Kürdəmir rayon əhalisinin sosial qayğıları diqqət mərkəzindədir

Regional inkişaf proqramları Azərbaycanın bütün guşələri kimi, Kürdəmirin də son illərdəki dinamik inkişafına ciddi təkan verib. "Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"nda rayonda kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalının genişləndirilməsi, yerli əhəmiyyətli avtomobil yollarının təmiri, yeni körpülərin tikintisi, şəhər küçələrinin asfaltlaşdırılması, rayonun elektrik enerjisi şəbəkələrinin yenidən qurulması, qaz təchizatının yaxşılaşdırılması, su təchizatının və kanalizasiya sisteminin yenidən qurulması, meliorasiya və irriqasiya tədbirlərinin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub. Rayonda iqtisadiyyatın yüksəldilməsi, aqrar sektorda məhsuldarlığın artırılması, istehsalda sənaye həcminin gücləndirilməsi, yeni iş yerlərinin açılması rayon İcra Hakimiyyətinin diqqətini çəkən ən başlıca məsələlərdən olub.

2009-cu ildə rayonda 397 yeni iş yeri açılıb və bunun da 257-si daimidir. 2009-cu ilin doqquz ayında sənaye müəssisələri tərəfindən 16 milyon 63 min manatlıq və ya 2008-ci ilin müvafiq dövründən 34,4 faiz çox sənaye məhsulu istehsal edilib, xidmətlər göstərilib. 2009-cu ildə ümumi daxili məhsul istehsalı 2008-ciə nisbətən 13,5 faiz artıb. ÜDM-nin 75 faizi məhsul istehsalı sahələrində, o cümlədən 12,7 faizi sənayedə, 12,2 faizi inşaat kompleksində, 50,1 faizi kənd təsərrüfatında yaradılıb. Rayon iqtisadiyyatında çalışan işçilərin orta aylıq əməkhaqqı 157,6 manat təşkil edib və bu da 2008-ci ilin müvafiq dövrünə nisbətən 22,5 faiz artıb.

Rayonun nəqliyyat sektorunda fəaliyyət göstərən fiziki şəxslər də daxil olmaqla, nəqliyyat müəssisələri tərəfindən 499 min ton yük daşınıb və bu da keçən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 12,6 faiz çoxdur. Rayonda cari ilin doqquz ayı ərzində rabitə xidməti sahəsində xeyli iş görülüb. Rabitə xidmətindən əldə edilən ümumi gəlirin həcmi 375 min 800 manat olub. Göstərilən xidmətin 86,5 faizi əhali ilə bağlıdır.

Rayon üzrə əməkhaqqı fondu 11 milyon 205 min manat təşkil edib. Bu da keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1 milyon 963 min 735 manat və yaxud 21,2 faiz çoxdur. İl ərzində rayonlararası və rayondaxili yolların təmiri, bərpası sahəsində müvafiq tədbirlər görülüb. Dövlət Proqramının icrası ilə əlaqədar 2009-cu ilin doqquz ayı ərzində "Azəryolservis" ASC-nin vəsaiti hesabına Bakı-Ələt-Qazax avtomobil yolunun 0,9 km hissəsində 5630 kvadratmetr, Ağsu-Kürdəmir-Bəhrəmtəpə avtomobil yolunun 2,2 km hissəsində 11668 kvadratmetr sahəyə asfalt döşənməklə orta və cari təmir işləri aparılıb.

Bundan əlavə, Kürdəmir "Tikinti-Nəqliyyat" ASC və Aqroyol Tikinti İdarəsinin vasitəsilə rayonun 7 kəndində, o cümlədən Mollakənd, Atakişili, Sığırlı, Şilyan, Carlı, Muradxan və Çöhranlı kəndlərində 26 km kəndarası yollarda cari və əsaslı təmir işləri aparılmaqla yerli büdcənin vəsaiti hesabına 100 min manatlıq iş görülüb.

Rayonda tikinti-abadlıq və yenidənqurma istiqamətində ardıcıl, məqsədyönlü iş aparılıb. Nəticədə xeyli obyektlərin tikintisi tamamlanıb, iş adamları cəlb edilərək yeni obyektlərin tikintisi davam etdirilib. 2009-cu ildə rayon Maliyyə İdarəsinin yeni, müasir tələblərə cavab verən 2 mərtəbəli inzibati binası tikilib istifadəyə verilib. Avtomagistralların kənarlarında yerləşən ərazilərin müasir tələblər səviyyəsində abadlaşdırılması məqsədi ilə tədbirlər planı hazırlanıb, obyektlərin rekonstruksiyası və əsaslı təmir işləri gündəlik nəzarətə götürülüb.

