Lənkəranın sosial-iqtisadi tərəqqisi yeni uğurlarla müşayiət olunur

Azərbaycan regionlarında yaşanan sürətli inkişaf bu gün ümumi daxili məhsul istehsalında bölgələrin xüsusi çəkisini əvvəlki illərlə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Təbii ki, bunu şərtləndirən ümdə səbəb regionların özündə əsas makroiqtisadi göstəricilər sırasında yer alan ümumi daxili məhsul istehsalının artan xətt üzrə inkişaf etməsidir. Qeyd olunanların real nümunəsini Lənkəranın timsalında da görmək mümkündür. Məsələn, bu ilin ilk altı ayında rayonda ümumi məhsul buraxılışı 26,4 faiz artıb.

Sənayenin qeyri-dövlət sektorunda istehsalın həcmi 13,9 faiz artıb və ümumi həcmdə onun xüsusi çəkisi 66,2 faiz təşkil edib. Ötən müddətdə rayonda 1273 yeni iş yeri açılıb. Bunun 1053-ü daimidir. Cari ilin birinci yarım ilində aqrar sahədə 32,9 milyon manatlıq kənd təsərrüfatı məhsulları istehsal edilib. Bu, əvvəlki dövrə nisbətən 3,8 faiz çox olub. Ötən müddət ərzində rayonda 23 min 908 ton tərəvəz, 484 ton taxıl, 2 min 854 ton kartof, 1052 ton meyvə, 81 ton yaşıl çay yarpağı istehsal edilib. Hesabat dövründə rayonun 8 yaşayış məntəqəsinə təbii qazın verilməsi təmin edilib. Hazırda rayonda bu sahədə işlər davam etdirilir və yaxın aylarda daha 20 yaşayış məntəqəsinə təbii qazın verilməsi nəzərdə tutulub. Rayonun inkişafına ən yüksək səviyyədə diqqət göstərilir. Elə bir müddət əvvəl Prezident İlham Əliyevin müvafiq Sərəncamı ilə qırx yeddi min nəfər əhalinin yaşadığı 15 yaşayış məntəqəsini birləşdirən Vilvan-Zövlə-Boladı-Liman avtomobil yolunun tikintisi məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının 2013-cü il dövlət büdcəsinin dövlət əsaslı vəsait qoyuluşu xərclərinin bölgüsündə kəndlərarası avtomobil yollarının tikintisi və yenidən qurulması üçün nəzərdə tutulmuş vəsaitin ilkin olaraq iki milyon beş yüz min manatı Lənkəran Şəhər İcra Hakimiyyətinə ayrılıb.

Sentyabrın 5-də isə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Lənkəranda bir sıra müəssisələrin açılışında iştirak edib. Həmin gün dövlət başçısı Şəhər Mərkəzi Xəstəxanasında aparılan yenidənqurma işləri ilə tanış olub. Xəstəxananın binası 1983-cü ildə inşa olunub. O vaxtdan binada əsaslı təmir aparılmayıb. Azərbaycan Prezidentinin ehtiyat fondundan Lənkəran Şəhər Mərkəzi Xəstəxanasının yenidən qurulması üçün 2012-ci ildə 3 milyon manat, 2013-cü ildə 8 milyon manat ayrılıb. Ümumi ərazisi 5 hektar olan xəstəxananın yenidən qurulmasına 2012-ci ilin avqustunda başlanılıb və bu ilin avqustunda başa çatdırılıb. Bu tibb müəssisəsi möhtəşəmliyi və xidmətinin müxtəlifliyi ilə fərqlənir. Kompleksə cərrahiyyə, poliklinika, narkologiya, terapiya, yoluxucu xəstəliklər korpusları, inzibati bina və mətbəx daxildir. Xəstəxananın 13 şöbəsində müxtəlif xəstəliklərin müayinəsi və müalicəsi mümkün olacaq. Cərrahiyyə, terapiya, pediatriya, ginekologiya, yoluxucu xəstəliklər, anesteziologiya, reanimatologiya, şüa-diaqnostika, fizioterapiya, qəbul şöbələri, konsultativ poliklinika, perinatal mərkəz, klinik laboratoriya, təcili tibbi yardım stansiyası tibbin ən son nailiyyətləri olan avadanlıq və cihazlarla təmin edilib.

