“Dinləyici sevgisi dünya malından üstündür”

Tural Bakuvi: “Pul tükənir, bitir… Mahnılar isə daim yaşayır…”

Müsahibimiz gənc bəstəkar Tural Bakuvidir

-İlk olaraq sənətə gəlişinizdən danışın. Hər kəs hansısa bir ixtisas seçərkən qarşısında məqsəd olur...

-Bu ixtisası planlaşdırmadan seçdim. Daha doğrusu, bu sahə özü məni seçdi. Bu da daxili tələbatımla əlaqəlidir. Nə qədər musiqidən uzaq durmaq istəsəm də, musiqi heç vaxt məndən uzaq durmadı. Ömrümün müəyyən mərhələlərində hətta istiqamətimi fərqli yönə vermək istəsəm də, bəlli zaman keçdikdən sonra özümə bu dünyada mənəvi olaraq yer tapa bilmədiyimi, heç yerdə qərar tuta bilmədiyimi görmüşəm. Musiqi mənim bir parçamdır. Mənim özümdür. Hər bir mahnı mənim nəzərimdə bir canlı varlıqdır və mənə çox əzizdir. Müsahibələrimdən birində mahnılarımı övladlarım qədər sevdiyimi demişdim, bu gün də təkrar edə bilərəm. Mənim yaratdığım mahnılar, yaxud instrumental kompozisiyalar mənə övladım qədər əziz olur həmişə.

-Ümumiyyətlə bəstəkarlıq daha çətin sahədir, ya söz yazarı olmaq?

-Bunun çətinliklə, yaxud asanlıqla bir əlaqəsi yoxdur. Bu bacarıq, istedad sizdə ya var, ya da yoxdur. Varsa çətin olmayacaq, siz özünüz yazmaq istəyəcəksiniz. İstəməsəniz də yazacaqsınız. Əks halda daxili ruhi sıxıntıdan xilas ola bilməzsiniz. Yaradıcı da olsa, hər kəsin potensialı bir yerə qədərdir. Musiqi yazmağın tələb etdiyi mənəvi ab-hava başqa, söz yazmaq üçün tələb edilən ab-hava isə bundan fərqli də ola bilər. Lakin, dəfələrlə dediyim kimi, mən bunlara ayrı-ayrı işlər kimi baxmıram adətən. Bildiyiniz kimi, yazdığım mahnıların hamısının həm musiqisi, həm də sözü öz ürəyimin məhsulu olur. Mən çox vaxt sözü musiqi ilə eyni anda yazıram. Melodiya ürəyimdən gələrkən, beynimdən də həmin melodiyanın tələb etdiyi sözlər çıxır. Yaxud da tərsinə... Belə olan halda musiqi və söz bir-birini tamamlayır. Bir-birinə yaraşır.

Əgər sözü və musiqini fərqli insanlar yazarsa, gərək ki, hər ikisi son dərəcə peşəkar olsun və biri digərinin ürəyini və əqlini tam mənada anlasın, qavrasın ki, iki fərqli şəxsin işi bir işdə nöqtələnə bilsin, səviyyəli şəkildə tamamlansın... Bəzən musiqinin sözə, yaxud da sözün musiqiyə yamaq olduğu hallarla rastlaşırıq ki, bunun da yeganə səbəbi öncə qeyd etdiyim düsturun pozulmasıdır.

- Bu gün kifayət qədər tanınan, ən əsası da sevilən bəstəkarlardan biri olduğunuz üçün sizin də şou-biznesin bugünki durumu haqda fikirlərinizi öyrənmək maraqlıdır.

-Bu mövzular o qədər müzakirə olunur ki, bu məsələ haqda hansısa fikir söyləmək istəməzdim. Hər zaman olduğu kimi, sanballı işlər ortaya qoyan musiqiçilər də var, səviyyəsiz sayılan işlərlə məşğul olanları da. Lakin, hər kəsin öz dinləyici kütləsi, öz auditoriyası olduğuna görə baş rolda olanlar özlərini heç vaxt “lazımsız” saymır. Belə olan halda da bizə deməyə bir söz qalmır əslində. Zövqlər barədə mübahisə etməyə də dəyməz, lakin bayağı mahnı, yaxud musiqili nitq (əgər buna mahnı demək olarsa) seçimləri insanların savad və intellektlərinə uyğun olur. Belə insanlar çox vaxt ən sadə, asan şəkildə anlaya biləcəkləri, hətta gündəlik məişət həyatlarında da özlərinin işlətdikləri və eşitdikləri ifadələrlə dolu “mahnılara”, daha doğrusu melodik danışığa üstünlük verir. Bunun da səbəbi onların eşitdiklərini birbaşa anlamalarıdır. Bu zaman həmin sözlər haqda düşünməyə ehtiyac da qalmır. Düşünmək həqiqətən də ən çətin məşğuliyyətdir.

