Avropa Azərbaycanlıları Konqresi

Avropa məkanında fəaliyyət göstərən diaspor təşkilatlarını koordinə edən təşkilat

Hazırda dünyanın müxtəlif ölkələrində fəaliyyət göstərən Azərbaycan diaspor təşkilatları müxtəlif cəmiyyət və konqreslərin tərkibində birləşərək ölkəmizi dünyada layiqincə təmsil edirlər. Bu gün Azərbaycan diasporunun geniş və əhatəli şəkildə fəaliyyət göstərdiyi coğrafi məkanlardan birinin Avropa qitəsi olduğunu desək yanılmarıq.

Hazırda Avropa məkanında fəaliyyət göstərən diaspor təşkilatlarımız Azərbaycan həqiqətləri, Dağlıq Qarabağ problemi, ermənilərin azərbaycanlılara qarşı həyata keçirdikləri soyqırımlarla bağlı adı çəkilən coğrafiyada aydın təsəvvür yaradıb, Avropanın rəsmi və qeyri-rəsmi dairələrini bütün bunlarla bağlı məlumatlandıra biliblər. Avropa məkanında fəaliyyət göstərən diaspor təşkilatları içərisində öz fəallığı, mütəşəkilliyi ilə Avropa Azərbaycanlıları Konqresi xüsusi seçilməkdədir. Sözügedən konqresin təsis edilməsi Avropa məkanında Azərbaycan diasporunun daha güclənməsinə təkan verən amillərdən oldu. 2004-cü il aprel ayının 17-də Almaniyanın paytaxtı Berlində "Avropa Azərbaycanlıları Konqresi"nin təsis edilməsi müxtəlif ölkələrdə yaşayan azərbaycanlıların təşkilatlanması istiqamətində əhəmiyyətli hadisə sayılırdı. Dünyanın 28 ölkəsində 50-dən artıq diaspor təşkilatı - Rusiya, Ukrayna, Belarus, Moldova, İsveç, İsveçrə, Norveç, Danimarka, Fransa, Hollandiya, Avstriya, Bolqarıstan, Rumıniya, Macarıstan, Belçika, Finlandiya və Almaniyadakı Azərbaycan icmaları Avropa Azərbaycanlıları Konqresinın kollektiv üzvləri idi. AAK təsis edilərkən qarşısına qoyduğu əsas vəzifələr regionda azərbaycanlıların milli-mədəni xüsusiyyətlərini qorumaq, sosial və siyasi-hüquqi maraqlarını təmin etməkdən ibarət idi. Avropa Azərbaycanlıları Konqresinın fəaliyyət sahələrindən biri də Azərbaycan, Qafqaz və Xəzər bölgələri ilə əlaqəli elmi-tədqiqat işlərini dəstəkləmək, fondlar, tədqiqat institutları, kitabxanalar və arxivlər təsis etmək hesab olunurdu. Təşkilat Avropada, MDB-də və digər regionlarda fəaliyyət göstərən diaspor qurumları ilə əməkdaşlığı da özünün başlıca prinsiplərindən sayırdı. Avropa Azərbaycanlıları Konqresinin Almaniyada təsis edilməsi də təsadüfi deyildi. Çünki Azərbaycan diasporunun ən geniş təmsil olunduğu Avropa ölkələrindən biri məhz Almaniyadır. 1980-ci illərdən bu ölkədə fasilələrlə onlarla cəmiyyət fəaliyyət göstərib ki, həmin diaspor təşkilatları Azərbaycan Respublikası ilə Almaniya arasında ictimai-mədəni və iqtisadi əlaqələrin inkişafında yaxından iştirak ediblər. Avropa Azərbaycanlıları Konqresinin də bu istiqamətdə müstəsna xidmətləri olub. Konqres iki ölkə arasında əlaqələrin inkişaf etdirilməsinə dəstək verməklə yanaşı Azərbaycanın haqq səsinin Avropa vasitəsilə dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasına səy