Azərbaycan üçün çox önəmli tarixi şans yaranıb

Öz mövqelərini xeyli gücləndirən, fəal geosiyasi oyunçuya çevrilən Azərbaycan diktə edən ölkəyə çevrilir

Azərbaycanın bölgə siyasətində ardıcıl mövqe tutması öz bəhrəsini verməkdədir. Geosiyasi gedişlərin intensivləşməsi ölkəmizin mövqeyinə müsbət təsir göstərir. Son proseslər də bu istiqamətdə səylərin sürətləndiyini əks etdirməkdədir. Bu mövzuda daha əhəmiyyətli görünən məqamlar var ki, onlar hadisələrin gələcək gedişatına ciddi təsir edə bilərlər.

Türkiyə, Rusiya, İsrail, Polşa dövlət və hökumət başçılarının Azərbaycana səfərləri, Minsk Qrupu üzvlərinin və beynəlxalq təşkilat rəhbərlərinin ölkəmizə səfərlərinin istensiv xarakter alması ölkəmizin beynəlxalq nüfuzunun artmasını göstərən hadisələrdir. Azərbaycanın xarici siyasətinin uğuru dövlətin imici və gələcəyini təmin etməkdədir. Dağlıq Qarabağla bağlı yeridilən siyasətin ardıcıllığı bunun əlamətlərindən biridir. İlk baxışdan sadə görünən bu məsələ əslində dövlət siyasətinin dərin məntiqindən qaynaqlanır.

Ermənistan xarici siyasətində dəyişiklik etməyə məcbur olur

Müasir dünyada geosiyasi situasiya qısa müddətdə kəskin dəyişir. Xarici siyasəti kənar diktələr üzərində qurulan ölkələr bu dəyişikliklərə uyğun olaraq siyasətində ziddiyyətli məqamlara düşürlər. Məsələn, konkret olaraq Ermənistanın yeritdiyi işğal siyasəti ziddiyyətlərlə doludur. Keçən əsrin 90-cı illərində Ermənistan kəskin olaraq Azərbaycan ərazilərində müstəqil erməni dövləti qurmaq üzərində dayanmaqla yanaşı Azərbaycanı Gəncəyə qədər torpaqlarını zəbt etməklə hədələyirdi. Reallıqda hər kəs bilirdi ki, əslində bu sözü Ermənistan yox, Rusiya deyir. Rəsmi İrəvan faktiki olaraq Rusiya siyasi dairələrinin iradəsini sözlə ifadə edirdi. Bu mövqe Robert Köçəryan adlı terrorçunun hakimiyyətə gəlişi ilə daha da möhkəmləndi. Ermənistan nəinki işğal faktını etiraf edirdi, hətta özlərini Qafqazın hakimi-mütləqi kimi hiss edirdilər. Buna rəğmən Azərbaycanın mövqeyi ərazi bütövlüyü və ermənilərə muxtariyyətin verilməsinə razı olmaqdan ibarət idi. Azərbaycan Ermənistanın nə deməsindən və hansı tələbləri irəli sürməsindən asılı olmayaraq özünün təməl prinsiplərindən bir an da olsun dönmədi. Bu qətiyyətlilik bütün siyasi güclərin planlarını boşa çıxardı. Nəticədə Ermənistan xarici siyasətində dəyişikliklər etdi. Vardan Oskanyan Azərbaycanı dövlət terrorunda ittiham etdi. Bu artıq cəmi 3 il əvvələ təsadüf edirdi.

Azərbaycan buna rəğmən öncəki şərtlərini təkrarladı. İndi isə həmin Vardan Oskanyan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanımaq şərtinin vazkeçilməzliyini vurğulayır. Üstəlik, Serj Sarkisyan da bu məqamı ayrıca qeyd edir. Sadə ermənilər bundan psixoloji şoka düşüblər. Ermənistan xarici siyasəti isə dönüklük və ziddiyyətləri bir-birinə calamaq mərhələsini yaşayır. İndiyə qədər "antidemokratik", "terrorçu", qeyri-mədəni" adlandırdıqları və ərazi bütövlüyünü tanımaqdan imtina etdikləri Azərbaycan haqqında fərqli fikirlər söyləyirlər. Rəsmi Bakı isə öz xarici siyasət prinsiplərini zərrə qədər də dəyişmədən işinə davam edir.

Göründüyü kimi, dövlətin simasını siyasətdəki ardıcıllıq böyük ölçüdə müəyyən edir. İndi dünyada bir şeyi dəqiq anladılar ki, Azərbaycan haqlı, Ermənistan haqsızdır. Paralel olaraq erməni işğalını dəstəkləyənlər də haqsızdırlar. Azərbaycan öz xarici siyasətində qətiyyətli və ardıcıl mövqeyi ilə maneələri bir-bir aşır. Xarici siyasət yalnız daxili siyasət düzgün olanda dəyişməz qalır. Beləliklə, Güney Qafqazda geosiyasi proseslərin intensivləşməsi Azərbaycanın dövlət olaraq özünü daha aydın şəkildə təsdiqləməsini göstərir. Dövlətçilik kursunun düzgün müəyyənləşməsi və xarici siyasətin effektiv olaraq aparılması öz bəhrələrini verməkdədir.

