“Gənclərimizin diaspora fəaliyyəti daha yüksək səviyyədə olmalıdır”

Fərhad Allahverdizadə: “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi, ermənilərin törətdikləri vəhşiliklər barəsində daima Kipr əhalisinin beynində bir fikir yaradırıq”

Azərbaycan-Kıbrıs Dostluq Cəmiyyətinin İdarə Heyətinin üzvü Fərhad Allahverdizadənin “OLAYLAR”-a müsahibəsi

-Fərhad bəy, Kuzey Kıbrısda təhsil almağın özəllikləri nədən ibarətdir və burada Azərbaycandan olan tələbələrə hansısa güzəştlər edilirmi?

-Mən Şimali Kiprin Doğu Akdeniz Universitetində magistr təhsili alan bir gənc kimi söyləyə bilərəm ki, xaricdə təhsil alan gənc bir çox üstünlükləri özündə cəmləşdirir. Misal üçün belə gənclərin dünyagörüşü, həyata olan inamı, ailəyə, vətəninə sevgisi daha da artmış olur. Həyata baxışları digərlərindən fərqlənir ki, bu da onların daima kreativ düşünmələrini sağlayır. Fərqli, kreativ düşüncələrə sahib olduqca da bir o qədər özünü kəşf etmənə imkan yaradırsan. Şimali Kipr kiçik bir ada olduğu üçün burada gördüyün hər bir iş, hər bir fəaliyyət tez bir zamanda əks-səda verməyə başlayır. Kiprlilərlə biz azərbaycanlıların, mədəniyyəti, dili yaxın olduğu üçün bizlər Kiprdə digər millətlərdən daha tez uyğunlaşırıq. Kiprdə təhsil alan gənclərimiz universitetlərin təhsil haqqının 50 faizindən azaddırlar ki, bu da biz gənclər tərəfindən ölkəmizə göstərilən sevginin diqqət və qayğısı kimi qəbul edilir. Ümumiyyətlə, təhsil aldığımız Şimali Kiprdə fəaliyyət göstərən universitetlər bir kampus universitetidir. Bütün tələbələr bir yerdədir. Onlar birlikdə bir çox fəaliyyət növləri ilə məşğul olurlar. Davamlı olaraq istədikləri hər bir şeyi kampus içərisində tapa bilərlər. Şəhərciklərdə tələbələrin idman fəaliyyətlərini həyata keçirmələri üçün də lazımı şərait var. Universitetlərdə 50-dən çox tələbə klubları fəaliyyət göstərir. İdman sahəsində uğurlu nəticələr göstərən tələbələrə müxtəlif təqaüdlər də verilir. Universitetlərin 140.000-dən çox kitaba malik elektron kitabxanası var. Kiprdəki ali təhsil müəssisələrinin əsas hədəfi bütün proqramlarının beynəlxalq akkreditasiyalı olmasıdır. Tələbəyə təkcə diplom verilmir. Kampusun içində digər millətlərdən olan tələbələr də üstünlük təşkil edir, onlar bir-biriləri ilə ünsiyyət qurur və dünyagörüşləri inkişaf edir. Texnoloji imkanlardan həmişə yararlanmağa çalışılır. Çox zəngin laboratoriyalar mövcuddur. Təhsil səviyyəsinin yüksək olması, mədəni mühitdə ingiliscə təhsilin verilməsi tələbələrin Şimali Kiprə marağını artırır. Burada dünyada qəbul ediləcək bir səviyyədə təhsil verilir.

-Siz bir gənc kimi eyni zamanda ölkəmizdən kənarda Azərbaycanı təmsil edirsiniz. Bir gənc olaraq Kıbrıs cəmiyyətində Azərbaycanın problemləri barədə kifayət qədər məlumat formalaşdıra bilmisinizmi?

-Şimali Kiprdə bütün problemlərimiz barəsində kifayət qədər məlumat formalaşdırırıq desək bir az həqiqətə uyğun olmaz. Siz də yəqin razılaşarsınız ki, həmvətənlərimiz belə bəzən problemlərimizdən xəbərsizdirlər. Belə olduğu zaman da bütün problemlərimizi Kiprdə qabarda bilməmək də təbiidir. Amma, biz əsas dünyəvi problemlərimizi hər səyimizdə gündəmdə tutmağa çalışırıq. Dağlıq Qarabaq münaqişəsi, ermənilərin törətdikləri vəhşiliklər barəsində daima Kipr əhalisinin beynində bir fikir yaradırıq. Sevindrici haldır ki, Qarabağ torpaqlarını azad görmək hər bir türkün istəyi və arzusu olmaqla yanaşı, artıq digər millətlərin də istəyidir. Ümumiyyətlə, bu torpaqları azad etmək, hər bir türk insanın namus borcudur. Yeri gəlmişkən söyləyim ki, biz ölkəmizin problemləri haqqında Kiprdəki əhalini məlumatlandırmaqla yanaşı, ölkəmizin keçdiyi inkişaf yolu, əldə edilən uğurlar, Azərbaycanın dünyadakı rolu və s. bu kimi mövzular barəsində də onları məlumatlandırırıq.

