ilin 31 iyulunda prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında kütləvi informasiya vasitələrinin
inkişafına dövlət dəstəyi Konsepsiyası"
təsdiq edilib. Konsepsiyada digər mühüm məsələlərlə
yanaşı, kütləvi informasiya vasitələri sahəsində
çalışınların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi
prioritet istiqamətlərdən biri kimi müəyyənləşdirilib.
İyulun 22-də isə
"Gülüstan" sarayında Azərbaycan milli mətbuatının
135 illik yubileyinə həsr olunan təntənəli mərasim
keçirildi. Tədbirdə Prezident Administrasiyasının rəsmiləri,
millət vəkilləri, kütləvi informasiya vasitələrinin
nümayəndələri iştirak ediblər. Milli mətbuatın
135 illik yubileyi münasibətilə kütləvi informasiya
vasitələrinin nümayəndələrini təbrik edən
Prezident Administrasiyasının rəhbəri Ramiz Mehdiyev onlara
fəaliyyətində uğurlar arzuladı. Qeyd etdi ki,
prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə ölkənin
şəhər və rayonlarında milli mətbuatın 135
illik yubileyi ilə bağlı tədbirlər keçirilir.
Azərbaycan milli mətbuatının çətin, zəngin
və şərəfli tarixinə nəzər salan Ramiz
Mehdiyev bildirdi ki, 1875-ci ildə yaranan "Əkinçi"
qəzeti ilk gündən millətin tərəqqisi yoluna
işıq saldı. İkiillik fəaliyyəti dövründə
mütərəqqi fikirli ziyalıları ətrafında cəmləşdirdi.
Sonrakı illərdə Azərbaycanın görkəmli
ziyalıları müxtəlif adlarda nəşr olunan qəzet
və jurnallarla "Əkinçi"nin ideyalarını
davam etdirdilər. 1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti
yaranandan sonra milli mətbuatımız müstəqilliyimizin
inkişafı yolunda fəal iş apardı. Həmin dövrdə
129 qəzet və jurnal işıq üzü gördü.
Söz, mətbuat azadlığını təmin edən
hüquqi sənədlər qəbul olundu: "Azərbaycan
milli mətbuatı çox çətin, eyni zamanda zəngin
və şərəfli inkişaf yolu keçmişdir. 1875-ci
ildə maarifçi və publisist Həsən bəy Zərdabi
tərəfindən nəşr olunmağa başlayan "Əkinçi"
qəzeti iki ilə yaxın fəaliyyəti dövründə
mütərəqqi fikirli ziyalıları öz ətrafında
birləşdirmiş, elm, maarif, mədəniyyət, incəsənət
və kənd təsərrüfatının inkişafı ilə
bağlı məqalələr dərc etmiş, xalqın mədəni
tərəqqisi uğrunda mübarizə aparmış, dini
mövhumata və cəhalətə qarşı kəskin
çıxışlar etmişdir. Maarifçilik xüsusiyyətləri
ilə seçilən bu qəzet milli mətbuatın
müasirləşmə, məfkurə saflığı,
ümummilli məqsədlərin təbliği, ədəbi
dilin zənginləşməsi, hadisələrin obyektiv
işıqlandırılması kimi təməl
yaradıcılıq prinsiplərini təcəssüm etdirən
məktəb səviyyəsinə yüksəlmişdir.
Sonrakı illərdə görkəmli ziyalılarımız
tərəfindən nəşr edilən "Ziya", "Kəşkül",
"Şərqi-rus", "Həyat",
"İrşad", "Füyuzat", "Təzə həyat",
"Həqiqət", "Tərəqqi", "Molla Nəsrəddin"
kimi qəzet və jurnallar məhz "Əkinçi"nin
ideya xəttini və ənənələrini davam etdirmiş,
ötən əsrin əvvəllərində vüsət alan
milli oyanış və özünüdərk proseslərinə
mühüm töhfələr vermişlər. 1918-ci ildə
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yarandıqdan sonra milli mətbuat
azadlıq ideyalarının inkişaf etdirilməsi, müstəqilliyin
möhkəmləndirilməsi prosesinin fəal iştirakçısı
olmuşdur. Həmin dövrdə söz və mətbuat
azadlığını təsbit edən hüquqi sənədlər
qəbul edilmiş, Üzeyir bəy və Ceyhun bəy
Hacıbəylilərin rəhbərliyi ilə "Azərbaycan"
qəzeti fəaliyyətə başlayıb".