-Bu gün şou biznesdə kim sənətlə yox, bizneslə məşğuldur, kimin səsi yoxdur?

-Bu gün müəyyən mənada hər bir musiqiçi sizin dillə desək “bizneslə” məşğuldur. Nəticədə bu adamlar öz dolanışıqlarını yalnız ifaları ilə təmin edirlər ki, bu da çox normaldır. Amma, sözü gedən ödəniş arealının obyekti fərqli ola bilər. Kimisi toydan, kimisi şou-proqramlardan, kimi təşkil etdiyi konsertlərdən qazanır. Bu çox təbiidir. Başqa nə edə bilərlər ki… Öz mahnılarını oxuyub qonorarlarını almaqdan imtina edərək, paltar alveri ilə məşğul olası deyillər ki… Kimin səsi yoxdur, kim tonallıqdan xaric oxuyur, kim ölçülərə düşə bilmir və sair bu kimi suallara isə cavab verəsi olsaq, gərək oxucuların saatlarla vaxtını alaq. Belələri az deyil.

-Əli Mirəliyevin şou-biznesin bugünki durumu haqda söylədiyi fikirlərlə necə, razılaşırsınızmı?

-Mən onun nə söylədiyini bilmirəm… Lütfən məni bu kimi intriqalara dartmayın. Mən özümü şou-biznes sahəsində yox, mədəniyyət sahəsində görürəm. Bunlar həqiqətən də fərqli şeylərdir.

-Bir bəstəkar və yazar kimi yəqin ki, tərəf müqabilləriniz sırasında fəaliyyətini bəyənmədikləriniz də olub. Bir az da bu haqda danışaq.

-Bəyənmədiklərim sözsüz ki var. Lakin, bu mənim subyektiv fikrim olduğuna görə, sizə bu barədə açıqlama verməyəcəyəm. Belə ki, burda oturub onu pisləmək, bunu pisləmək kimi bir ixtiyarı heç kəs vermir mənə və buna haqqım da yoxdur. Düşünürəm ki, hər kəs başını aşağı salıb öz işi ilə məşğul olmalıdır. Mənim də yaradıcılığımı kimsə bəyənməyə bilər. Bu normaldır. Deyib kimlərisə həvəsdən salmaq da lazım deyil. Lakin bəstəkarlar arasında çox bəyəndiyim və təqdir etdiyim simalar var ki, onlardan Eldar Mansurovu, Cavanşir Quliyevi, Gövhər Həsənzadəni, Faiq Sücəddinovu, Hatəm Nəbioğlunu və bir çoxlarını göstərə bilərəm… Şübhə yoxdur ki, Azərbaycan daim yaradıcı insanlar yetirən bir yurddur. Minillərdən bəri bu xalq istedadlar yetirib və daim yetirəcək.

Dinlədiyimiz mahnılar sırasında sözlərinin bəsit, bayağı olması ilə auditoriyanın zövqünü korlayan mahnılar da az deyil…Öncə də qeyd etdiyim kimi, bəzi insanların intellektual səviyyəsi dərin mənalı, alt fikirli sözləri başa düşməyə imkan vermədiyi üçün, gündəlik məişət danışıqlarından heç fərqlənməyən sözü olan mahnılara üstünlük verirlər. Belələrinin də sayı az deyil. Ucuz şöhrət və asan qazanc arzusunda olanlar isə, təbii ki, belələrinin tələblərinə uyğun şəkildə fəaliyyət göstərir. Təəssüf ki, bəzi hallarda bu rüzgara qapılanlar arasında həqiqi istedad sahibi olanlar da gözə dəyir, amma, loru dildə desək “tutuzdurmağın” başqa yolunu tapa bilmədiyi üçün bu kütlənin ifaçısına, yaxud yazarına çevrilir. Digər hallarda isə, açar elə öz qıfılını tapmış olur.

-Ucuz işlərə imza atmısızmı?

