Onu kim qurban etdi?

Bir qadının taleyi

Hər dəfə insan alveri qurbanları ilə bağlı xəbərlər eşidəndə insanların buna münasibətinin birmənalı olmadığını görürəm. Çoxları onları qınayır, axı necə anlamamısan ki, səni aparan insanın məqsədi nədir? Otur yerində, heç kim acından ölməyib ki, niyə xaricə gedirsən, daha çox qazanmaq üçün? Bu kimi suallar eşidirəm. Həqiqətən bəzən mən də belə düşünürəm, axı insan necə asanlıqla aldana, pul üçün tanımadığı biri ilə xaricə gedə bilər? Amma sonra bir də məsələyə qurbanların pəncərəsindən baxmağa çalışıram. Lakin bütün suallara cavab tapa bilmirəm.

Beləliklə, onlardan biri ilə görüşüb, bir çoxlarımızı düşündürən sualların cavabını öyrənməyə çalışdım. Adını, soyadını, atasının adını və ya harada doğulduğunu yazmayacam. Bunu həm o özü, həm də mən istəmədim. Axı nə mənası var, adın, soyadın, ata adının. O, yüzlərlə qurbandan biridir və bizə lazım olan isə suallarımıza cavab tapmaqdır. Əsas odur ki, bu həyat hekayəsini oxuyanlar o insanları da anlamağa çalışsınlar, ya da ən azından insanları qınayarkən bir az da onların hissləri haqqında düşünsünlər. “Burada aldadırlar ki, yaxşı pul qazanacaqsan, sonra ora gedəndə məlum olur ki, hamısı yalandı. Mən də aylarla işləyirdim, pul vermirdilər. Ailəmə göndərirdilər, amma bizə heç nə vermirdilər. Bizi bir oteldə saxlayırdılar, telefon, ətrafla hər hansı bir əlaqəmiz yox idi. Bizə deyirdilər ki, pullarınızın bir hissəsi ailənizə verilir, digərləri də hesabınıza toplanır. Bakıya gedəndə verəcəyik. Əlbəttə ki, bu vədlər yalan idi. Dəfələrlə müraciət etmişdim ki, məni buraxsınlar, amma icazə vermirdilər. Sonra onları aldatdım ki, uşaqlarımı görməyə gedirəm, qayıdacam, bura gəldim, amma geri qayıtmadım”.

Bir ildə iki dəfə evləndim

Üç dəfə ailə həyatı qurub müsahibim. Birinci həyat yoldaşı əmisi oğlu olub. “Sevməmişdim, hələ mən olanda bizi beşikkəsdi ediblər. Ailəmin istəyi və razılığı ilə mənim 20, oğlanın isə 21 yaşı olanda evləndik. Heç məktəbi də tam oxumamışam. Üçüncü sinfə qədər oxutdurublar, sonra da ev, əkin-biçinlə, pambıq yığımı ilə məşğul olmuşam. Yazmaq-oxumağı da yaxşı bilmirəm”. Bəzən elə olur ki, insanlar sevmədən ailə qursa belə xoşbəxt olur. Ondan evlilik həyatını soruşuram. (dərindən nəfəs alır) “ Evlənəndən sonra Özbəkistanda yaşadıq. Əmimin yaxşı imkanı olub. Ona görə də oğlunu ərköyün böyüdüb. O rəhmətə gedənə qədər vəziyyətimiz nisbətən yaxşı idi. Problemlərimizi həll edirdi. Amma ondan sonra vəziyyət dəyişdi. Həmin ərəfədə Özbəkistanda da narkomaniya geniş yayılmışdı. Həyat yoldaşım da həm istifadə edir, həm də satırdı. Başımıza bu hadisələrin gəlməsinin bir səbəbi də onun bu işləri olub. Bəlkə də, evlənməmişdən əvvəl də istifadə edirmiş deyə bilmərəm. Heç evli olanda da hiss etməmişəm istifadə etdiyini, çünki gözüm açıq deyildi. Ancaq ev işləri, uşaqlarla maraqlanmışam. Rusiyaya gedib gəlirdi, biz də elə bilirdik iş üçündür, tutulanda məlum oldu ki, narkotik satırmış. 14 illik ailə həyatında bir gün xoşbəxt olmadım. Birinci evliliyimdən bir oğlum və bir qızım var”. Lakin birinci evliliyi xoş nəticələrlə bitməsə də, o illər sonra yenidən ailə qurur. Lakin bu dəfə də ox daşa dəyir. “Sonra mən ikinci dəfə də ailə qurdum. Bu dəfə anamın məsləhəti oldu, amma o da məni aldatdı. Birinci dedi ki, uşaqlarımı qəbul edir, sonra isə yola vermədi, uşaqlarımı döydü, ona görə ondan da ayrıldım. Həm də oğlum xəstə olurdu, bütün günü onunla məşğul olurdum,ona görə də başqa işlərə az vaxt ayırırdım, yoldaşım da buna razı olmadı. Üçüncü ailə qurduğum adamla isə, Bakıda tanış olmuşdum. O, bilirdi ki, insan alveri qurbanı olmuşam, amma buna baxmayaraq mənimlə evləndi. O dedi ki, sənin kimi bir qadına əl tutmağı özümə savab bilirəm. Onunla da 4-5 ay yaşadım, istəyirdi ki, uşağımız olsun, amma olmadı, ayrıldıq. Son iki evliliyim bir ilin içində oldu. Elə bil başıma gələnlərdən sonra kömək edə biləcək birini axtarırdım, amma heç biri düzgün seçim olmadı”.