-Ümumiyyətlə, Azərbaycanın problemləri, Dağlıq Qarabağ münaqişəsini təhsil aldığınız universitetin tələbə və müəllim heyətinə hansı formada çatdırırsınız?

-Bu suala cavab verməmişdən öncə qeyd etmək istərdim ki, Şimali Kiprdə 98 müxtəlif ölkəni əhatə edən 50 mindən çox tələbə təhsil alır. Azərbaycanlı tələbələrin sayına gəlincə isə bu rəqəm 1000-ə yaxındır. Bundan başqa sevindrici haldır ki, Kiprdə 20-ə yaxın azərbaycanlı müəllim dərs deyir. Biz birlikdə bir araya gəlib öz milli bayramlarımızı hər zaman keçirməyə hazırlaşırıq. Dağlıq Qarabaq münaqişəsi ilə bağlı kütləvi təşkil etdiyimiz müxtəlif seminar və konfranslar, sərgi və forumlar, müxtəlif diskussiyalar vasitəsilə kiprliləri məlumatlandırmağa çalışırıq. Həmçinin digər ölkələrin keçirdiyi müxtəlif tədbirlərdə də bununla bağlı çıxışlar etməyə səy göstəririk. Universitetlərin kitabxanalarını ölkəmizlə, Dağlıq Qarabaq münaqişəsiylə bağlı kitablarla təmin etməyə çalışırıq. Bir tədbir keçirməmişdən qabaq elanlar veririk. Təbliğat aparırıq. Bundan başqa, sevindrici haldır ki, xarici tələbələr özləri bizimlə maraqlanmağa daha çox səy göstərirlər.

-Kuzey Kıbrısda fəaliyyət göstərən Azərbaycan təşkilatları, eləcə də Azərbaycan-Kıbrıs Dostluq Cəmiyyəti azərbaycanlı tələbələrlə hansı formada əməkdaşlıq qurur və tələbələrin hansısa problemlə üzləşməsi zamanı sizə köməklik göstərilirmi?

-Biz təkcə, azərbaycanlı tələbələrin deyil, Şimali Kiprdə məskunlaşan bütün azərbaycanlılarin yanındayıq. Daimi olaraq onlarla ünsiyyətlər qurur, tanışlıq məqsədli müxtəlif görüşlər keçiririk. Həmvətənlərimizlə yalnız problemləri olduqda deyil, müxtlif şad günlərində də bir araya gəlirik. Həmvətənlərimiz problemlərlə üzləşdikdə çox zaman onları yerində həll etməyə müvəffəq oluruq, Yerində həll edilməyən problemlər zamanı isə qeydlər aparırıq. Apardığımız qeydləri Kiprdə fəaliyyət göstərən qurumların gündəliyinə salmaqla yanaşı, həmin problemlərin birlikdə çözülməsinə nail oluruq. Bütün təkliflərə açıqıq və təklifləri zamanla dəyərləndirməyə çalışrıq.

-Ümumiyyətlə, Azərbaycan-Kıbrıs Dostluq Cəmiyyətinin fəaliyyətini necə dəyərləndirirsiniz?

-Məlumat üçün bildirim ki, mən özüm də Azərbaycan-Kıbrıs Dostluq Cəmiyyətində təmsil olunuram. Öncə cəmiyyətin adi bir üzvü kimi fəaliyyət göstərsəm də, daha sonradan isə cəmiyyətin İdarə Heyətində yer aldım. Azərbaycan-Kıbrıs Dostluq Cəmiyyətinin qapısı hər bir azərbaycanlıya açıqdır. Gördüyümüz işlər, keçirdiyimiz tədbirlər, forumlar hər zaman Kiprdə istər dövlət qurumları, istər müxtəlif siyasi partiyalar, QHT, istərsə də Kiprin tanınmış insanları, tələbələr tərəfindən həmişə maraqla qarşılanıb və dəstəklənib. Hər gördüyümüz işlə adaya səs salmağı bacarmışıq, məqsədlərimizə zamanla yetişməyə çalışmışıq. Məncə, gördüyümüz işlərin effektini müəyyənləşdirmək üçün, fəaliyyətimizlə tanış olmaq yetərlidir. Ümumiyyətlə biz ŞKTC-də fəaliyyət göstərən yeganə qeyri-hökumət təşkilatıyıq.

-Siz həm də bir diaspor nümayəndəsi hesab edilirsiniz. Gənclərimizin diaspor sahəsində iştirakı sizi qane edirmi?

-Bu gün xaricdə təhsil alan azərbaycanlı gənclərin sayı günbəgün artımaqdadır. Xaricdə təhsil almaq üçün ən çox üz tutulan ölkələrdən biri də Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətidir. Mən də burada yaşadığım üçün Şimali Kiprdəki diaspora fəaliyyətindən danışmağım daha məqsədəuyğun olardı. Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, Şimali Kiprdə 1000-ə yaxın azərbaycanlı tələbə təhsil alır. Eyni zamanda Şimali Kiprdə 98 müxtəlif ölkəni təmsil edən 60 minə yaxın tələbə təhsil alır.