Sovet dövründə qəzet və jurnalların sayı artdı, mətbuatın coğrafiyası genişləndi. Ötən əsrin Sovet hakimiyyəti illərində mətbuat əsasən, kommunist dünyagörüşünü ifadə etmiş, ideoloji buxovlar və sərt senzura şəraitində fəaliyyət göstərmişdir: "Bununla yanaşı, həmin illərdə qəzet və jurnalların sayı artmış, teleradio jurnalistikası təşəkkül tapmış, mətbuatımızın coğrafiyası genişlənərək respublikanın həyatının bütün sahələrini əhatə etmişdir. Sovet hakimiyyəti illərində Azərbaycan mətbuatı xalqımızın zəngin milli ənənələrini qoruyub saxlaya bilmiş, öz səhifələrində ölkə həyatının bütün tərəflərini geniş işıqlandırmış, maarifçilik funksiyasını davam etdirərək respublikamızın ictimai-siyasi və mədəni həyatında baş verən hadisələrdən və proseslərdən kənarda qalmamışdır".
Azərbaycan müstəqilliyini əldə etdikdən sonra isə ölkədə mətbuatın inkişafı, azad fikrin təminatı üçün mükəmməl hüquqi baza formalaşdı. Prezident sərəncamı ilə senzura aradan qaldırıldı və mətbuatın qarşısında yeni perspektivlər açıldı. 2003-cü ildə Azərbaycan Mətbuat Şurası yaradıldı. Qurumun maddi-texniki bazasının gücləndirilməsinə dair bir sıra tədbirlər görüldü. Prezident Administrasiyasının rəhbəri Ramiz Mehdiyev bildirib ki, 1993-cü ildə yenidən hakimiyyətə qayıdan ümummilli lider Heydər Əliyevin siyasi iradəsi və böyük səyləri nəticəsində plüralizm, söz və mətbuat azadlığını məhdudlaşdıran maneələr aradan qaldırıldı, kütləvi informasiya vasitələrinin fəaliyyətini tənzimləyən qanunvericilik bazası təkmilləşdirilərək, beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırıldı. Azərbaycan prezidentinin 1998-ci il 6 avqust tarixli fərmanı ilə Nazirlər Kabineti nəzdində mətbuatda və digər kütləvi informasiya vasitələrində dövlət sirlərini mühafizə edən baş idarə ləğv edildi, bununla da mətbuata tətbiq edilən senzura aradan qaldırıldı, milli mətbuatın inkişafı yolunda yeni perspektivlər açıldı. Bu siyasətin ardıcıllığını təmin etmək məqsədilə 2000-ci ildə Mətbuat və İnformasiya Nazirliyi ləğv olundu və dövlətin mətbuat üzərində nəzarət funksiyasından imtina edildi.