-Mən istəməzdim bəstələrim bahalı-ucuzlu şəkli ilə müqayisə olunsun. Düşünürəm mənim ucuz bəstəm yoxdur. Ucuz işlərə imza atmamaq mənim iş prinsipimdir. Ucuz sözünü isə maddi mənada yox, məhz məcazi mənada işlədirəm. Mən az-çox insanın rəğbətini qazana bilmişəm, çox şükürlər olsun. Dinləyici sevgisi mənim üçün dünya malından dəfələrlə üstündür. Yaradıcılıq zamanı pulu düşünsəydim, bu rəğbəti qazana bilməzdim. Pul tükənir, bitir… Mahnılar isə daim yaşayır… Şübhəsiz ki, mən də öz mahnılarım üçün qonorar alıram. Amma, əsla iş birliyi etdiyim insanı incitməmişəm bu məsələdə. İstedadlı, lakin, maddi baxımdan imkansız gənclərlə heç bir təmənna güdmədən işləyirəm. Belə olan halda onların gələcəyi mənim sərmayəmdir.

- Səhv etmirəmsə seriallardan birinin də ssenari müəllifisiniz. Bir az da bu haqda danışaq.

-“Yaxın Uzaqlıq” teleserialından söhbət gedir. Hal-hazırda filmin çəkilişləri gedir, yaxın vaxtlarda ekranlarda izləyə biləcəksiz. Bu serialın musiqisini mən hazırlayıram. Ssenarisini isə gənc və istedadlı ifaçı Rəmal Rəsul ilə birgə hazırlayırıq. Bundan əlavə bildirim ki, mən artıq istedadlı rejissor Samir Qulamovun çəkdiyi “Sonun Başlanğıcı” serialı ilə də əməkdaşlığa başlamışam. Artıq orda söz və musiqisi mənə aid, Rəmal Rəsulun ifasında səslənən “Tənha Gecələr” adlı mahnımız ana mahnı olaraq səslənməkdədir. Bundan əlavə həmin filmdə mənim bəstələdiyim bir çox melodiyalar da səslənir.

- Hansı bəstənizi əvəzolunmaz hesab edirsiniz?

-Mənim üçün əslində hər bəstəm özəldir. Nəticədə bəstələrim ürəyimi, həyatımı, hisslərimi, mənəviyyatımı ifadə edən varlıqdır. Bu baxımdan hansısa bəstəmin adını çəkib, digərlərini kölgədə saxlamaq mənim üçün çətindir…Lakin fikrimin yanlış anlaşılmasını istəmirəm. Bu o demək deyil ki, mahnılarımın mövzusu mənim həyatıma söykənir. Əsla. Çünki, mahnıların mövzuları fərqlidir. Hər mahnını şəxsi həyat ilə əsaslandırası olsam, gərək yüz ömür yaşayım. Gələcəkdə daha fərqli bəstələrim olacağına inanıram. Buna görə fikrimi belə ifadə edə bilərəm ki, ən əvəzolunmaz bəstələrim hələ yazmadıqlarımdır.

-Çox maraqlı ləqəbiniz var. Ola bilər kimsə bu ləqəbi sadəcə yerlibazlıq üçün istifadə etdiyinizi düşünür…Bəs, sizcə necə?

-Yerlibazlıqla heç bir əlaqəsi yoxdur. Eyni məntiqlə yanaşsaq Nizami Gəncəvidən, Həsən bəy Zərdabidən, Fazil Dərbəndidən tutmuş, Səfiəddin Urməviyə, Əbdulqədir Marağayiyə, Əcəmi Naxçıvaniyə qədər hamısının yerlibaz olduğunu söyləyək gərək. Sadəcə özümü böyük Bakı mədəniyyətinin bir zərrəsi hesab etdiyimdən orta əsrlər saray mədəniyyətinin nümayəndəsi kimi, ləqəbimi Bakuvi seçmişəm. Bildiyiniz kimi, orta əsrlər saray dilində bu söz məhz belə xarakterizə olunurdu. Həmin dönəmdə saray dili fars dili olduğundan bu söz “vi” sonluğu ilə bitirdi. Mən də bu orijinallığı ləqəbimdə saxlamışam. Eyni zamanda Bakuvi silsiləsindən ilk mən deyilem…Tarixdə eyni ləqəbi daşımış çox böyük şəxsiyyətlər yaşayıb-yaradıb. Onlardan Seyid Yəhya Bakuvini, Əbdürrəşid Bakuvini, Baba Kuhi Bakuvini, Məhəmməd Bakuvini və s. adlarını çəkmək olar. Bir daha qeyd edim, yerlibaz deyiləm, yerlibazlıq edənləri də sevmirəm. Bizim hamımızın bir yeri var – O, da Dərbənddən Həmədana, Bakıdan Goyçəyə uzanan Azərbaycandır.

