Əsilsiz-nəcabətsiz meyvələr

HEKAYƏ

Sərvət avtobusda oturub düşünürdü: “Nə yaxşı ki, Şahbaz ilə qohum oldum. Rayonda bu nəsli tanımayan yoxdur. Demirəm pulludurlar, varlıdırlar. Amma yaman işlərdən uzaqdırlar. Halal çörək qazanandır bu Şahbazın qohum-əqrəbası. Köklü, nəcabətli, tanınmış adamlardır bunlar. Qız tanımadığım bir adam seçib getsəydi, necə olardı?

Hə, Sərvət bunları düşünür, bir az rahatlanıdı. Amma həyəcanlı idi Sərvət bu gün. Qudaları qonaq gəlirdi onlara.Gərək qonaqların qabağına yaxşı çıxaydılar. Arvadı Mərcanın qonaq qarşılamaqda səriştəsinə söz ola bilməzdi. Heçdən nələr yaradırdı. Qəfil qonaq gələndə də bir süfrə açırdı ki, bilmirdin süfrəni hardan doldurardı. Zəhmətkeş idi Mərcan xanım. Bazar da onun öhdəsində idi. Heç kimə arxayın olmazdı bazarlığı. Amma indi Sərvəti meyvə dalınca bazarlığa göndərdi. Yaxşı meyvələr almağı tapşırdı.

Bazar o qədər də gur deyildi. Odur ki, meyvələr adamı uzaqdan çağırırdı. Yaşıl, sarı, qıpqırmızı almalar, cürbəcür portağallar, alabəzək armudlar və.s. Kişi çaşbaş qaldı. Qiymətlər də çox baha deyildi. Bu gözəl-göyçək meyvələrin yanında çox da parlaq olmayan, bəziləri büzüşmüş meyvələr də vardı. Sərvət: “Bu büzüşmüş meyvələri kim alacaq? Süfrəni də yaraşıqdan salar”,- deyə kişi düşündü. Kişi bu fikirdə ikən yanından keçən iki qadından eşitdiyi cümləyə gülümsədi. “İnsanda əsil-nəcabət olmalıdır.” Elə bil avtobusdakı fikirlərini təsdiqləyirdi qadınlar.

Sərvət cibinə uyğun meyvələrin hərəsindən 1-2 kq alıb evə gəldi. Süfrə hazır idi. Mərcan çantanı Sərvətin əlindən alıb baxdı və başını bulayaraq güldü. Sərvət ağzını açıb soruşmaq istəyirdi bu sevincin səbəbini, bu vaxt qapının zəngi səsləndi. Deyəsən, qonaqlar gəlmişdilər. Mərcan meyvələri yumaq üçün mətbəxə, Sərvət qonaqları qarşılamaq üçün qapıya qaçdı.

Qonaqlıq qaydasında keçdi. Olanlar yad olundu, uşaqlıq, gənclik illəri xatırlandı. Sərvət Şahbazla uşaqlıq dostluğundan qohumluğa çevrilən hadisədən çox məmnun idi.

Ortalığa çay gəldi. Birdən meyvələr Sərvətin yadına düşdü. Mərcanı səsləyərək:

- Arvad, meyvə də gətir ortalığa.

Alabəzək meyvələr büllur qabda süfrəyə gətiriləndə, doğurdan da, süfrə xüsusi yaraşığa mindi. Şahbaz bərkdən gülərək dedi:

- Sərvət, bu əsilsiz-nəcabətsiz meyvələri yığışdır. Özümüzün turş alçalarımız bunlardan faydalıdır.

Sonra üzünü arvadı Əsmərə tutaraq:

- Əsmər, dur həyətimizin alma-armudlarından düz stola.

Sərvət heç nə başa düşməyərək:

- Ay Şahbaz, gör necə parıldayır bu meyvələr, gəl bir dadına baxaq, bu gün almışam bazardan,-dedi.

Şahbaz cavabında:

- Sərvət, bu meyvələrdir bizi cürbəcür xəstəliklərə düçar edən. Bir ay qala elə bu cür şəffaf qalacaq. O gün qəzetdə oxuyuram ki, belə meyvələri yeməkdəndir ki, hətta 3-4 ilə qəbirdə çürüyən meyitlərin ömrü daha 2-3 il uzanıb. Amerika alimləri müəyyən ediblər ki, meyitlərin gec çürüməsi qəbiristanlıqda problem yaradıb. Meyitlər çürümür ki, köhnə qəbirlərin yerində təzə qəbirlər yerləşdirilsin. Hə, belə-belə işlər...

Düzü, rayondan gələn meyvələr çox dadlı idi, amma bayaqkı meyvələr kimi görkəmli deyildi.

Qudalar, öpüşüb-görüşüb ayrıldılar. Ayrılanda Şahbaz bir daha dedi:

- Əsil-nəcabəti olmayan meyvə yemə.

Köhnə dostlar gülüşdülər.

Yır-yığış başlanarkən Sərvət eyvana çıxdı. Təmiz hava ciyərlərinə doldu. Qonaqlıq mərasimini bir daha xatırladı. Meyvə məsələsi yadına düşdü və həyətdə bərli-bəzəkli eyvan qonşusunu gördü, qanı qaraldı.

Əslində qonşu ilə əlaqəsi yox idi, demək olar, heç olmamışdı, əgər keçən həftəki hadisə baş verməsəydi...

...Qapı döyülmüşdü, arvadı Mərcanın səsi eşidilmişdi:

- Nə olar, məgər qonşu deyilik? Keçin içəri.

Sonra üzünü ərinə tutmuşdu.

- Sərvət, bu qonşuluqda olan Edikin yoldaşıdır, bu da qızları. Gör nə qəşəng uşaqdır. Açar anasıgildə qalıb, odur ki, bizdə gözləyəcəklər, şofer açarı gətirənə qədər.

- Xoş gəliblər. Buyurun əyləşin.

Sərvət aradakı sükutu pozmaq üçün demişdi:

- Neçə illərdir qonşuyuq, get-gəl də yoxdur. Bu balaca qızın adı nədir? Nədir, qızım, adın?

Sakitlik çökmüşdü.

Uşaq anasına qısılaraq:

- Mama, mne skuçna. Aslan əmi kaqda prinesyot klyuç?

- Şto za slova əmi? Dyadya Aslan ili prosta Aslan!

- Niyə ay qızım, qoy hansı dildə rahat olur, elə danışsın,-deyə Sərvət müdaxilə etmişdi.

-Yox, bu uşağa Azərbaycanca bilmək lazım deyil. Biz bir-iki ilə xaricə köçəcəyik. Nə üçündür uşaq üçün bu lazımsız dil? Rusca, ingiliscə hələlik kifayət edər.

Bu “vaxtsız qonaqları” niyə xatırladı, görəsən, Sərvət? Qonşunun əsil-nəcabəti hara gedirdi?... Evi təzə alanda, yüksək vəzifədə işləyən qonşunun arvadı özündən razı bir erməni idi, əri isə... özümüzkülərdən. Məlum hadisələrdən sonra bu ailə Rusiyaya köçmüşdü. Evdə qalanlar onların tör-töküntüləri idi. Əsil-nəcabətisiz qonşular, mayası qarışıq, dili naməlum tör-töküntülər, lap parıldayan meyvələr kimi...

Bikəxanım Səlimova

Olaylar.- 2014.- 5-7 aprel.- S.13.