"Regionların sosial-iqtisadi
inkişafının təşviq edilməsi" Regionların inkişafı tədbirləri
kompleks xarakter alıb
2009-2013-cü
illəri əhatə edən II regional inkişaf proqramında hər bir
vətəndaşın yaşayış səviyyəsinin
yaxşılaşmasına imkan yaradan vacib məsələlərdən
biri də sosial-infrastruktur
layihələrinin uğurla həyata
keçirilməsidir. Azərbaycanın dövlət büdcəsi
gəlirlərinin sürətli artımı təbii olaraq insan amilinin
inkişafı baxımından infrastruktur
layihələrinə də xüsusi diqqət
ayırmağı zəruri edir. Dövlət
başçısı İlham Əliyev
məhz bu reallıqdan
çıxış edərək hər bir
vətəndaşın rahat, firavan yaşayışı üçün
dövlət büdcəsindən lazımi vəsaitin
ayrılmasını təmin edir. Bunun nəticəsidir ki,
ötən il ölkədə iri infrastruktur layihələrinin
reallaşdırılmasında heç bir problem olmayıb,
dövlət bütün sahələrdə
əsaslı kapital qoyuluşları həyata
keçirib.
Son illərdə
"Şimal-Cənub" və "Şərq-Qərb"
nəqliyyat dəhlizlərinin yaradılması layihələri
davam etdirilib, 635 kilometrdən çox yol beynəlxalq
standartlara uyğun tikilib və təmir olunub. O
cümlədən, dövlət başçısının
bilavasitə iştirakı ilə Bakı dairəvi avtomobil yolu, Ələt-Astara-İran
sərhədi avtomobil yolunun
22 kilometrlik hissəsi, Mingəçevir-Xaldan
yolu, Biləsuvar dairəvi avtomobil
yolu, Bakı-Rusiya sərhədi avtomobil magistralında Şabran
dairəvi yolu və körpü
kompleksi, Naxçıvan-Sədərək
magistral yolu istifadəyə
verilib. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun, Beynəlxalq dəniz limanının və
gəmiqayırma zavodunun inşası
respublikanın tranzit potensialının,
ümumiyyətlə regiondakı rolunun və
əhəmiyyətinin daha da
artmasını təmin edəcək.
2010-cu ildə
"Ekologiya ili" çərçivəsində əhalinin
keyfiyyətli su ilə təminatının
yaxşılaşdırılması çərçivəsində
Kür-Araz çaylarının sahilləri boyu 18 rayonun 156 yaşayış
məntəqəsində sutəmizləyici qurğuların
quraşdırılması 300 min nəfərdən artıq əhalinin
içməli su ilə təminatını
yaxşılaşdırıb. Eyni zamanda 2010-cu ilin
dekabrında ölkə üçün son dərəcə strateji
əhəmiyyətli bir layihənin
icrası başa çatıb, Oğuz-Qəbələ-Bakı
su kəməri istifadəyə verilib. Bundan əlavə, suvarılan torpaq
sahələrinin artırılmasında, torpaqların meliorativ vəziyyətinin
yaxşılaşdırılmasında mühüm
rolu olan Samur-Abşeron, Yuxarı Mil
kanallarının, Şəmkir dəryaçasının, Tovuzçay su
anbarının tikintisi davam
etdirilir.
Prezident
İlham Əliyev imzaladığı hər bir fərman və
sərəncamın icrasını şəxsi nəzarətdə
saxlayır, bütün məsələlərə tələbkarlıqla
yanaşır. Cənab İlham
Əliyevin regionların sosial-iqtisadi
inkişafına dair II Dövlət
Proqramının icrasının gedişi,
yeni iş yerlərinin
açılması ilə əlaqədar qarşıya qoyulmuş vəzifələrin yerinə
yetirilməsi, ümumiyyətlə, regionlardakı vəziyyətlə
tanışlıq məqsədilə 2009-2010-cu illərdə
respublikanın əksər rayon
və şəhərlərinə səfər etməsi bunu bir daha
təsdiqləyir. Dövlət
başçısı 2010-cu ildə regionlara
27 səfər edərək istehsal, nəqliyyat,
təhsil, səhiyyə, mədəniyyət, idman,
turizm və digər sahələr üzrə
170-dən çox müəssisənin
açılış və təməlqoyma mərasimində
iştirak edib. Bu səfərlərin
nəticəsi olaraq bölgələrdə
canlanma yaranıb, abadlıq, tikinti və quruculuq
işləri geniş vüsət
alıb. İnfrastrukturun yeniləşməsi,
rentabelli istehsal müəssisələrinin,
daimi iş yerlərinin
açılması istiqamətində bir
sıra addımlar həyata keçirilib.