- Sizə elə gəlmir ki, öncəki illərlə müqayisədə səviyyəli mahnıların sayı azalıb. Sizcə bunun səbəbi nədir?

-Müəyyən mənada haqlısız. Lakin, bu o demək deyil ki, əvvəllər səviyyəsiz hesab edəcəyimiz mahnılar yox idi. Yaxud indi səviyyəli mahnılar yoxdur? Hər ikisi var və olub. Sadəcə Sovet dövründə tətbiq olunan senzura bayağı mahnıların geniş dinləyici auditoriyasında eşidilməsinin qarşısını alırdı. Bu gün isə əlinə 300 manat düşən hansısa həvəskar meyxanaçının özünə bir aranjeman edib oxuduğu mənasız sözlərlə dolu ifası internet saytları, telefonlar, sosial şəbəkələr vasitəsilə insanların zövqünü korlayır. Ağ süddə qara milçək dərhal göründüyü kimi, beləcə, bu cür zövqsüz işlər də daha çox nəzərə çarpır. Bu da müasir dövrdə normal hesab olunmalıdır. Ən yaxşısı seçimi dinləyicinin ixtiyarına buraxmaqdır.

-Nə zaman bəstələrinizdən ibarət albom çıxartmağı düşünürsüz?

-Müəllifi olduğum mahnıları bir araya yığsaq çox sayda disk buraxmaq olar. Lakin, məhz instrumental kompozisiyalarımdan ibarət albom hazırlamağı düşünürəm. “Payız”, “Bahar”, “Sənsizlik”, “Şərq” kimi sevilən kompozisiyalarım var. “Payız” və “Sənsizlik” eyni zamanda “Sonun başlanğıcı” teleserialının musiqisi kimi səslənir. Fərqli müğənnilərlə işləməkdən vaxt tapan kimi yeni instrumental işlərlə də məşğul oluram. Həmin kompozisiyaların da aranjemançısı yaxın dostum Ramal Rəsuldur. Amma, bildiyiniz kimi, bu işlər çox zəhmət tələb edir. Sonuncu kompozisiyam “Şərq” Kompozisiyasının hazırlanmasına təxminən 3 aya yaxın vaxt sərf etdik. Burda biz yalnız canlı musiqi alətlərindən istifadə etmişik. Bununla belə yaxın bir-iki ilə on-on iki əsərdən ibarət instrumental musiqi albomu çıxardacağıma inanıram. Eyni zamanda muğam və qəzəllərdən ibarət bir disk də düşünürük. Muğam ifalarını Ramal Rəsul edəcək, mən isə yazdığım qəzəlləri səsləndirəcəyəm. Məncə bu da maraqlı layihə olacaq.

- Hansı müğənnilərlə işləmək sizə zövq verir.

Xalq artisti Flora Kərimova və Nazpəri xanım Dostəliyeva ilə işləyərkən xüsusi zövq alıram. Eyni zamanda gənc müğənni Ramal Rəsul ilə işləmək çox asan və rahatdır. Bundan əlavə bu siyahıya Günay İbrahimlini, Elvin Mirzəzadəni, Rövşən Civişovu və bir çoxlarını əlavə etmək olar.

- Ümumiyyətlə şou əhlinin “naz-qəmzə”sinə necə, dözə bilirsinizmi?

-İş prosesində belə halların yaranmasına heç vaxt imkan verməmişəm. Yeganə canlı əfsanə Flora Kərimovadır. Flora xanımın naz-qəmzəsini çəkmək mənə sadəcə zövq verir. Nəticədə bu “naz-qəmzə” işin daha uğurlu alınmasına kömək edir.

- Hansı müğənniyə bəstənizi verməkdən imtina etmisiniz?

-Belə hallar çox olub. Müğənninin ifaçılıq imkanları istədiyim səviyyədə olmayanda hansısa bir mahnımın korlanmasına icazə verməmişəm.

Nigar Məhərrəm

Olaylar.- 2013.- 1 may.- S.12.