Narkomaniya -xəstəlik, asılılıq, yoxsa...

Narkomaniya - narkotik vasitələrə alüdəçilik artıq əksər ölkələrin başlıca probleminə çevrilib. Hələ 2004-cü ildə dünya əhalisinin 5 faizdən çoxunun narkotik aludəçisi olduğu aşkarlanmışdı. Narkomaniya isə yalnız xəstəlik deyil, həm də cinayətlər üçün münbit zəmin sayılır. Azərbaycanda 2008-ci ilin 5 ayı ərzində narkotiklərlə bağlı 1375 cinayət faktı aşkarlanıb. Aludəçilərin 30-35 faizi gənclərdir və onların da 65 faizi Lənkəran rayonunda yaşayır. Sırada sonrakı yerləri Bakı və Gəncə tutur.

Hüquqşünas Tural Hacıyevin sözlərinə görə, dünyada olduğu kimi ölkəmizdə də bununla bağlı ciddi mübarizə aparılır: “Bu mübarizənin əsas şərtlərindən biri narkomaniyanın qarşısının alınmasıdır. Bu məqsədlə AR CM-nin 26-cı fəslində narkotik vasitələrin, psixatrop maddələrin qanunsuz dövriyyəsi ilə əlaqədar cinayətlərin dairəsinin müəyyən olunmasıdır. 2010-cu ildə 1462 nəfər həbs olunubsa, 2011-ci ildə 1158 nəfər həbs olunub. Onu da qeyd etmək istərdim ki, ölkəmizdə Hüquq-mühafizə orqanlarının bu sahədə müsbət işi xoş təəssürat bağışlayır. Lakin buna baxmayaraq narkotik, psixatrop maddələrin qanunsuz dövriyyəsi bizi məyus edir. Bununla belə bu sahədə çoxlu işlər aparılır".

Narkotik və psixatrop maddələrin istifadəçisi olan əsərimizin dırnaqarası qəhərəmanı Taleh Rəsulov da başına gələnləri bizlərlə bölüşdü: “Məndən 2 sinif yuxarıda oxuyan bir oğlan var idi. O mənə dedi ki, sabah sizi bir yerə aparacam. Dedi ki, bəs siqaretdən də yaxşı sizə bir şey verəcəm. Onun dozası daha çoxdur, ləzzəti isə tamam başqadır. Səhərisi gün çayxanaya getdik. Sonra bizi başqa bir otağa apardılar. Onlar ağ kağıza bükülmüş bir ot çıxardılar və siqareti boşaldıb onun içinə doldurmağa başladılar. Mənə hələ də çatmırdı ki, bu nə olan şeydi. Hamı çəkməyə başalayarkən məndə çəkdim və bir anlıq əhvalım dəyişməyə başladı. Bilmirdim ağlayırdım, yoxsa gülürdüm. Biz onu fikirləşmirdik ki, artıq bu bizi ağ ölümə aparır. Biz parkda yolla gedərkən belə arxamızca 2 polis gələndə qorxurduq. Evdə də çox qəribə idim. Valideyinlərim məni çağıranda gec cavab verirdim. Onlar məni həkimə aparmaq istəsələr də mən heç bir narahatçılıq yoxdu deyə, yalan danışmağa məcbur olurdum. Tamam tək-tənha idim. Məhlədə qohum-qonşu hər kəs mənə dönə-dönə xəbərdarlıq edirdilər ki, sən bu yoldan çəkin. Çünki sən nə vaxtsa ailə həyatı qura bilməyəcəksən. Artıq bu sənin üçün qara ləkədir və sənin uşağın olmayacaq. Valideynlər də mənə tez-tez deyirdilər ki, məhz bizi peşman etmə biz də nəvə istəyirik. Artıq o qədər bezmişdim ki, intihara cəhd də etmişəm, damarlarımı, boğazımı kəsirdim. Bir növ lazımsız insan özümü sayırdım. Bütün bunlara baxmayaq mən yenə dostumla görüşürdüm. Bloklarda yatdığım vaxtlarda olmuşdu hətta işdən də qovulmuşdum".

