Azərbaycanın UNESCO-da daha iki uğuru

Bu dəfə “Miniatür sənəti”nin və “Nar bayramı”, ənənəvi nar festivalı və mədəniyyətinin uğuruna sevindik

Zülfiyyə Eldarqızı:“Vətən müharibəsində qazandığımız qələbənin ardınca bu iki mühüm hadisənin də baş verməsi bizim mədəniyyətimizin, tarixi-mədəni irsimizin qələbəsidir”.

“Hər iki hadisə çox mühümdür və bunu çağdaş mədəniyyət, sənət tariximiz üçün çox qiymətli hadisə sayıram”.

14-19 dekabr tarixində UNESCO-nun Qeyri-maddi mədəni irsin qorunması üzrə Hökumətlərarası Komitənin 15-ci iclasının 16 dekabr tarixli bölümündə Türkiyə, Azərbaycan, İran və Özbəkistanın birgə hazırladığı “Miniatür sənəti” nominasiya sənədi müzakirə olunub və bu mədəni elementin UNESCO-nun Bəşəriyyətin qeyri-maddi mədəni irsi üzrə Reprezentativ Siyahısına daxil edilməsi haqqında qərar qəbul olunub. Həmin iclasda Azərbaycan Respublikasının təqdim etdiyi “Nar bayramı, ənənəvi nar festivalı və mədəniyyəti” adlı nominasiya sənədi də UNESCO-nun Bəşəriyyətin qeyri-maddi mədəni irsi üzrə Reprezentativ Siyahısına daxil edilməsi haqqında qərar qəbul olunub. Ölkəmiz üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən belə bir qərarın qəbul olunması Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun Prezidenti, UNESCO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevanın dəstəyi, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi və Xarici İşlər Nazirliyi, UNESCO yanında Azərbaycan Respublikasının Daimi Nümayəndəliyi və UNESCO üzrə Azərbaycan Respublikası Milli Komissiyasının birgə fəaliyyəti nəticəsində mümkün olub.

Bu iki yenilik ölkəmizin mədəni sərvətinin artmasında hansı rolu oynayacaq?

Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Zülfiyyə Eldarqızı bizimlə söbətində bildirdi ki, Azərbaycan UNESCO-ya 1992-ci ildə üzv qəbul edilsə də, bu təşkilatla ölkəmiz arasında formalaşan səmərəli əməkdaşlığın inkişafında Heydər Əliyev Fondunun rəhbəri, UNESCO-nun Azərbaycandakı xoşməramlı səfiri, ölkəmizin Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva böyük rol oynayıb. Miniatür sənətinin Azərbaycan mədəniyyətində olduğu kimi Şərq mədəniyyətində də xüsusi rolu olduğunu deyən Z.Eldarqızının sözlərinə görə, bu sənət Şərqdə məşhur olub. Böyük Azərbaycan miniatürçüsü Soltan Məhəmmədin böyük dəst-xətt yaratdığını qeyd edən sənətşünasın bildirdiyinə görə, XVI əsrdə Təbriz miniatür məktəbini yaradıb. Bu günə kimi də Azərbaycanda miniatür sənətinin populyar olduğunu deyən Z.Eldarqızı hesab edir ki, “Miniatür sənəti” UNESCO-ya daxil olması Azərbaycan dövlətinin böyük qələbəsidir. “Nar bayramı, ənənəvi nar festivalı və mədəniyyəti”nin də UNESCO-nun Bəşəriyyətin qeyri-maddi mədəni irsi üzrə Reprezentativ Siyahısına daxil edilməsinin mühüm hadisə olduğunu deyən ekspert hesab edir ki, bu zəngin Azərbaycan mədəniyyətinin dünyadakı yerini, mövqeyini göstərir:”Hər iki hadisə çox mühümdür və bunu çağdaş mədəniyyət, sənət tariximiz üçün çox qiymətli hadisə sayıram. Mehriban xanımın rəhbərliyi, təşəbbüsü və qayğısı ilə indiyə qədər Azərbaycanın bir sıra maddi və qeyri-maddi irs nümunələri ayrı-ayrı nominasiyalar üzrə UNESCO-ya daxil edilib. Azərbaycan tərəfindən “Miniatür sənəti”nin və “Nar bayramı, ənənəvi nar festivalı və mədəniyyəti”nin UNESCO-ya daxil edilməsi Azərbaycan mədəniyyətinin, tarixinin, adət-ənənələrinin, ənənəvi bayramlarının zənginliyini, bəşəriyyət üçün gərəkliliyini, vacibliyini göstərir. Vətən müharibəsində qazandığımız qələbənin ardınca bu iki mühüm hadisənin də baş verməsi bizim mədəniyyətimizin, tarixi-mədəni irsimizin qələbəsidir. Hesab edirəm ki, bu həm də mədəniyyətimizə, musiqimizə, mətbəximizə, hətta bayramlarımıza belə iddia edən düşmənlərimizə də layiqli cavabdır. Azərbaycan hər tərəfli zəngin ölkədir və mədəni sərvətlərimizin, maddi-mədəni irsimiz də bu zənginliyi daha da parlaqlaşdırır. Əlbəttə, Azərbaycanın mədəniyyət incilərinin, mədəni dəyərlərinin UNESCO-ya daxil edilməsində Mehriban Əliyevanın əməyi danılmazdır və biz bunu hər zaman qeyd etməliyik. Ortada Mehriban Əliyevanın iradəsi olmasa biz indiyə kimi bu qədər maddi və qeyri-maddi sərvətimizi UNESCO-ya ardıcıl olaraq daxil edə bilməzdik. Ölkələr var ki, illərdir gözləyir verdiyi sənədlərin UNESCO-da təsdiqlənəcəyini gözləyir, amma biz son illər bir-birinin ardınca bir sıra maddi və qeyri maddi irs sərvətimizi bu təşkilata daxil edərək onun ümumbəşəri səviyyədə mühafizəsinə və təbliğinə nail olmuşuq”.

Z.Eldarqızının fikrincə, bu iki yeni mühüm hadisə işğaldan azad edilən torpaqlarımızdakı abidələrin də UNESCO-ya daxil ediləcəyini deməyə əsas verir. O, qeyd etdi ki, qələbə qələbə gətirir. Bundan sonra beynəlxalq miqyasda daha çox qələbələrə imza atacağıq.

Aytəkin KƏRİMLİ

Mövqe.- 2020.- 18 dekabr. S.9