Ümumiyyətlə,
dövlət proqramına əsasən, Azərbaycanda qeyri-neft
sektorunun inkişafına yönəlmiş tədbirlərin
kompleks şəkildə həyata keçirilməsi
ixracyönümlü məhsulların istehsalını
sürətləndirən müvafiq iqtisadi mexanizmlərin tətbiqi
əsasında mümkün olacaq. Ölkənin ixrac
potensialının inkişaf etdirilməsi, Azərbaycan
malları və xidmətlərinin xarici bazarlara
çıxarılması, bunun üçün əlverişli
şəraitin yaradılması, ölkə
iqtisadiyyatının dünya iqtisadiyyatına səmərəli
inteqrasiyasını təmin etmək üçün tədbirlərin
həyata keçirilməsi qarşıdakı illərdə prioritet
istiqamətlərdən olacaq.
Ölkənin
ixrac potensialının səmərəli reallaşması,
daxili bazarda sağlam rəqabət mühitinin
formalaşması, istehlakçıların
hüquqlarının qorunmasının təmin edilməsi,
standartlaşdırma və metrologiya sahələrinin beynəlxalq
tələblərə uyğunlaşdırılması məqsədilə
aşağıdakı tədbirlərin həyata keçirilməsi
nəzərdə tutulur:
-
özəl sektorda ixracın
stimullaşdırılması və ixrac
mallarının çeşidinin
artırılması;
-
milli istehsalçıların xarici bazarlarda mövqelərinin
möhkəmləndirilməsi, maraqlarının müdafiəsinin
gücləndirilməsi istiqamətlərində müvafiq tədbirlərin həyata
keçirilməsi;
-
ticarət, iaşə və məişət sahələrində
xidmət səviyyəsinin daha da yüksəldilməsi və ÜTT prinsipləri
çərçivəsində daxili
bazarın qorunması tədbirlərinin həyata keçirilməsi;
-
haqsız rəqabət hallarına qarşı mübarizənin
gücləndirilməsi və rəqabətin inkişafı
ilə bağlı tədbirlərin həyata keçirilməsinə
sahibkarların və istehlakçıların cəlb
olunması;
-
istehlak mallarının keyfiyyətinə
və təhlükəsizliyinə nəzarətin gücləndirilməsi.
Sənaye
sahəsində əsas məqsədlərdən biri regionlardakı mövcud
sənaye müəssisələrinin fəaliyyətinin bərpası
və yenidənqurulmasından, yeni müəssisələrin
yaradılmasından ibarət olacaq. Burada kənd təsərrüfatı məhsullarının
emalı müəssisələrinin bərpasına və ixrac potensialının artırılmasına xüsusi diqqət yetiriləcək. Sənaye sektorunda əsas məqsədə
nail olmaq üçün sənayenin qeyri-neft
sektorunun inkişaf
istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsi; rəqabətədavamlı
sənaye məhsullarının istehsalının dəstəklənməsi
və ixracyönümlü istehsal sahələrinin
yaradılmasının təşviqi; dövlət
mülkiyyətində olan və ya səhmlərinin nəzarət zərfi
dövlətə məxsus olan sənaye
müəssisələrinin sağlamlaşdırılması
və özəlləşdirilməsi; özəlləşdirmədən
sonra müəssisələrin fəaliyyətinin
dəstəklənməsi; istehsalın texnoloji
cəhətdən yenidən qurulması; ixtisaslı
kadrların hazırlanması nəzərdə tutulur.
Ötən
dövr ərzində institusional baxımdan torpaq və aqrar
islahatlarının uğurla başa çatması - kənd
təsərrüfatı istehsalçıları
üçün yeni imkanların yaranması
qarşıdakı illərdə də sərbəst bazar
münasibətlərinə əsaslanan və
özünüinkişaf qabiliyyətinə malik olan
bütöv iqtisadi sistemin - müstəqil milli
iqtisadiyyatın formalaşdırılması prosesi ilə səciyyəvi
olacaq. Kənd təsərrüfatı məhsullarının
istehsalının müxtəlif təsərrüfat
formaları üzrə, o cümlədən
kollektiv təsərrüfat forması
üzrə inkişafı regionlarda birgə
əmək kooperasiyasının genişlənməsinə və
daha məhsuldar olan ictimai qüvvənin əmələ gəlməsinə
səbəb olacaq. Növbəti
illərdə Azərbaycanın kənd təsərrüfatında
ənənəvi sahələr olan
taxılçılığın, üzümçülüyün,
meyvəçiliyin, pambıqçılığın, tütünçülüyün,
çayçılığın, ipəkçiliyin və
digər sahələrin inkişafı prioritet
vəzifə olaraq qalacaq.
