Unudulmaz müəllim

“Müəllimə, onun şalvarına bax, niyə elə geyinib”

Səidə xanım müəllimlərin geyiminə də toxundu. O müəllimlərin də şagirdlər kimi bir forma geyinməsini və bəzək-düzəkdən uzaq durmalarını tövsiyə etdi. “Şirvan şəhərində işləyərkən Xavər Sayilova adlı bir rəhbərim olub. Bizə saat, sırğa və bir də nişan üzüyündən başqa əlavə qızıl taxmağa icazə verməyib. Paltarımız da ağ köynək, qara ətək, qara pencək. Hətta mən buradakı rəhbərlərimə də deyirdim ki, sizin nəinki müəllimlərin paltarlarına, hətta onların üzlərinə də baxmağa ixtiyarınız var. Düşünürəm ki, kimsə müəllimlərlə bağlı işləri yaxşılaşdırmaq istəyirsə, əvvəl müəllimin xarici görünüşünə baxmalıdır. Hətta mənim şagirdlərim də müəllimlərin fərqli geyinməyindən narahat olurdular. Bir dəfə bir dördüncü sinif şagirdi məni yanına çağırdı, bir müəlliməni mənə göstərib “Müəllimə, onun şalvarına bax, niyə elə geyinib” dedi. Mən həmin müəllimənin yerinə utandım. Nə üçün şagirdlər forma geyinməlidir, müəllimlər yox? 43 ildir müəllimə işləmişəm, həmişə elə bilmişəm ki, əynimdə ağ köynək olmasa, müəllim deyiləm”.

“Elə bilirdilər, gənc qızam”

Qeyd edək ki, Səidə müəllimə işlədiyi müddətdə hər zaman öz fəallığı ilə seçilib. Söhbət əsnasında göstərdiyi fəxri fərmanlar, müxtəlif kursları uğurla bitirməsi ilə bağlı təltiflər onun əməyinin, fəaliyyətinin göstəricisidir. “2002-ci ildən bizim məktəbin müəllimləri informatika kurslarına göndərilirdilər. Bir gün dedilər ki, mən də o kurslara getməliyəm. Əvvəlcə mənə bir az qəribə gəldi ki, bu yaşımda gedim kompüter qarşısında oturum, kimlərdənsə dərs alım. Çünki həmin kurslara başlayanda mənim 62 yaşım var idi. Ancaq indi düşünürəm ki, nə yaxşı həmin kurslara getmişəm. İlk dəfə məni “Mədəd” kurslarına yazdılar, sonra isə Tatyana Nanayevanın İntel” kurslarına getdim. Sonra müəllimlər özümə e-mail açmağımı tövsiyə etdilər. Həmin poçt ünvanını yaradanda ilk dəfə küskün ləqəbini götürdüm. Heydər Əliyev haqqında olan bütün şeirlərimi həmin poçt ünvanının yaddaşına köçürdüm. Sonra Türkiyə ilə məktublaşmağa başladım. Yazışdığım adamlar elə bilirdilər ki, cavan qızam. Hətta müəllimlərdən biri kamera ilə əlaqə yaradıb onlara göstərdi ki, sizinlə məktublaşan bu qadındır. Bu kurslar mənə çox kömək oldu, səkkiz il məktəbdə informatika müəlliməsi işlədim”. Səidə xanım bu kurslarda qazandığı uğurlarda indi Zərifə Əliyeva adına məktəbdə informatika və dərs hissə müdiri işləyən Aygün Əzizovanın böyük əməyinin olduğunu deyir. Belə ki, onun keçdiyi kursların müəllimənin bu istiqamətdə aldığı fəxri fərmanlarda böyük rolu olub. Onu da qeyd edim ki, Səidə xanım 2007-ci ildən 2011-ci ilə qədər bir neçə dəfə internet layihələri nominasiyaları üzrə birinci yerə və fəxri fərmanlara layiq görülüb.

