Diaspora təşkilatlarımız təsirli qüvvəyə çevrilib

Dünya ölkələri Azərbaycan diasporası ilə hesablaşır

Azərbaycan diasporasının son vaxtlar sürətlə inkişaf etməsi heç kimə sirr deyil. Çox vacib və təqdirəlayiq haldır ki, artıq diaporamız yaşadıqları ölkələrin içtimai-siyasi həyatına nüfuz edə biliblər. Ancaq bu xəttin davan etdirilməsi ölkəmiz üçün olduqca vacib məsələdir.

Nəzərə almaq lazımdır ki, bu gün Azərbaycanın haqq səsinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması, beynəlxalq aləmdə Azərbaycanın müsbət imicinin formalaşdırılması istiqamətində fəaliyyət göstərmək hər bir Azərbaycan vətəndaşının, o cümlədən diaspor təşkilatlarının əsas vəzifələrindəndir. Mübaliğəsiz demək olar ki, son illərdə bu sahədə ciddi irəliləyişlər əldə edilib. Artıq Azərbaycanın xarici ölkələrdəki diaspora təşkilatları qarşılarına ciddi məqsəd qoyub. Amma, bu o demək deyil ki, Azərbaycanın diaspora təşkilatları bununla kifayətlənməlidir. Azərbaycanın diaspora təşkilatları daha böyük nailiyyətlər əldə etməli, Azərbaycanın başına gətirilən müsibətləri bütün dünya ictimaiyyətinə tanıtdırmalıdır. Etiraf edilməldir ki, bu istiqamətdə fəaliyyət qurmaq üçün diaspora təşkilatlarımızın kifayət qədər potensialı mövcuddur. Bu baxımdan Azərbaycan diasporasının bu sahədə gördüyü iş zəruridir, vacibdir. Yəni bu işin yüksək səviyyədə həyata keçirilməsi üçün çalışmaq və həmin nəticəni əldə etmək lazımdır. Azərbaycan diaspora təşkilatlarının bütün dünyada yüksək təbliğat aparmağa və istədiyi nəticəni əldə etməyə yetərli gücü var. Bu güçdən səmərəli şəkildə istifadə edilməlidir ki, diasporamız Azərbaycanla bağlı qərarlar çıxarılanda yaşadıqları ölkələrin dövlət qurumlarına nüfuz edə bilsinlər. Odur ki, diaspora təşkilatlarımız təkcə mədəni-kütləvi tədbirlərlə kifayətlənməməlidir. Onlar yaşadıqları ölkələrin ictimai və siyasi həyatına nüfuz etməlidir. Yalnız bu halda Azərbaycan barədə həqiqətləri dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq mümkün olar.

Ukrayna diaspora strukturunun nümayəndələri Azərbaycan diasporunun ölkə ərazisində ən fəal diasporlardan biri olduğunu bildiriblər. Birləşmiş Ukrayna Azərbaycanlıları Konqresi (BUAK) Dnepropetrovsk vilayəti təşkilatının sədri Qüdrət Hacıyev deyib ki, Ukraynanın bütün fəaliyyət sahələrində azərbaycanlılar fəal iştirak edir: "Azərbaycan diasporu hər zaman Ukraynanın ictimai-siyasi həyatının bütün sahələrində fəal olub. Maydandakı hadisələrdən əvvəl bizim Ukraynanın hökumət nümayəndələri ilə sıx əlaqələrimiz var idi, lakin bu gün biz həmin əlaqələri yenidən bərpa etmək məcburiyyətindəyik". Onun sözlərinə görə, BUAK hər zaman Dnepropetrovsk, Xarkov və Ukraynanın digər regionlarında Azərbaycan diasporunun digər strukturları arasında lokomotiv rolunda çıxış edib: "Azərbaycan diasporu yəhudi diasporu istisna olmaqla, Dnepropetrovskda ən fəaldır. Açıq danışsaq, orada çox az qurum bizimlə rəqabətə girə bilər, ermənilər haqqında heç danışmağa da dəyməz".