Şimali Kiprdə fəaliyyət göstərən 5 ali təhsil müəssisəsində təhsil alan gənclərimiz təhsillə, yanaşı birgə ictimai fəallıqları ilə də seçilməlidirlər. Onlar bu və ya digər mənada, bacardıqları qədər Azərbaycanın təbliği ilə bağlı məşğul olurlar. Təəssüf ki, bəzən onların Azərbaycanın təbliği ilə bağlı cəhdləri yetərsiz olur və yaxud da istədikləri effekti vermir. Əlbəttə, bunun müxtəlif səbəbləri var. Şimali Kiprdə fəaliyyət göstərən universitetlər etiraf edirlər ki, azərbaycanlı tələbələr qədər öz ölkələrinin təbliği məqsədilə heç bir ölkə gəncləri iş görmür. Onlar da görülən işlərin keyfiyyətində problemlərin mövcudluğunu etiraf edirlər. Universitetlərdə hər bir ölkəni təmsil edən gənclərin təşəbbüsləri dəstəklənir və tədbirləri təşkil edilir. Buradan göründüyü kimi, universitetlərin maliyyə baxımından da hər tədbirə vəsait ayıra bilməməsi də başa düşüləndir. Amma universitetlər tələbələrə ildə 3-4 tədbir təşkil etmələrinə maksimum şərait yaradırlar. Etiraf edək ki, azərbaycanlı tələbələr Şimali Kiprdə nə qədər tədbir təşkil etsələr də, orada 98 müxtəlif ölkə vətəndaşının olmasından yetəri qədər istifadə edə bilmirlər. Məhz bunun nəticəsində Azərbaycanı, ölkəmizin dünyada yeri və rolu, geostrateji maraqları, dünyanın enerji probleminin həllində rolunu digər ölkə vətəndaşları arasında yaya bilmirlər. Bunun da müxtəlif səbəbləri var. Biz, fəaliyyətimiz çərçivəsində gənclərin gücündən və əlimizdəki imkanlardan maksimum istifadə edərərək, çalışır və daima çalışacağıq ki, təşkil edəcəyimiz müxtəlif tədbirlərlə ölkəmizi dünyaya tanıdaq. Məncə, gənclərimizin diaspora fəaliyyəti daha da yüksək səviyyədə olmalıdır.

-Sizcə diaspor sahəsində gənclərin potensialından yetərli qədər istifadə edilirmi və siz daha nəyi təklif edərdiniz?

-Təəssüf ki, bu gün gənclərimiz öz potensialarından maksimum səviyyədə istifadə etmirlər. Ümumiyyətlə isə məncə, ilk növbədə gənclərin təşəbbüslərinin dəstəklənməsindən əvvəl onlar arasında mövcud olan problemləri həll etmək lazımdır. Bu problemlərin başlıcası kortəbii və nizamsız fəaliyyətdir. İlk növbədə bu problem həll olunmalıdır. Yəni təşkilatlanma nizamlı olmalıdır. Nəzərə alsaq ki, bu ölkədə Azərbaycanın milli maraqlarına biganə qalanların da sayı az deyil. Yalnız belə olduğu təqdirdə Azrbaycanın təbliği ilə bağlı ciddi və eyni zamanda məqsədə çatan tədbirlərdən söhbət gedə bilər. Problemlərdən biri tələbələrimizin keçirdikləri tədbirlərə xarici tələbələrin cəlb olunmamasıdır. Onlar keçirdikləri tədbirlərdə özləri və ən yaxşı mənada universitet rəhbərliyinin təmsil olunmasıdır. Düşünürük ki, bu yetərli deyil. Keçirilən hər bir tədbir universiteti əhatə etməlidir. Təəssüf ki, Şimali Kipr universitetlərində çalışan 20-dən çox azərbaycanlı professor-müəllim heyəti ilə 1000-dən çox tələbəmiz arasında sanki bir uçrum var. Bu körpünün qurulması zəruridir. Əslində bunun da müxtəlif, bəzilərinə görə haqlı səbəbləri var. Bu da universitetlərarası rəqabət mühitinin mövcudluğudur. Mövcud rəqabət mühiti də Şimali Kiprdə azərbaycanlıların bir araya gəlməsinə əngəl olur. Belə olduğu halda da onlar, başqa bir universitetdə təşkil olunan tədbirlərdə iştirak edə bilmirlər və yaxud da bilərəkdən qatılmırlar. Azərbaycanlı tələbələrin bir-birlərini yaxından tanımamalarının, bir-birlərinə dəstək olmamaların səbəbi kimi bu amili də söyləyə bilərik. Sadəcə təbliğat apararaq problemin aradan qaldırılmasına çalışmaq lazımdır.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyilə çap edilmişdir

Olaylar.- 2013.- 5 iyun.- S.15.