İlk dəfə idi, belə halla rastlaşırdım

Səidə müəllimə bizə şagirdlərinin illər əvvəl ona 8 Mart bayramı, müəllimlər günü və ya adi günlərdə yazdıqları sözləri, çəkdikləri şəkilləri göstərir. Yenicə yazmağı öyrənən uşaqların yazdıqları həmin sözləri oxuyuram. “Əzizimiz, Səidə müəllimə, sizə uzun ömür və xoşbəxtlik arzulayıram”, “Əziz Səidə müəllimə, mən sizi hamıdan çox istəyirəm. İstəyirəm ki, bu yazını hər zaman, ya da mən on birinci sinfi bitirənə qədər saxlayasınız”. Qeyd edim ki, bütün yazıların yanında balaca rəssamların çəkdikləri gözəl güllər də onların sevgilərinin göstəricisidir. Hər bir vərəqdə uşaqların bunu necə böyük həvəs və sevgi ilə yazdıqları hiss olunurdu. Əziz müəllimələri də onların istəklərini nəzərə alıb o yazıları saxlayırdı. Yazıların bəzilərinin yaşı 10 ildən də çox idi. Düzdür, Səidə xanım bütün yazıları gətirməmişdi, ancaq əlimizdəki materiallar şagirdlərinin onu nə qədər çox sevdiyini anlamağımız üçün yetərli idi. Bu şəkillərə baxa-baxa müəllimə həmin qeydləri yazanlar haqqında danışır, indi bu yazıları oxuyarkən şagirdlərinin onu nə qədər çox sevdiyini bir daha anladığını deyir və bəzi xatirələrini bizimlə bölüşür. “İşlədiyim bu illərdə heç bir hadisə ilə qarşılaşmamışdım. Dördüncü sinifdə informatika dərsi keçirdim. Şagirdlərdən biri məni çağırıb sakitcə qulağıma dedi ki, “müəllimə, sən mənim dostumsan”. O dost sözü mənə o qədər təsir etdi ki, dərsdən sonra müəllimləri başıma toplayıb dedim ki, bu yaşa qədər qadınlığa, müəllimliyə layiq o qədər gözəl sözlər eşitmişdim, amma uşaqların ağzından dost sözünü eşitməmişdim. Bu mənim üçün o qədər dəyərlidir ki, elə bil haqqımda bir tərifnamə yazılıb”.

Sinifdə saxladığım şagird…

Ancaq müəllimlər hər zaman şagirdin yaddaşında xoş xatirələrlə qalmır. Məsələn, bizə ilk dəfə iki yazan, küncdə saxlayan, dəcəlliyimizə görə bütün uşaqların yanında danlayan və s. müəllimləri heç zaman unutmuruq. Bəzilərimiz o günləri gülərək, bəzilərimiz isə nifrətlə xatırlayırıq. Səidə müəllimə də, sinifdə saxladığı şagirdlərdən biri ilə illər sonra qarşılaşdığı həmin günü xatırlayır. “Əvvəllər sinifdə uşaq saxlamağa icazə var idi. 1993-cü ildə Əhəd adlı bir oğlanı sinifdə saxladım. Təxminən iki il bundan qabaq məktəbdən evə gedəndə gördüm bir oğlan qarşımda dayandı. Baxan kimi tanıdım ki, bu həmin uşaqdı. Dedi: “Səidə müəllimə, yadınızdadı məni sinifdə saxlamışdınız”. Dedim: “Hə, niyə yadımda deyil” Dedi: “Müəllimə, mən onuncu sinfi qurtarmamışam, amma yaxşı mağazalarım var”. Bu söz mənə elə təsir elədi ki, fikirləşdim ki, yəqin o demək istəyir “sən məni sinifdə saxlasan da, mən həyatda öz yolumu tapa bildim”. Bəlkə də, ilk dəfə idi ki, bu qədər utanırdım”.

“Məktəbə gələndə utanıram”

Məlum olduğu kimi, ötən il “Dövlət Qulluğu haqqında” qanuna əsasən, yaşı 65-ə çatmış müəllimlər təqaüdə göndərildi və Səidə xanım da həmin müəllimlərin sırasındadır. 43 il müəllim işləsə də, Səidə xanım məktəbdən uzaqlaşmaq istəmir. Hələ də yorulmadığını və şagirdlərə dərs vermək üçün enerjisinin olduğunu deyir. “Bir tərəfdən fikirləşəndə deyirik ki, biz işləməliyik. Ancaq bir tərəfdən də axı gənc nəsil gəlir, onlar harada işləməlidirlər. Ona görə də biz getməliyik. Amma ola bilərdi ki, hər bir məktəbdə bir “invertar” saxlayardılar. Biz tətildən qayıtmamış bizi çıxardılar. Bizə təsir edən bu idi. İndi məktəbə gələndə utanıram. Düzdür, bütün rəhbərlik, müəllimələr məni çox gözəl qarşılayırlar. Ancaq mən özümü artıq bir əşya kimi hiss edirəm. İndi hamımız oturmuşuq evdə, nə əvvəlki kimi geyinmirik, nə güzgüyə baxmırıq, elə bil tərki dünya olmuşuq. Yəqin belə olmalı imiş. Həm də axı nə qədər işləməliydik? Amma elə düşünürdüm ki, hələ işləməyə gücüm var, hələ məni sevirlər”.