göstərib, müəyyən mənada bunu bacara bilib. Konqres Azərbaycanın üzləşdiyi problemlər, erməni saxtakarlıqlarının ifşa edilməsində aktiv fəaliyyəti ilə seçilib. Azərbaycan xalqının hüznlü günlərində müxtəlif tədbirlər təşkil edən Avropa Azərbaycanlıları Konqresi müntəzəm olaraq yaydığı bəyanatlar və etiraz məktublarında erməni vəhşiliklərini üzə çıxarıb, bunu rəsmi və qeyri-rəsmi qurumların diqqətinə çatdırıb. Hər il ənənəvi olaraq konqresin 31 mart Azərbaycanlıların Soyqırım Günü ilə bağlı qəbul etdiyi bəyanatları buna əyani sübut kimi göstərmək olar. Konqresin yaymış olduğu bəyanatlarda bildirilir ki, sivilizasiyaların birləşdiyi müasir dövrdə bəzi separatçı və terrorçu qüvvələrin fəaliyyəti bəşəriyyətin sülh şəraitində yaşamasına ciddi şəkildə mane olmaqdadır. Bunun nəticəsində də beynəlxalq terrorizmlə mübarizə hazırda bütün dövlətlərin və onların birləşdiyi nüfuzlu beynəlxalq təşkilatların bir nömrəli vəzifəsinə çevrilib. Sənəddə XIX əsrin əvvəllərindən etibarən Azərbaycan ərazilərinə kütləvi şəkildə köçürülmüş ermənilərin həmin yüzilliyin sonlarından başlayaraq «böyük Ermənistan» xülyasını reallaşdırmaq məqsədilə Azərbaycan ərazilərində kütləvi terror aktlarını törətdikləri qeyd olunur. Erməni terroru nəticəsində hələ 1918-ci ilin mart-aprel aylarında Bakıda, Şamaxıda, Muğanda, Qubada, Lənkəranda minlərlə azərbaycanlının qətlə yetirildiyini, on minlərlə insanın öz vətənindən didərgin salındığı diqqətə çatdırılır. Həmçinin bu gün də ermənilərin eyni metodlarla Azərbaycanın dinc əhalisinə qarşı terror aktı törətdiyi vurğulanır. Avropa Azərbaycanlıları Konqresi XX əsrin sonlarında SSRİ rəhbərliyinin dəstəyi ilə Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü nəticəsində bir milyondan çox insanın öz yurd-yuvasından didərgin salınmasını, 20 min nəfərin qətlə yetirilməsini, doğma Vətənimizin 20 faiz torpağının erməni separatçıları tərəfindən işğal olunmasını xatırladaraq beynəlxalq birliyin hadisələrə laqeyd və etinasız münasibəti nəticəsində təcavüzkarın daha da şirnikləndiyini və daha böyük cinayət – Xocalı soyqırımını törətdiyini dünya ictimaiyyətinə diqqətinə çatdırır. Avropa Azərbaycanlıları Konqresinin qəbul etdiyi sənədlər və nizamnaməsinə uyğun olaraq keçirilən qurultayları da AAK-ın həyatında tarixi hadisə kimi qalıb və həmin qurultaylarda həm konqres, həm də ümumilikdə Azərbaycan diasporu üçün mühüm sənədlər qəbul olunub. Bu sırada Avropa Azərbaycanlıları Konqresinin üçüncü qurultayı xüsusilə yadda qalan hesab edilə bilər. 