Aqrar sektorda islahatlar davam etdiriləcək,
dağ rayonlarının inkişafına xüsusi diqqət yetiriləcək. Aqrar bölmənin inkişafı istiqamətləri
sırasında aqrar bölmənin normativ hüquqi
bazasının, elmi-metodik təminatının
və kadr hazırlığı sisteminin təkmilləşdirilməsi; aqrar bölmənin
xammal istehsalı və emalı sahələrinin
əlaqəli inkişafı, rəqabətqabiliyyətli məhsul
istehsalının artırılmasının
stimullaşdırılması; aqrar
bölməyə maliyyə dəstəyinin
artırılması; aqrar bölmənin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi;
aqrar sektora xidmət
edəcək və bazar prinsipləri əsasında
fəaliyyət göstərəcək yeni
strukturlara dəstək verilməsi; kənd
təsərrüfatında suvarma və meliorasiya təminatının
yaxşılaşdırılması; torpaq
və su ehtiyatlarından səmərəli
istifadənin təmin edilməsi kimi tədbirlər
mühüm yer tutur.
Azərbaycan
Respublikasında turizmin inkişafı, bu sahədə beynəlxalq
əməkdaşlığın genişləndirilməsi
qarşıdakı illərdə prioritet istiqamətlərdəndir.
Turizmi
iqtisadiyyatın yüksək gəlirli sahəsinə
çevirmək, sosial və ekoloji tələblərə cavab
verəcək səmərəli və rəqabətqabiliyyətli
müasir turizm
kompleksləri yaratmaq və bu sahədə yeni iş yerlərinin açılmasını təmin
etmək qeyri-neft sektorunun
inkişafı istiqamətində qarşıda duran mühüm vəzifələrdəndir.
Turizm sahəsinin
inkişaf istiqamətləri
sırasında rəqabətqabiliyyətli turizm
infrastrukturunun və turizm
sənayesinin yaradılması; mövcud turizm obyektlərinin beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması; turizm xidməti üzrə mütərəqqi
üsulların və standartların hazırlanması və tətbiqi;
ölkə turizm-rekreasiya
zonalarının hüquqi statusunun
müəyyən edilməsi, ölkə ərazisində turizm zonalarının və turist
marşrutlarının müəyyən olunması; turizm sahəsində zəngin təcrübəsi
olan ölkələrlə kadr hazırlığı sahəsində beynəlxalq
əməkdaşlığın genişləndirilməsi tədbirləri
diqqəti xüsusilə çəkir.
Azərbaycan
Respublikasının iqtisadi təhlükəsizliyinin təmin
olunmasında karbohidrogen ehtiyatlarından səmərəli
istifadə müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. 2009-2013-cü
illərdə bu sahədə dövlət
siyasətinin əsas istiqamətləri - neft-qaz
hasilatı, nəqli və emalı infrastrukturunun
yenidən qurulması və modernləşdirilməsi; yeni yataqların və perspektiv
strukturların geoloji kəşfiyyat
işlərinin sürətləndirilməsi və onların istismara hazırlanması; ölkənin qazla təmin edilməyən məntəqələrinin
qazla təchiz edilməsi; regionların
inkişafı və bununla əlaqədar
elektrik enerjisinə tələbatın
artım sürətini nəzərə alaraq
yeni güclərin yaradılması, alternativ və bərpa olunan
enerji mənbələrindən istifadənin
genişləndirilməsi nəticəsində ölkənin enerji təhlükəsizliyinin təminatının
yüksəldilməsi; energetika sektorunda sahibkarlıq fəaliyyətinin dəstəklənməsi;
müasir tipli elektrik stansiyalarının
inşasının, yenidən qurulmasının və
inkişafı layihələrinin həyata keçirilməsinin
davam etdirilməsi; elektrik
ötürücü xətlərin və
yarımstansiyaların yeniləşməsi və tamamilə
yeniləri ilə əvəz olunmasından ibarət olacaq.
(ardı
var)
Tərlan Nəsirli
Mövqe.- 2012.- 17 fevral.-S. 10.