“Bəzən özümə də gülməli gəlir”

Nədənsə ibtidai sinif müəllimləri uşaqların yaddaşında bir az fərqli qalır. Onları hər zaman xatırlayır və anaları kimi qəbul edirlər. Bunun səbəbini Səidə xanım belə açıqlayır. “Hər uşaq sinifə səliqəli gəlmir. 6 yaşında məktəbə gələn uşaqlar çox zaman necə davranmalı olduqlarını belə bilmirlər. Bəzən ağızlarından, burunlarında su axır. Bu zaman biz müəllimliyi bir tərəfə qoyaraq ana oluruq. Biz onları silirik, təmizləyirik. Elə bir gün olmayıb ki, sinifə girəndə oranı iyləməyim. Hər zaman sinfə girən kimi birinci təmizliyinə fikir vermişəm. İşlədiyim müddətdə heç zaman imkan verməmişəm ki, uşaqlar qalın paltar geyinsin. Çünki uşaq tərləyəndə uşaq çox narahat olur və müəllimin dediklərini də qavramır. Hətta onların ayaqqabılarına qədər hər zaman fikir vermişəm. Elə olub qulaqlarını da təmizləmişəm. Son vaxtlar internat məktəbindən olan uşaqlara dərs keçmişəm. Bəzi müəllimlər onlara yaxınlaşmaqdan çəkinirdilər. Ancaq mən hər gün sinifə girəndə onları yanıma çağırır, öpürdüm, sonra da üstlərinə ətir vururdum. Həmin uşaqlardan biri keçən il mənə dedi ki, Səidə müəllimə, mənə elə gəlir ki, sən öləcəksən, bəs sən ölsən, mən nə edəcəm?”

***

Səidə xanım 43 il ərzində dərs keçdiyi heç bir şagirdi unutmadığını deyir. Onların da Səidə müəlliməni hər zaman xatırlamaqlarını arzulayır. “İstərdim ki, heç olmasa uşaqlar ibtidai sinif müəllimlərini yada salsınlar, hərdən onlara zəng etsinlər. 1968-ci ildən işləyirəm, hələ də bu 43 il ərzində dərs dediyim bütün siniflərdə olan uşaqların adları əlifba sırası ilə yadımdadır. Bəzən özümə də gülməli gəlir ki, axı necə olur ki, mən bunu unutmuram”. Səidə müəllimə öz şagirdlik günlərini xatırlayaraq, şagirdin müəllimi unutmaması ilə bağlı bir hadisəni danışır. “Altıncı sinifdə oxuyurdum riyaziyyat dərsi idi. Məsələni həll edə bilmədim. Rahil müəllim yumruğunu gətirdi ki, məni vursun, amma vurmadı. Dedi ki, Səidə atan yadıma düşdü. Atam da Rahil müəllimə dərs keçmişdi. Ona görə də, istərdim ki, onlar mənim yaddaşımda qaldığı kimi, mən də şagirdlərimin də yaddaşında qalım. Hərdən deyirəm ki, görəsən, şagird müəllimin yuxusuna girdiyi kimi, müəllim də şagirdin yuxusuna girir?”

43 ilin nəticəsi

Səidə müəllimədən 43 illik zəhmətin nəticəsini soruşuruq. Əvvəlcə özünün yazdığı şeirlə cavab verir.

Deyirlər həyatda ziyalı sənsən,

Yalandır, yoxdur sənə yer verən,

Gənclərin zəhmətin, yükün çəkirsən

Nəyə baxıb fəxr edirsən, müəllim

Səidə, qəlbində sözlərin çoxdur

Müəllimə qiymət heç yanda yoxdur,

Ən təmiz yol müəllimin yoludur

Buna baxıb fəxr edəsən, müəllim

Sonra isə, bu haqqda tez-tez düşündüyünü deyir. “Bir dəfə məktəbdən evə gedirdim, yol üstündə məktəbimizin ədəbiyyat müəllimi Nəriman müəllimlə rastlaşdım. Dedim sənə bir sual verəcəm “müəllimin qazancı nə olur həyatda?” o da gənc bir müəllim idi. Təəccüblə üzümə baxdı ki, “nə deyim axı”. Amma bu suala özüm vacab verdim müəllimin qazancı “Salam müəllimə” sözü olur”. Bir az fikrə dalır, sonra “Bu 43 illik fəaliyyətin nəticəsi gördüyüm işlər haqqımda 6 qəzetdə yazılan məqalələr, adımın düşdüyü kitablar, verilən fəxri fərmanlar, şagirdlərimin sevgisi, valideynlərin hörməti, yazdığım şeirlər, rəhbərlik tərəfindən, xüsusən də son illər işlədiyim Camal Əlirzayev tərəfindən göstərilən diqqət, bu gördüyünüz kağızlar, xoş xatirələr oldu”. Səidə xanım qazandıqlarından çox razıdır və belə qazancın hər kəsə nəsib olmadığını deyir.

P.S. Qeyd edək ki, yanvarın 28-də Səidə müəllimənin 70 yaşı tamam olur. Biz də redaksiyamız adından Səidə müəlliməni ad günü münasibətilə təbrik edir, ona uzun və xoşbəxt ömür. Hər zaman belə gözəl və sevilən olmasını diləyirik.

Gülxar Şərif

Olaylar.- 2012.- 28-30 yanvar.- S.14.