Psixoloq Dəyanət Rzayev deyib ki, ümumiyyətlə narkomaniya xroniki, sağalmayan, resitizm olunan bir xəstəlikdir: “Narkomaniyaya tutulan insanın sağalma ehtimalı çox azdır. Bunun artması əsasən sosial faktorlarla bağlıdır. Bununla belə narkomaniyanın profilaktikası olmalıdır. İkincisi, narkomanlar işləməyən, oğurluqla, cinayətkarlıqla məşğul olan insanlardır və s. Bu insanlar daha çox imkanlı ailələrin uşaqlarını seçir və onları çalışır ki, narkoman etsin. Belə olan təqdirdə onlar maddi baxımdan da faydalanır. Bu sosial problem olduğu üçün sosial-psixiatriyaya, psixologiyaya daha çox aiddir. Narkomaniyanın qarşısının alınmasında tək DİN, Hüquq mühafizə orqanları deyil bununla bütün ölkə, sosial strukturlar məşğul olmalıdır. Narkotiklər cürbəcür formada olur. Narkoman əsasən o insana demək olar ki, hansı ki geroin qəbul edir. Bu ən təhlükəli narkotika sayıldığı üçün insana həm fiziki həm də psixi asılılıq verir. Fiziki asılılığı asanlıqla müalicə etmək olur və insan bundan azad olur. Psixi asılılıq isə ümumiyyətlə müalicə olunmur. Onu heç bir dərmanla müalicə etmək mümkün deyil".

Qeyd edək ki, 2011-ci ildə əməliyyat-axtarış tədbirləri nəticəsində narkotiklərlə bağlı olan 2636 cinayət faktı aşkar edilib ki, onlardan da 817-si narkotik vasitələrin qanunsuz satışı, 1694-ü qanunsuz olaraq narkotik vasitələrin əldə edilib saxlanılması və 111-i narkotik xassəli bitkilərin qanunsuz kultivasiya edilməsi ilə bağlı olub. Cinayət məsuliyyətinə cəlb olunan şəxslərdən 557 kiloqramdan çox müxtəlif növ narkotik vasitələr, o cümlədən 298,8 kiloqram marixuana, 164,8 kq həşiş, 52,3 kiloqram heroin, 14,1 koloqram tiryək, 1,5 kiloqram psixotrop maddələr və prekursorlar, 106,7 qram metadon, 27,1 kiloqram digər narkotik vasitələr aşkar olunaraq götürülüb. Bununla belə, 19 fakt üzrə 28,6 kiloqram narkotik vasitənin qaçaqmalçılıq yolu ilə respublikaya gətirilməsinin qarşısı alınıb. Narkotiklərlə bağlı cinayət məsuliyyətinə cəlb olunan 22 xarici ölkə vətəndaşından 53,9 kiloqram müxtəlif növ narkotik vasitə aşkar olunub götürülüb.

Həkim Mayıl Tağıyev isə bildirib ki, narkomaniya tək Azərbaycanda deyil bütün dünyada qlobal, ciddi problemlərdən biri olaraq qalır: “Bunun artmasının bir neçə səbəbləri var. Sosial, iqtisadi, bioloji və hüquqi səbəblər. Bunlar bir-biri ilə sıx əlaqədə olan faktorlardan biridir. Sosial səbəblərdən biri gənclərin orta məktəbi bitirəndən sonra bu işə cəlb olunmasıdır. Belə ki, onlar orta məktəbi qurtarandan sonra universitetlərə daxil ola bilmir, iş yerləri məhdud olduğu üçün tapa bilmirlər. Buna görə də həmin gənclər özlərindən asılı olmayaraq, narkobizneslə məşğul olan insanlar bunları bu işə cəlb edir. Narkotik aludəçiliyindən insanları qurtarmaq mümkündür. O halda mümkündür ki, həmin insanın özünün razılığı olsun. Onun öz daxilində bir inam olmalıdır ki, bu insan müalicə olunaraq bu bəladan yaxa qurtarmaq istəyir ya yox".

Sonda qeyd edək ki, ölümün ağı qarası yoxdu. İstənilən halda sizə verilmiş ömürü məhv etməyin. Narkomaniya isə sizi ölümə hər saniyə yaxınlaşdırır. Bu yaxınlıqdan uzaq olun.

Olaylar.- 2012.- 23 fevral.- S.10.