Prezident Administrasiyasının rəhbəri dedi ki, bu gün Azərbaycanda Heydər Əliyevin siyasəti və ənənələri uğurla davam etdirilir. Ölkədə güclü, müstəqil, obyektiv informasiya daşıyıcısı olan, eyni zamanda dövlətçilik prinsiplərinə sədaqət nümayiş etdirən, milli maraqların təəssübkeşi olan mətbuatın formalaşması və inkişafı dövlətin mətbuat siyasətinin əsas xəttini təşkil edir. Son illər mətbuat orqanlarının maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi, jurnalist əməyinin qiymətləndirilməsi istiqamətində həyata keçirilən tədbirlərin miqyası daha da genişləndi. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin 2006-cı il fevralın 8-də imzaladığı sərəncama əsasən, redaksiyaların "Azərbaycan" nəşriyyatına olan 400 min manat məbləğində borcu dövlət büdcəsindən ödənildi. Böyük inkişaf yolu keçən Azərbaycan mətbuatı özünün milli ənənəsini formalaşdırdı. Azad söz və fikrin formalaşmasında ümummilli lider Heydər Əliyevin misilsiz xidmətlərini qeyd edən Prezident Administrasiyasının rəhbəri dedi ki, kütləvi informasiya vasitələrinin inkişafı, onların maddi-texniki bazasının, eyni zamanda, jurnalistlərin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi bu gün də dövlətin və prezident İlham Əliyevin diqqət mərkəzindədir.
Hazırda ölkədə 4200-dən çox mətbuat orqanı qeydə alınıb. 36 gündəlik, 100 həftəlik, 80 aylıq mətbu nəşr işıq üzü görür. Azərbaycan hökuməti bundan sonra da mətbuatın inkişafı sahəsində üzərinə düşən vəzifəni yerinə yetirmək əzmindədir. 2010-cu ildə Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi konsepsiyası çərçivəsində bir sıra tədbirlər həyata keçiriləcək. Prezident Administrasiyasının rəhbəri Ramiz Mehdiyev dövlət başçısı İlham Əliyevin Mətbuat Şurasının yeni binasının açılış mərasimində iştirak etdiyini və Şuranın İdarə Heyətinin üzvlərinə dövlət təltiflərini təqdim etdiyini dedi. Bildirdi ki, prezident İlham Əliyev imzaladığı sərəncamlarla kütləvi informasiya vasitələrinə maddi yardım ayırmış, mətbuat işçilərinin böyük bir qrupunu mükafatlandırmışdır.
Prezident İlham Əliyevin milli mətbuatın 135 illik yubileyi ilə əlaqədar imzaladığı sərəncamlar Azərbaycanda dövlətin kütləvi informasiya vasitələrinə dəstək siyasətinin davam etdirildiyini göstərir. Prezidentin sərəncamı ilə jurnalistlərə yaşayış evlərinin tikintisi və mənzil-məişət məsələlərinin həlli üçün Azərbaycan Respublikasının 2010-cu il dövlət büdcəsində nəzərdə tutulmuş Prezidentin Ehtiyat Fondundan Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fonduna 5 milyon manat vəsait ayrılıb. Digər sərəncamla 8 informasiya agentliyinin hər birinə 10 min manat, 32 qəzet redaksiyasının hər birinə isə 20 min manat məbləğində birdəfəlik yardım ayrılıb. Prezident sərəncamı ilə 92 nəfər fəxri adlara layiq görülüb, "Tərəqqi" medalı ilə təltif olunub. Onlardan 38 nəfər "Əməkdar jurnalist", 15 nəfər "Əməkdar mədəniyyət işçisi", 1 nəfər "Əməkdar mühəndis" adı alıb, 38 nəfərə isə "Tərəqqi" medalı verilib. Beləliklə, mətbuat işçiləri milli mətbuat gününü ikiqat bayram sevinci ilə qarşıladılar. Həmkarlarımız birmənalı olaraq deyirlər ki, Azərbaycan dünyada yeganə ölkədir ki, dövlət kütləvi informasiya vasitələrinin inkişafına bu dərəcədə diqqət və qayğı göstərir. Kütləvi informasiya vasitələri əməkdaşlarının sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi ilə bağlı sənədin isə dünyada analoqu yoxdur. Bütün bunlar, təbii ki, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin kütləvi informasiya vasitələrinə, jurnalist peşəsinə verdiyi qiymətin çox yüksək və parlaq göstəricisidir.
(Ardı gələn sayımızda)
Ağanisə Sultanova
Mövqe.- 2010.- 29 iyul.- S. 4.