Xəstəxananın bütün infrastrukturu tamamilə yenilənib. Xidmətdə fasilələr yaranmaması üçün 10 kilovoltluq transformator stansiyası və dizel generatoru quraşdırılıb. Yeni qazanxana, su anbarı, nasos stansiyası tikilmiş, avtomobil dayanacağı salınıb. Bütün bunlar həm də onu göstərir ki, son illər səhiyyə sahəsində yaşanan ən böyük dəyişiklik tibb ocaqlarının ən müasir tibbi texnika və avadanlıqlar ilə təmin olunmasıdır. Müasir Azərbaycanı modern texnologiyaların tətbiq olunduğu məkana çevirmək məqsədini qarşıya qoyan Prezident İlham Əliyevin diqqət və qayğısı sayəsində ölkəmizdə yenidən qurulan səhiyyə müəssisələri regionda ilk dəfə açıq ürək əməliyyatı və qara ciyərin köçürülməsi kimi mühüm nailiyyətlərə imza atıb. Bu illər ərzində yüzlərlə tibb ocağının, müalicə-diaqnostika mərkəzlərinin inşa edilməsi səhiyyə sisteminin inkişafından xəbər verir. Yeni tibb ocaqları və müasir tibbi avadanlıqlar ilk növbədə bir məqsədə - Azərbaycan əhalisinin sağlamlığının qorunması kimi mühüm missiyanın yerinə yetirilməsinə xidmət edir. Azərbaycan səhiyyəsi son illərdə böyük və şərəfli yol keçmişdir. Bu dövr səhiyyəmizin tarixində geniş islahatlar dövrü kimi yadda qalıb.

Lənkəran-Vilvan-Osaküçə-Türkəncil avtomobil yolunun açılışı da böyük məmnunluqla qarşılanır. Uzun illər təmir edilməyən bu yol yararsız vəziyyətə düşmüşdü. Qısa müddətdə tamamilə yenidən qurulan yol əhalinin gediş-gəlişini xeyli asanlaşdırır. Yolun yenidən qurulmasına Azərbaycan Prezidentinin 2012-ci il 8 iyun tarixli Sərəncamına əsasən dövlət büdcəsindən ilkin olaraq 4 milyon manat ayrılıb. 40 min nəfər əhalinin yaşadığı 20 yaşayış məntəqəsini birləşdirən Lənkəran-Vilvan-Osakücə-Türkəncil avtomobil yolunun 27 kilometrlik hissəsi yenidən qurulub. Yolun 23 kilometrlik hissəsinə asfalt örtüyü döşənib, 4 kilometrində isə torpaq bərkidilib və üstünə çınqıl qatı salınıb. Tikintisi "Lənkəranyol tikinti” ASC tərəfindən aparılan yolun inşasına 2012-ci ilin may ayında başlanılıb, 2013-cü ilin avqustunda başa çatdırılıb. Üçüncü texniki dərəcəli yolun yenidən qurulması zamanı altı körpü təmir olunub, iki suötürücü boru quraşdırılıb.

Prezident İlham Əliyev Lənkərana səfəri çərçivəsində sentyabrın 5-də şəhərə içməli suyun verilməsi mərasimində iştirak edib. Lənkəran şəhərinin su təchizatı və kanalizasiya sistemləri ötən əsrin 60-70-ci illərində yaradılıb. Şəhərə içməli su Xanbulançay su anbarından verilirdi. Lənkəran şəhərinin və ona bitişik kəndlərin 68 min əhalisinin cəmi 15 faizi mərkəzləşmiş qaydada içməli su ilə təmin olunurdu. İçməli su həyət evlərinə fasiləsiz, çoxmənzilli yaşayış binalarına isə gündə 1-2 saat olmaqla cədvəl əsasında verilir. Əhalinin qalan hissəsi isə tələbatını fərdi qaydada quyu suları ilə ödəyirdi. İndiyədək istismarda olan magistral və şəhərdaxili paylayıcı su xətləri isə yararsız vəziyyətə düşmüşdü. Şəhərdə cəmi 28 kilometr kanalizasiya xətti mövcud idi. Qalan ərazilərin tullantı suları açıq kanallarla təmizlənmədən dənizə axıdılırdı.