Q.Hacıyev xüsusilə qeyd edib ki, BUAK bir çox diasporlarla sıx, dostluq əlaqələri qurub: "Biz hər zaman hər kəsdən öndə gedirik, bütün diasporlarla bütün şəhər və ya dövlət tədbirlərində birgə iştirak edirik". BUAK-ın regional nümayəndəliyinin sədri vurğulayıb ki, hazırda Dnepropetrovskda 15 minə yaxın azərbaycanlı yaşayır: "Ukraynada azərbaycanlıların kiçik və orta biznesi üçün bütün şərait yaradılıb. Dnepropetrovskinin mərkəzində azərbaycanlılar bir sıra obyektlər - restoranlar, mağazalar, supermarketlər və s. açıblar". O, həmçinin Ukraynanın qərbində diaspor strukturlarının olmaması ilə əlaqədar təəssüfləndiyini bildirib: "Hazırda ölkənin qərbində bu istiqamətdə işlər görülür. Orada az sayda azərbaycanlı yaşayır, lakin istənilən halda biz azərbaycanlıların birləşməsi üçün bütün səyləri əsirgəmirik". BUAK Xmelnitsk vilayəti təşkilatının rəhbəri Ceyhun Qasımov isə deyib ki, azərbaycanlılar hər zaman Ukraynanın ərazi bütövlüyü və müstəqilliyini dəstəkləyiblər: "Bununla yanaşı, azərbaycanlılar, əsasən da Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərindən olan qaçqınlar Maydan iştirakçılarını dəstəkləyiblər". C.Qasımov həmçinin qeyd edib ki, oğlu Ukrayna ordusuna könüllü əsgər yazılıb və hərbi əməliyyatlarda iştirak edir, qardaşı oğlu isə desant qoşunlarında müqavilə əsasında qulluq edir. O vurğulayıb ki, bu yaxınlarda BUAK "Qarabağ" adlı futbol komandası təşkil edib: "Bu da erməni diasporu nümayəndələrinin narazılığına səbəb olub. Rövşən Tağıyevin dəstəyi sayəsində biz komandamızı həmin adla qeydiyyatdan keçirə bildik və hətta Ukrayna milli azlıqları arasında keçirilən futbol çempionatında ermənilərə qalib gəldik". C.Qasımov bildirib ki, təşkilat Ukraynada yaşayan azərbaycanlılara da dəstək və yardım göstərir: "Təşkilat sistemli şəkildə milli bayramları (Novruz), o cümlədən dini bayramları (Ramazan və Qurban) və s. qeyd edir. Bizim təşkilat Azərbaycan xalqının mədəni dəyərləri və mirasının təbliğatı ilə məşğul olur".