Azərbaycanın mövqeyi qətiyyətli, siyasəti dönməzdir

Ermənistanın daxili siyasi iqtisadi və sosial durumu getdikcə gərginləşir. Bunun fonunda rəsmi İrəvan da müəyyən təbliğati gedişlər edir. Ermənilər Qarabağ məsələsi üzərində daha çox spekulyasiyalar etməkdədirlər. Onlar yenə də Qarabağdakı separatçı reyimin müstəqilliyindən dəm vururlar. Rəsmi Bakının buna cavabı isə qətidir. Prezident İlham Əliyev bütün çıxışlarında açıq şəkildə Azərbaycanın öz torpaqlarını istənilən yolla azad etməyə hazır olduğunu ifadə edir. Dağlıq Qarabağın Azərbaycanın tərkibində qalmasından başqa variantın müzakirə edilə bilməyəcəyini önə çəkən dövlət başçısı bir daha Ermənistan rəhbərliyini düşünməyə dəvət etdi. Bununla da son vaxtlar danışıqlar ətrafında müəyyən diplomatik spekulyasiyalar edən erməni rəsmilərinə növbəti dəfə xəbərdarlıq edildi. Bu xəbərdarlığın da iki tərəfi var. Birinci tərəf odur ki, Azərbaycan dövlət olaraq bölgədə getdikcə daha möhkəm mövqeyə malik olur. Onun beynəlxalq nüfuzu möhkəmlənir. Dünya başa düşür ki, Azərbaycan dövlət olaraq daha sivil və demokratik yol tutub. Ölkənin iqtisadi qüdrətinin artması ilə yanaşı olaraq geosiyasi əhəmiyyəti də yüksəlir. Xüsusilə Orta Şərqdə baş verənlər Azərbaycanın vacibliyini önə çəkir. Orta Asiyaya gedən yol da Azərbaycandan keçir. Bunlar, təbii ki, ölkəmizin geosiyasi çəkisini artırır və həm də Qarabağ məsələsində onun sözünün yükü artır.

Xəbərdarlığın ikinci tərəfi Qərbin mövqeyinə aydınlıq gətirməsi vaxtının çatmasını ifadə edir. Məsələ ondan ibarətdir ki, Azərbaycana müharibə etməyi məsləhət bilməyənlər ermənilərin təcavüzkarlığının da qarşısını almırlar. Onlar Azərbaycanı savaşdan çəkindirməklə yanaşı Ermənistanın ağlını başına toplamasını da tələb etməlidirlər. Bu olmadıqda isə Azərbaycan müharibə variantına əl atmaq hüququna malikdir. Bir çox ekspertlər hesab edirlər ki, Azərbaycanı müharibədən çəkindirənlər onun başlayacağı təqdirdə ölkəmizi müdafiə edəcəklər. Çünki Qərb bölgəyə külli miqdarda sərmayə qoyub və həm də Azərbaycanın haqlı olduğunu bilir. Rusiya, İsrail və digər dövlət başçılarının Bakıda verdikləri bəyanatlarında bu aydın göründü. Odur ki, siyasi bəyanatlardan konkret hərəkətə keçmək zamanı yetişə bilər. Bu baxımdan Azərbaycan rəhbərliyinin hərbi əməliyyatlar haqqında fikirləri real faktlara söykənir.Azərbaycanın xarici siyasətdə nümayiş etdirdiyi qətiyyətin təməlində daxili sosial-iqtisadi sabitliyin mövcudluğu əsas rol oynayır. Ölkənin bütün sahələrinin inkişafı cəmiyyəti motivasiya edir və ölkə rəhbərliyinin aktiv surətdə xarici siyasət yeritməsinə şərait yaradır. Azərbaycan prezidentinin çox fəal xarici siyasəti buna əsaslanır. Postsovet məkanında xarici siyasətdə onun qədər fəal olanı yoxdur. Azərbaycan prezidentinin bu fəal xarici siyasəti ölkənin sosial-iqtisadi inkişafının yüksək tempi ilə müşayiət olunub və bu temp Azərbaycanı dünyada liderə çevirib. Deməli, konkret olaraq xarici siyasətin təməlində daxili siyasətin uğuru durur. Azərbaycan dövlət quruculuğunda yeni şəraitə qədəm qoydu. Bunun bəhrələri isə aydınlığı ilə görünməkdədir.

İ. Ələsgərov

Mövqe.- 2009.- 7-8 iyul.- S. 9.