İlk dəfə

İlk evliliyi ayrılıqla nəticələnən müsahibim, ata evinə qayıdır. Lakin burada da onu xoş günlər gözləmir. Ailənin basqıları onun yolundan çıxmış həyatını bir az da uşuruma doğru sürükləyir. “Həyat yoldaşım həbsə düşəndən sonra, qardaşlarımın yanına, kəndimizə qayıtdım. Orada da təsərrüfatda işləyib onlara kömək edirdim. Ancaq onlar uşaqlarımı döyürdülər. Mənə deyirdilər ki, “uşaqları rədd elə, atasının qohumlarına ver, səni başqa biri ilə evləndirək”. Amma mən necə imtina edərdim uşaqlarımdan? Ona görə də, həm bu sözlər, həm də uşaqlarıma qarşı olan davranışlarından bezib Bakıya gəldim. Böyük bacım burda yaşayırdı. O məni işə düzəltdi, ofsiant işləyirdim. Bir müddət işlədim. Sonra isə, daha yaxşı qazanc əldə etmək, uşaqlarımı yaxşı yaşatmaq üçün Türkiyəyə işləməyə getdim. Həmin vaxt uşaqlarıma dayə baxırdı. Ancaq istədiyim kimi olmadı, artıq ora çatandan bir müddət sonra bizi ora nə məqsədlə apardıqları məlum oldu”.

İkinci aldanış

Əvvəldə dediyi kimi müsahibim, onu Türkiyəyə aparanları geri dönəcəyi vədi ilə aldadıb, Bakıya qayıtmışdı. Geri qayıdandan sonra vəziyyətindən danışır. “Gördüm ki, mənə heç kimdən kömək yoxdur. İki uşağımla tək qalmışam. O vaxt ancaq uşaqlarımı düşündüm, onlar üçün hər şeyə yenidən başladım. Ona görə də, düşündüm ki, nə iş olsa görüm, təki uşaqlarım ac qalmasın. Dayəlik elədim, restoranda işləmişəm, amma uşaqlarımı çətinlik çəkməyə qoymamışam, çalışmışam ki, özüm nə qədər çətinlik çəksəm də onlar yaxşı yaşasın. Həyatımı onlar üçün qurban verərəm. İki il burada yaşadım, sonra yenidən məni Dubaya işləmək üçün apardılar. Restoranda işləyəndə bir oğlanla tanış olmuşdum, o dedi ki, Dubayda restoranları var, orada işləyib yaxşı pul qazana bilərsən. On gün də orada gecə gündüz işlədim, amma orada da pul vermədilər. Ora da alver üçün getmişdim, amma məlum oldu ki, yenə məni aldadıblar. Anladım ki, yenə də eyni oyuna gəlmişəm, düşündüm ki, bir dəfə aldanmışam, bu dəfə xilas olacam. Nə qədər yalvardım, məni buraxmadılar, axırda şüşə ilə əlimi kəsdim, hətta damarım da zədələnmişdi, sonra qorxub buraxdılar. Şükürlər olsun ki, oradan da xilas ola bildim. Ondan sonra bir daha heç yerə getmədim. Bura gələndə bacımın köməyi ilə insan alveri idarəsinə müraciət elədim, çünki artıq mənə bu həyatı yaşadanların da cəzalanmasını istəyirəm”.

