Azərbaycan və Rusiyanın strateji tərəfdaşlığı güclənir

Birinci vitse-prezidentin Rusiya səfəri münasibətlərin inkişafına mühüm töhfə olacaq

Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın Rusiyaya səfəri iki ölkə arasında strateji tərəfdaşlığın inkişafına mühüm töhfə kimi qiymətləndirilə bilər. Səfərin xüsusiyyəti, keçirilən görüşlərdə səsləndirilən fikirlər Azərbaycanla Rusiyanın münasibətlərinin yeni inkişaf mərhələsini yaşadığını göstərir.

Aydındır ki, həm Rusiya, həm də Azərbaycan üçün əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsinin əhəmiyyəti böyükdür. İldən-ilə əməkdaşlığın gücləndirilməsi, genişləndirilməsi, onun bütün sahələri əhatə etməsi əlaqələrdə keyfiyyət dəyişikliyinin baş verdiyini təsdiqləyir.

Azərbaycan və Rusiya ikili münasibətlərdə ilk növbədə BMT Nizamnaməsinin məqsəd və prinsiplərinə, beynəlxalq hüququn digər ümumtanınmış normalarına və beynəlxalq hüquq qaydasının dəstəklənməsinin və möhkəmləndirilməsinin əsası qismində dövlətlərin suveren bərabərliyinə, müstəqilliyinə, ərazi bütövlüyünə və sərhədlərin toxunulmazlığına hörmət, zor tətbiq etməmək və ya zor tətbiq etməklə hədələməmək prinsiplərinə sadiq olduqlarını təsdiq edirlər. Burada ən vacib olan digər məsələ əlaqələrin bərabərhüquqlu, qarşılıqlı faydalı və konstruktiv münasibətlər səviyyəsində inkişafıdır. 1990-cı illərdən bəri münasibətlərin inkişaf vəziyyəti göstərir ki, iki ölkə hərtərəfli əməkdaşlıq və milli maraqlara qarşılıqlı hörmət əsasında əlaqələr yaxşılaşdırır. Qarşılıqlı etimada əsaslanan münasibətlər bütün sahələrdə əməkdaşlığın güclənməsinə imkan yaradır.

Qeyd edilən prinsiplərə sadiq qalmaqla iki dövlət bütün sahələrdə əməkdaşlığı inkişaf etdirir və hazırda əməkdaşlıq özünü strateji səviyyəsinə yüksəlib. İki ölkə eyni zamanda regional və qlobal məsələlərdə də aktiv əməkdaşlıq edir. Azərbaycan və Rusiya qlobal enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində mühüm rol oynayır. İki ölkə Müstəqil Dövlətlər Birliyi çərçivəsində inteqrasiya proseslərinə, həmçinin Azərbaycan və Rusiya üzvləri olduqları beynəlxalq təşkilatlarda qarşılıqlı fəaliyyətə yardım edirlər. Eyni zamanda iki ölkə arasında ticarət, iqtisadi və investisiya əlaqələrinin artırılması və diversifikasiyasının, həmçinin ikitərəfli əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi və genişləndirilməsi prosesində mühüm faktor kimi yüksək texnologiyalı sahələrdə əməkdaşlığı fəallaşdırır.

Münasibətlərin indiki vəziyyətində Birinci vitse-prezidentin Rusiyaya səfəri dostluq və strateji tərəfdaşlıq əlaqələrinin dərinləşdirilməsi və genişləndirilməsinə yeni töhfə verəcək.

Rusiya ilə Azərbaycanın münasibətləri strateji tərəfdaşlıq xarakteri daşıyır. Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin qeyd etdiyi kimi bu münasibətlərin əsasını mehriban qonşuluq ənənələri, hüquq bərabərliyi, bir-birinin mənafelərinə hörmət, milyonlarla insanın qaynayıb-qarışmış taleləri təşkil edir. İki ölkənin dövlət başçıları, hökumətləri və parlamentləri arasında qarşılıqlı etimada əsaslanan əlaqələr məhz bu cür möhkəm təməl üzərində inkişaf edir. Ticari-iqtisadi və investisiya, energetika sferalarında, nəqliyyat infrastrukturu, avtomobilqayırma, səhiyyə sahələrində qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq dərinləşir.

Ümumilikdə Rusiya dövləti ilə yanaşı Rusiyanın regionları ilə də əlaqələr inkişaf etdirilir. Hazırda Rusiyanın regionları ilə kooperasiya çox yüksək səviyyəyə qalxıb. Rusiya Federasiyasının 17 subyekti Azərbaycandakı tərəfdaşları ilə ticari-iqtisadi, elmi-texniki və mədəni əməkdaşlıq haqqında sazişləri həyata keçirir. Rusiyanın 70-dən çox regionunun müəssisə və şirkətləri ilə xarici ticarət ünasibətləri var.