Rayonda müasir tələblərə cavab verməyən obyektlər, o cümlədən Bakı prospektində 6, Bakı-Qazax avtomagistralının rayon ərazisindən keçən hissəsində 10, Ağsu-Kürdəmir-İmişli avtomagistralının rayon ərazisindən keçən hissəsində 12 ədəd yöndəmsiz köşk və tikililər sökülmüş və bu işlər davam etdirilir. Hazırda şəhərin Heydər Əliyev prospekti, Babək küçəsində 21 ədəd yöndəmsiz obyekt sökülərək rekonstruksiya edilib. Əraziyə üzlük materiallar döşənib, "Qələbə" parkı əsaslı təmir olunaraq parkın görkəmi xeyli yaxşılaşdırılıb.

Rayon əhalisinin elektrik enerjisi, təbii qaz, içməli su ilə təminatının yaxşılaşdırılması məsələləri də rayon İcra Hakimiyyətinin diqqət mərkəzində olub, bu məqsədlə bir sıra təxirəsalınmaz tədbirlər həyata keçirilib. Rayonda 9 ədəd transformator yarımstansiyası əsaslı təmir edilib. 15 ədəd elektrik transformatorları əsaslı, 24 ədəd elektrik transformatorları isə cari təmir olunub. Dövlət proqramının icrası ilə əlaqədar 2009-cu ildə əhalinin qazla təchizatının yaxşılaşdırılması məqsədilə Xırdapay kəndi ərazisində 350 metr uzunluqda 50 mm-lik qaz boru xətti təmir edilərək işlək vəziyyətə gətirilib. Sığırlı kəndində 1 ədəd, şəhərin M.Hadi küçəsində 1 ədəd, Xırdapay kəndinin Bakı prospekti hissəsində 1 ədəd, A.Şakir küçəsində 1 ədəd təzə qaz tənzimləyicisi quraşdırılıb. Bundan başqa, Sığırlı kəndində 1200 m uzunluqda 76 mm-lik, Şıxımlı kəndində 50 m uzunluqda 76 mm-lik qaz xətti çəkilib. Qaz istifadəçilərinin mənzilinə 631 ədəd yeni qaz sayğacları quraşdırılıb, abonentlərin sayı 8098-ə çatdırılıb.

Rayon Su-Kanal İdarəsi tərəfindən 2009-cu ildə şəhər əhalisinin içməli su və çirkab suların axıdılması istiqamətində təminatın yaxşılaşdırılması üçün bir sıra tədbirlər həyata keçirilib. Rayonun magistral su xətlərində, eləcə də şəbəkədaxili xətlərində su itkisinin qarşısını almaq məqsədi ilə bir sıra tədbirlər görülüb. Dövlət Proqramına uyğun olaraq əhalinin içməli suya olan təminatını yaxşılaşdırmaq məqsədilə 2009-cu ildə I və II Külüllü-Kürdəmir mərkəzi su xətlərində təmir işləri aparılıb. 1 saylı su qülləsində təmir işləri aparılıb, 350 kvadratmetr tutumu olan su çəni yuyulub və dezinfeksiya edilib. Kürdəmir şəhərinin M.Ə.Rəsulzadə küçəsində 25 evə, 80 abonentə; Şəhid V.Məmmədov küçəsində 7 evə, 15 abonentə; Z.Tağıyev küçəsində 35 evə, 102 abonentə yeni su xətti çəkilib. Uzunluğu 7,5 km olan mərkəzi kanalizasiya xəttində müntəzəm olaraq təmizləmə işləri aparılıb, tutulmaların qarşısı alınıb.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin "Əhalinin ekoloji cəhətdən təmiz su ilə təminatının yaxşılaşdırılması ilə əlaqədar bəzi tədbirlər haqqında" 2007-ci il 20 iyun tarixli sərəncamına əsasən, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin xəttilə rayonun 9 kəndində (Şüşün, Sovla, Köhünlü, Carlı, Beyi, Mollakənd, Şıxımlı, Pirili, Muradxan kəndlərində) modul tipli su təmizləyici qurğular tikilib. 95 bulaq inşa edilib, "BP" şirkətinin maliyyə dəstəyi ilə daha 5 kənddə (Sığırlı, Karrar, Karrar qəsəbə, Çöhranlı, Atakişili kəndlərində) su təmizləyici qurğular tikilib, bütövlükdə bu qurğular vasitəsilə 15 min nəfərdən çox əhali içməli saf su ilə təmin edilib.