Səbəbkar

Müsahibim bir çox insan alveri qurbanları kimi əvvəldən bu barədə məlumatlı olmadığını deyir. Buna əsas səbəb isə savadsızlığının olduğunu deyir. Bu səbəb bu gün qızlarını təhsildən yayındıran valideynlər üçün də bir örnək olmalıdır. Deyəcəksiniz ki, hər oxumayan qızın başına belə bir iş gələcək deyə bir qayda yoxdur, amma unutmayın ki, heç birimiz də bundan sığortalanmamışıq. “Bu işlər başıma gələnə qədər insan alveri haqda heç nə bilmirdim. Əslində qurban olduğum zaman belə bu barədə məlumatım yox idi. Bilmirdim ki, buna görə hara müraciət edə bilərəm, kim mənə kömək edə bilər. Yaxşı ki, bacım mənə dəstək oldu, şikayət etməyimə də o köməklik etdi. Məlumatımın olmamağının da əsas səbəbi savadsızlığımdır. Əgər savadım olsaydı, bu qədər əzablar çəkməzdim. Bir tərəfdən də həyat yoldaşımı günahlandırıram. Başıma gələnlərin əsas səbəbkarı odur. İnsan kimi ailəsini saxlasaydı, pis işlərlə məşğul olmasaydı, bəlkə də mənim taleyim belə olmazdı. Çünki televiziyalar hər gün xəbər verir ki, narkomaniya ilə məşğul olanların sonu yoxdur. Bunu bilə-bilə o işlə məşğul olduğuna görə, iki uşağımı və mənim həyatımı məhv etdiyinə görə əsas səbəbkar kimi onu görürəm.”

“əvvəl atalarını soruşurdular, amma indi...”

Artıq neçə ildir uşaqlarından ayrı yaşayır müsahibim. Uşaqlar Özbəkistanda, o isə burada. “Məhkəmə davam etdiyinə görə, xaricə gedə bilmirəm. İmkan da olmur ki, tez-tez pul göndərim uşaqlarım gəlsin. Bir neçə ay əvvəl oğlum gəlmişdi. Amma onun da sümük xəstəliyi var, buranın havası ona düşmür, ağrıları çoxaldı, ona görə də geri qayıtdı. Qızımı isə, iki ildir ki, görmürəm. Onların yanına gedib yaşamağım da çətindir. Çünki orada iş tapmağım asan olmayacaq, ona görə də gedə bilmirəm”. Uşaqlarını isə qaynanasına etibar edib. Buna görə də ondan çox razıdır. “Qaynanam aldığı pensiyanı da ancaq onlar üçün xərcləyir. Oğlunun yanına bir dəfə də getməyib. Ailəmdən daha çox o mənə kömək olub. İndi heç uşaqlarım da atalarını soruşmur. Əvvəllər ataları haqda nələrsə soruşurdular, amma indi onlar da hər şeyi anlayırlar. Əslində heç soruşsalar, görmək istəsələr də onları atalarının yanına kim aparacaq, heç buna imkanımız da yoxdur”. Bütün həyatını uşaqlarına həsr edən müsahibim: “Uşaqlarımla birlikdə pis günlər yaşamışıq. Rayondan Bakıya gələndə elə olub ki, yayın isti günündə qızıma su alıb içirə bilməmişəm. Elə olub küçələrdə ac qalmışıq, nə qalmağa evimiz, nə də yeməyə çörəyimiz olub. Nə iş olsa da işləmişəm uşaqlarım üçün. Həmişə düşünmüşəm ki, nə yolla olursa-olsun pul qazanmalıyam ki, təki uşaqlarım ac qalmasın, kiməsə möhtac olmasın. Hadisələr kefdən, əyləncədən gəlməyib başıma. Uşaqlarımı köməksiz, ac-susuz görəndə ürəyim ağrıyırdı. İstəmişəm ki, kimdə nə olubsa, mənim uşaqlarımda da onlar olsun. Bunun üçün də əlimdən gələni etmişəm. Bu gün başıma gələn bütün əzablara baxmayaraq özümü xoşbəxt hiss edirəm. Çünki mənim bir məqsədim olub-uşaqlarımı böyütmək, hər şeyi onlar üçün etmişəm. Artıq istəyimə çatmışam, ona görə də xoşbəxtəm”.

Bəs uşaqlar bilsə?