Bu problemlərin həlli məqsədilə dövlətimizin başçısının göstərişinə əsasən hazırlanmış "Lənkəran şəhərinin su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin yenidən qurulması layihəsi” 2035-ci ilədək perspektiv inkişaf nəzərə alınmaqla Lənkəran şəhəri, Şilavar, Digah, Velədi, Sütəmurdov və Göyşaban kəndlərinin 82 min sakininin içməli su təchizatının və kanalizasiya xidmətlərinin yaxşılaşdırılmasına hesablanıb. Gələcəkdə magistral kəmər boyunca yerləşən Gərmətük, Şürük, Bala Şürük, Küvənil, Tütəpeştə, Lüvəsər və Səpnəkəran kəndlərinə də bu mənbədən içməli su verilməsi nəzərdə tutulur. Bütövlükdə layihədən 100 min nəfər faydalanacaq. Şəhərə saniyədə 348 litr su veriləcəkdir ki, bu da sakinlərin tələbatını tam ödəyəcək.

Layihəyə əsasən Lənkəran şəhəri və ətraf kəndlər üçün içməli su mənbəyi kimi Xanbulançay anbarı seçilib. Burada məhsuldarlığı sutkada 30 min kubmetr olan qum süzgəcli suqəbuledici qurğu inşa olunub. Lənkəran şəhərini fasiləsiz rejimdə içməli su ilə təmin etmək üçün tutumu 10 min kubmetr olan anbar tikilib və buradan şəhərə 11,6 kilometr uzunluğunda magistral xətt çəkilib. Lənkəran şəhərində tikintisi nəzərdə tutulan 233 kilometr paylayıcı su şəbəkəsinin 160 kilometrlik hissəsində işlər yekunlaşıb, 15 min abonentin 10 mini yeni şəbəkəyə birləşdirilib və onların 3 mini smart-kart tipli sayğacla təmin olunub. Layihə üzrə inşası planlaşdırılan 197 kilometr uzunluğunda kanalizasiya xətlərinin 20 kilometrlik hissəsi çəkilib və 9,4 kilometr uzunluğunda mikrotunel tipli kanalizasiya kollektorunun inşası davam etdirilir. Şəhərdə toplanan tullantı suları gələcəkdə inşa ediləcək və məhsuldarlığı sutkada 40 min kubmetr olacaq təmizləyici qurğuya ötürüləcək. Icrasına 2011-ci ilin oktyabrında başlanılmış və dövlət büdcəsi vəsaiti hesabına maliyyələşdirilən layihə 2014-cü ildə başa çatdırılacaq. Gələcəkdə Astara şəhərinin və həmin rayonun 27 kəndinin 90 mindən artıq sakininə də içməli suyun Xanbulançay mənbəyindən verilməsi nəzərdə tutulur.

Əhalinin asudə vaxtını səmərəli keçrilməsi üçün də zəruri şərait yaradılıb. Bu məqsədlə yaradılan məkanlardan biri də Heydər Əliyev Xatirə parkıdır. Burada yenidənqurma işlərinə 2012-ci ilin oktyabrında başlanılıb və 2013-cü ilin mayında başa çatdırılıb. Ümumi sahəsi 27 min 500 kvadratmetr olan istirahət mərkəzində geniş yaşıllıq salınıb. Ümummilli Lider Heydər Əliyevin Xatirə parkındakı abidəsinin ətrafına qranit üzlüklər çəkilib. İşıqlandırma sisteminin də tamamilə yeniləndiyi parkda üç fəvvarə əsaslı təmir olunub.

Təhsil sferasıdaxüsusi diqqət mərkəzindədir. Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair ikinci Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuş tədbirlər əsasında məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin maddi-texniki bazasını möhkəmləndirmək məqsədi ilə Lənkəran şəhərindəki 5 nömrəli uşaq bağçası üçün yeni bina tikilib. Müasir standartlara cavab verən yeni binanın inşasına 2012-ci ilin oktyabr ayında başlanılmışdı. İkimərtəbəli binada müxtəlif yaş qrupları üzrə məşğələ, yataq, tibb, oyun otaqları, yardımçı otaqlar, mətbəx, yeməkxana, musiqi və idman zalları var. Müasir istilik sistemi və kommunikasiya xətləri çəkilmiş binanın su ilə daimi təchizatı üçün həyətdə 3 çən quraşdırılıb, nasosxana inşa edilib. Burada yanğından xəbərdarlıq sistemi də quraşdırılıb. Bağçanın həyətində idman və əyləncə qurğuları, istirahət guşələri inşa edilib. Abadlıq-qurucluq işləri digər sahələrdə də özünü göstərir və burada sürətli inkişaf qeydə alınır.

Elşən BAYRAMOV

Mövqe. - 2013.- 11sentyabr.- S. 10.