Azərbaycan Respublikasında sosial-iqtisadi inkişafın sürətləndirilməsi ilə bağlı Dövlət Proqramı çox mühüm tarixi sənəd kimi rayon iqtisadiyyatının bütün sahələrində, o cümlədən kənd təsərrüfatında daha böyük nailiyyətlər əldə etməyə imkan verir. Rayonun kənd təsərrüfatı sahələrində, o cümlədən taxılçılıq, tərəvəzçilik, meyvəçilik və digər sahələrdə yüksək iqtisadi göstəricilər əldə olunub. Rayonda əsas və həlledici sahələrdən biri bitkiçilikdir və burada ən yüksək çəkini taxılçılıq təşkil edir. Fermerlər 2009-cu ildə 35 min 583 hektar sahədən 67 min 496 ton taxıl məhsulu toplayıblar. Bu, əvvəlki ilə nisbətən 7 min ton çoxdur.

Heyvandarlıq xüsusi diqqət tələb edən sahədir. Rayonda iri buynuzlu mal-qaranın və davarların sayı ilbəil artır. 2009-cu ilin oktyabrın biri vəziyyətinə, rayon üzrə mal-qaranın sayı 60 min 649 başa, qoyunların sayı 124 min 735 başa çatıb. 2008-ci ilə nisbətən mal-qara 1742 başa, qoyun-keçi isə 1000 başa qədər artıb. Qaramal və davarın baş sayı demək olar, rayonun bütün ərazi vahidliklərində artıb. Hesabat ilində 206 min sentner süd, 10 milyon 72 min ədəd yumurta istehsal edilib. Süd istehsalı əvvəlki illə müqayisədə 1,5 faiz, yumurta istehsalı 7,6 faiz artıb.

Kənd təsərrüfatında yüksək məhsuldarlığın əldə olunmasında suvarmanın təşkili və eləcə də torpaqların meliorativ cəhətdən yaxşılaşdırılması mühüm rol oynayır. Bu məqsədlə əkin sahələrinin suvarma suyu ilə təchizatını yaxşılaşdırmaq və torpaqların münbitliyini artırmaq üçün rayonda mühüm işlər aparılıb. Rayonun daxili imkanları hesabına Qarasu kəndində 7 km, Sığırlı kəndində isə 6 km uzunluğunda yeni torpaq kanallar çəkilib.

Rayonda ümumilikdə 74 km uzunluğunda yeni torpaq kanal çəkilib. 1700 km-dan çox kanal lildən təmizlənib, 7 ədəd yeni nasos kompleksi və 45 ədəd yeni hidrotexniki qurğular quraşdırılıb. 32 km uzunluğunda su aparıcı latok, 220 km uzunluğunda beton kanal, 450-dən çox hidrotexniki qurğu təmir olunub.

2009-cu ildə ünvanlı yardım üçün rayonda Əhalinin Sosial Müdafiəsi Mərkəzinə 1574 nəfər rayon vətəndaşı müraciət edib, onlardan 1554 sənəd təyinatlandırılıb. Ödəniş məbləğinin həcmi 176 min 604 manat olub. Eyni zamanda, Rayon İcra Hakimiyyətinin büdcədənkənar fondundan yetim və kimsəsiz uşaqlara, tənha və əlil ahıllara, Qarabağ əlilləri və şəhid ailələrinə 8400 manatlıq ərzaq yardımı göstərilib.

Qarabağ müharibəsi əlillərinin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə Dövlət Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin vəsaiti ilə Kürdəmir şəhərində Qarabağ müharibəsi əlili Vasif Dəmirova 2 otaqlı yaşayış evi tikiib, 1 nəfər şəhid ailəsinə isə bir mənzilli fərdi yaşayış evinin tikintisi davam etdirilib.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Cənab İlham Əliyevin sərəncamına müvafiq olaraq rayonun Şüşün kənd orta məktəbinin 220 şagird yerlik yeni binası tikilərək sentyabr ayında istifadəyə verilib. Regional proqrama uyğun olaraq rayonun Muradxan kəndində 10 otaqlı, Qarasaqqal kəndində isə 5 otaqlı 2 mərtəbəli həkim məntəqələri ən müasir tələblər səviyyəsində tikilib və lazımi texniki avadanlıqlarla təchiz olunaraq kənd əhalisinin istifadəsinə verilib.

(ardı var)

Tərlan Nəsirli Bakı-Kürdəmir-Bakı

Mövqe.- 2012.- 23 fevral.- S. 10.