Bu sual onu çox düşündürdü. İsrarla, “Yox bilməzlər, heç vaxt bilməzlər”-deyir. “Hardan bilsinlər? Onlar orada, mən burada. Bunun üçün şərait yoxdu, bəlkə yanımda olsaydılar nəsə anlayardılar. Amma yaxşı ki, burda deyillər və xəbərləri də yoxdur. Onlar birdən bilərlər deyə çox qorxuram. Heç vaxt imkan vermərəm ki, onlar öyrənsinlər. Qızım deyir ki, gəl, amma ona deyə bilmirəm axı niyə gəlmirəm. İnşallah, bir gün onları görməyə gedə biləcəm. Amma heç zaman onlarla bir yerdə yaşaya bilmərəm. Çünki mən ora getsəm, pul qazana bilməyəcəm, onları da bura gətirmək istəmirəm. Qüvvəm çatana, əlim iş tutana qədər onlar üçün işləyəcəm”.

Başıma bir iş gəlsə?

Bu gün heç kimi olmadığını deyir müsahibim. Qardaşlarının uşaqlarına etdikləri əzab, ona etdikləri təklifdən sonra onlarla bütün əlaqəni kəsib. “Atam rəhmətə gedib, anam da qocalıb, əlaqə saxlaya bilmir, qardaşlarımla da ümumiyyətlə əlaqəm yoxdu. Bir bacımla əlaqəm var, ancaq onun uşaqları mənə kömək edirlər, onları özümə dayaq bilirəm. Başıma bir iş gəlsə, məni ancaq bir bacım, bir də onun uşaqları axtara bilər, başqa heç kim. Qardaşlarım isə, məni həyatlarından siliblər. Onlar məndən uşaqlarımı atmağımı istədilər. Axı uşaqlarımı kimə etibar edə bilərdim?” Yaşadıqlarının ona çox şey öyrətdiyini deyir. Əgər bir də doğulsaydım, mütləq oxuyardım, savadlı olardım. Hər kəsə də tövsiyə edirəm ki, mütləq oxusunlar, sabah mənim kimi aldanmasınlar. Bu vəziyyətə gəlib çatmağımda bir səbəb də elə savadsızlığımdır. Buna da günahkar atam-anamdır.

Kimsə məni aldada bilməz

Bu gün həyatının yaxşı insanlar sayəsində müəyyən qədər düzənə düşdüyünü deyir. Dayə işləyir. Aldığı pul ev kirayəsi, bir də uşaqlarının xərcinə çatır. “Həyatda elə insanlar tanıdım ki, onlar məni məhv elədilər, elələri də oldu ki, yenidən məni dirçəltdilər. Başıma gələn müsibətlərdən çox şey öyrəndim. Artıq insanları tanıya bilirəm, bundan sonra kimsə məni aldada bilməz. Mənim üçün həyat uşaqlarımdan ibarətdir. Oğlum xəstədir, onun sağalması üçün çalışıram, qızım orta məktəbdə oxuyur, istəyirəm ki, ali təhsil alsın. Özüm təhsilsiz olmuşam başıma nələr gəlib, ona görə də istəyirəm ki, o oxusun. Onlar xoşbəxt olsalar, mən də xoşbəxtəm”. Artıq özü haqda heç nə düşünmür, özü ilə bağlı gələcək planları da yoxdur. “Yenidən ailə qurmağı fikirləşmirəm. İstəyirəm nə qədər ki, canımda can var, diqqətimi balalarıma sərf edim. Bacımın nəvəsini saxlayıram. Ona görə dayəliklə məşğul oluram ki, bu işdə müəyyən qədər təskinlik tapıram. Bu uşağa baxanda, onu əzizləyəndə elə bilirəm ki, uşaqlarım da yanımdadır. İki ildir qızımı görmürəm, həm pasportum özümdə deyil, həm də bilet pulu bahadır, düşünürəm ki, həmin pulla onlar üçün nəsə edə bilərəm. Uzun müddətdir, onlardan ayrı yaşasam da, münasibətlərimizdə heç nə dəyişməyib. Çünki biz bir yerdə ac-susuz da qalmışıq. Onlar mənim nə əziyyətlər çəkdiyimi yaxşı bilirlər”.

Oxuduğunuz yüzlərlə qurbandan birinin taleyidir. Bəlkə də, bir çoxlarına görə yaxşı sonluqla bitən tale. Və bəlkə də, İnsan Alverinə Qarşı Mübarizə İdarəsi və bu işlə xüsusi məşğul olan QHT-lər olmasaydı indi bu qadın harada olardı?

Gülxar Şərif

Olaylar.- 2012.- 26 aprel.- S.10.