2009-cu ilin aprelində keçirilən qurultay Azərbaycanın siyasi həyatı, eləcə də ümummilli problemi olan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ətrafında cərəyan edən proseslərlə eyni vaxta təsadüf etdiyindən həmin qurultayın nəticələri və orada qəbul edilən sənədlər bir müddət müzakirə mövzusu oldu. Xüsusilə, qurultayda Türkiyə-Ermənistan sərhədlərinin açılması məsələsinin müzakirəsi kifayət qədər diqqət çəkən məqam idi. Qurultayın qəbul etdiyi qətnaməsi əsasında Avropa Azərbaycanlıları Konqresinin Nizamnaməsinin müvafiq maddəsinə uyğun olaraq 11 təşkilat quruma üzv qəbul edilib. Bundan başqa, qətnamə ilə qərara alınıb ki, Avropa Azərbaycanlıları Konqresinə üzv təşkilatların Qurultayda irəli sürülmüş rəy və təklifləri nəzərə alınmaqla «Avropa Azərbaycanlıları Konqresinin 2007-2009-cu illər ərzində Fəaliyyət Proqramı» əsasında Konqresin növbəti qurultaya qədər fəaliyyət proqramı tərtib edilib. Sənəddə nəzərdə tutulub ki, 2007-ci il iyul ayının 6-da Almaniya Federativ Respublikasında fəaliyyət göstərən Azərbaycan diaspor təşkilatlarının fəaliyyətini əlaqələndirmək məqsədilə Almaniya Azərbaycanlılarının Koordinasiya Mərkəzinin yaradılması təcrübəsi təqdir edilsin. Bu təcrübənin səmərəliliyini nəzərə alaraq digər Avropa ölkələrində də Avropa Azərbaycanlıları Konqresinə üzv təşkilatların fəaliyyətini əlaqələndirən koordinasiya mərkəzləri yaradılsın və mərkəzə bir nəfər əlaqələndirici şəxs təyin edilsin. Hazırda Avropa Azərbaycanlıları Konqresi özünün növbəti, dördüncü qurultayına hazırlaşır. Belə ki, aprelin 29-da Almaniyanın paytaxtı Berlin şəhərində Avropa Azərbaycanlıları Konqresinin IV Qurultayı keçiriləcək. Qurultayda Avropa Azərbaycanlıları Konqresinə üzv təşkilatların rəhbərlərin, Azərbaycan Respublikasının dövlət və hökumət nümayəndələri, millət vəkilləri, xarici ölkə deputatları, eləcə də konqresə üzv olmayan Azərbaycan cəmiyyət və birliklərin, həmçinin digər xalqların diaspor təşkilatlarının təmsilçilərinin iştirakı gözlənilir. Qurultayda Avropa Azərbaycanlıları Konqresinin prezidenti Başar Kömürün ötən qurultaydan keçən müddət ərzində görülmüş işlərə dair hesabat məruzəsi dinləniləcək. Daha sonra digər qurultay nümayəndələri və qonaqlar çıxış edərək konqresın ötən dövrdəki fəaliyyətinə, təşkilatın qarşısında dayanan vəzifələrin icrasına qiymət verəcəklər. Qurultay çərçivəsində Avropada fəaliyyət göstərən Azərbaycan diaspor təşkilatları arasında əməkdaşlığın inkişafı sahəsində qarşıda duran vəzifələr, xalqımızın tarixi və müasir həyatı ilə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasının yeni metod və texnologiyaları barədə müzakirələrin aparılması, Avropa Azərbaycanlıları Konqresinə yeni üzv-təşkilatların qəbulu da planlaşdırılır. Qurultayda Avropa Azərbaycanlıları Konqresinin rəhbər orqanları seçiləcək, həmçinin bir sıra sənədlər, o cümlədən Avropa Azərbaycanlıları Konqresinin IV Qurultayının Qətnaməsi qəbul ediləcək. Avropa Azərbaycanlıları Konqresinın IV Qurultayında “Avropa Azərbaycanlıları Konqresi Fəxri Prezidentlərinin Məşvərət Şurası”nın yaradılması gözlənilir.

Süleyman İsmayılbəyli

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyilə çap edilmişdi

Olaylar.- 2012.- 21-23 aprel.- S.15.