İki ölkə arasında strateji tərəfdaşlığın inkişaf etməsini iqtisadi münasibətlərin səviyyəsi və inkişaf imkanları də təsdiqləyir. Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Azərbaycan-Rusiya Regionlararası Forumunda çıxışı zamanı qeyd edib ki, iki ölkənin iqtisadi münasibətlərində müsbət dinamika müşahidə edilir: "2018-ci ildə ticarət dövriyyəsi 19 faiz artaraq 2,6 milyard ABŞ dollarına bərabər olub, cari ilin 9 ayı ərzində isə artım 26 faizə çatıb. İnvestisiya sahəsində də əməkdaşlığımız genişlənir. Azərbaycanda Rusiya kapitallı 700-ə yaxın müəssisə qeydə alınıb. Azərbaycanda Rusiya investisiyalarının həcmi 4,9 milyard ABŞ dollarına çatıb. Eyni zamanda, Azərbaycan Rusiyaya 1,2 milyard dollar sərmayə yatırıb. Hazırda maşınqayırma və avadanlıq istehsalı, kimya sənayesi, əczaçılıq, nəqliyyat kimi sahələrdə müştərək layihələr həyata keçirilir. Məsələn, “SOCAR Polymer” zavodu inşa edilib, “Azərikimya” müəssisələri modernləşdirilir, Gəncə avtomobil zavodunda “KamAz” Səhmdar Cəmiyyətinin və “Ural” avtomobil zavodunun yük avtomobillərinin istehsalı və yığılması həyata keçirilir. Hacıqabul Sənaye Məhəlləsində “QAZ” markalı avtomobillərin yığılması üzrə zavod tikilir. “P-farm” əczaçılıq preparatları zavodunun birinci növbəsinin tikintisi başa çatmaq üzrədir. Rusiya şirkətləri Azərbaycanın neft-qaz sektorunda iştirak edir. Elektrik enerjisi mübadiləsi həyata keçirilir. Azərbaycan, Rusiya və İran arasında “Şimal-Cənub” enerji dəhlizinin yaradılması üzrə iş aparılır.

Rusiya Federasiyası ölkəmizdən ixrac edilən kənd təsərrüfatı məhsullarının əsas istehlakçısıdır. Biz də öz növbəmizdə, Rusiyadan kənd təsərrüfatı texnikası və mineral gübrələr alırıq. Yaxın gələcəkdə 2020-2022-ci illər üçün aqrar sənaye kompleksində əməkdaşlıq proqramının imzalanması planlaşdırılır.

Nəqliyyat-tranzit sahəsi bizim əməkdaşlığımızın mühüm istiqamətlərindən biridir. “Şimal-Cənub” beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi layihəsi bu sahədə mühüm layihədir. Həmin layihənin həyata keçirilməsi nəticəsində ötən il bu marşrut üzrə tranzit daşımalarının həcmi 8 dəfə, bu ilin birinci yarısında isə 60 faizdən çox artıb. 2020-ci ildə yeni Bakı-Rusiya Federasiyası sərhədi avtomagistralının tikintisinin başa çatdırılması, habelə Samur çayı üzərindən avtomobil körpüsünün birgə tikintisi planlaşdırılır. “Şimal-Qərb” beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi də uğurla fəaliyyətə başlayıb.

Turizm sahəsində əməkdaşlığımız dinamik şəkildə inkişaf edir. 2018-ci ildə Azərbaycana səfər etmiş rusiyalıların sayı 900 minə yaxın olub. Bizim ölkəyə gələn turistlərin sayına görə Rusiya birinci yeri tutur. Azərbaycan da öz növbəsində, Rusiyanın Şimali Qafqaz regionunun turizm infrastrukturu üçün əsas investorlardan biridir”.

Azərbaycanın mühüm regional layihələrdə aktiv iştirakı, bu layihələrdə aparıcı mövqeyə malik olması gələcəkdə Rusiya ilə iqtisadi münasibətlərin genişlənməsinə əlavə təkan olacaq. Ölkəmizin Rusiya üçün əlverişli xarici bazar olması və bu bazarın regional əhəmiyyətinin artması şimal qonşumuzdan həm investisiya qoyuluşunun artmasına, həm də müxtəlif iqtisadi layihələrdə birgə iştiraka marağı gücləndirəcək. Bu konteksdən yanaşdıqda qarşıdakı dövrdə iki ölkə arasında münasibətlərin, o cümlədən iqtisadi əlaqələrin daha da inkişafı qaçınılmaz olacaq.

Vasif CƏFƏROV

Mövqe.- 2019.- 27 noyabr.- S.14.