Ukrayna Yəhudi Fondunun rəhbəri, Ukrayna Millətlər Assambleyasının üzvü Aleksandr Monastırski isə deyib ki, Maydan hadisələri zamanı azərbaycanlılara ən böyük diqqəti BUAK sədri Rövşən Tağıyev göstərib: "Həyat yoldaşı ilə birgə həmin hadisələrdə zərər çəkmiş insanlara humanitar və maliyyə yardımı göstərib. Hadisələr zamanı BUAK və Ukrayna Millətlər Assambleyası bir sıra "dəyirmi masa"lar keçirib, "qaynar nöqtələr"də ictimaiyyətlə görüşlər təşkil edib. Aprelin ortalarında "dəyirmi masa" keçirmək üçün Kiyevdən Donetskə gələn yeganə azərbaycanlı Rövşən Tağıyev olub. Bu, böyük cəsarətdir və bunu Ukrayna cəmiyyətində yüksək qiymətləndirirlər". Onun sözlərinə görə, Azərbaycan diasporu Ukraynanın ictimai-siyasi həyatında yaxından iştirak edir. А.Monastırski qeyd edib ki, ölkədə hazırkı vəziyyətə nəzərə alsaq, Ukraynanın müxtəlif diaspor strukturları birləşməyə can atır: "Biz insanları ayırmağa deyil, birləşdirməyə çalışırıq". Avropa Azərbaycanlıları Konqresi (AAK) Avropa Parlamentinin İnsan Hüquqları komissarı Nils Muiznieksə müraciət ünvanlayıb. Diasporla iş üzrə Dövlət Komitəsindən verilən məlumata görə, 10 dekabr - Beynəlxalq İnsan hüquqları günü ilə əlaqədar edilmiş müraciətdə Dağlıq Qarabağda girov götürülən və barələrində qondarma məhkəmə prosesi aparılan soydaşlarımız Şahbaz Quliyev və Dilqəm Əsgərov barədə məlumat verilib. Müraciətdə Ermənistanın Azərbaycanın 20 faiz torpağını işğal etməsi, Azərbaycan torpaqlarının azad edilməsinə dair BMT-nin qəbul etdiyi qətnamələr xatırladılıb. Daha sonra 2014-cü il iyulun 12-də doğulduqları torpaqlarda əzizlərinin məzarını ziyarət etməyə gedərkən Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Şahbaz Quliyev və Dilqəm Əsgərovun girov götürülməsi, Həsən Həsənovun isə öldürülməsi, qondarma rejimin bu insanlarla bağlı “məhkəmə” prosesinə başlamasının qanunsuz olması da qeyd olunub. Avropa Azərbaycanlıları Konqresi Avropa ictimaiyyətini insan hüquqlarının norma və prinsiplərinin pozulmasına biganə qalmamağa çağırıb. Azərbaycanlı girovların həyatının hər an təhlükədə olduğu vurğulanan müraciətdə təşkilat Şahbaz Quliyev və Dilqəm Əsgərovun pozulmuş hüquqlarının bərpası istiqamətində yardım göstərilməsini tələb edib. “Biz dünya ictimaiyyətini beynəlxalq hüquq normaları çərçivəsində və ikili standartlara yol vermədən Ermənistanın işğal siyasətinə münasibət bildirməyə, insanların pozulmuş hüquqlarının müdafiəsi və bərpası üçün birlik və obyektiv mövqe nümayiş etdirməyə çağırırıq” – AAK-ın Avropa Parlamentinin İnsan Hüquqları komissarı Nils Muiznieksə müraciətində belə deyilir. Bu günlərdə isə Ukraynada yaşayan azərbaycanlılar və digər azsaylı xalqlar siyasi qərarların qəbulu zamanı, o cümlədən yeni layihələrdə ölkədə yaşayan milli azlıqların təkliflərinin nəzərə alınması və hüquqlarının təmin olunması ilə bağlı prezident Petro Poroşenko, Ali Rada və Nazirlər Kabinetinə müraciət ediblər. Birləşmiş Ukrayna Azərbaycanlıları Konqresinin (BUAK) məlumatına örə, müraciət Ukraynada yaşayan milli və dini azlıqları təmsil edən bir sıra təşkilat rəhbərləri, eləcə də deputatlar, hüquq müdafiəçilərinin iştirakı ilə keçirilən toplantıda qəbul edilib. Sənəddə ölkə rəhbərliyindən və Ali Radadan bütün sahələrdə qəbul edilən siyasi qərarlarda milli azlıqların hüquqlarının daim nəzərə alınması tələb olunub. Qeyd edək ki, Birləşmiş Ukrayna Azərbaycanlıları Konqresinin sədri Rövşən Tağıyevin sədrliyi ilə keçirilən toplantıda Ukrayna Nazirlər Kabinetinin etnik siyasət və dini azlıqlarla iş şöbəsinin müdiri Yuri Reşetnikov, Ukrayna Yəhudi Forumunun prezidenti Arkadi Monastirski, deputat Oles Doniy, Ukrayna Tatar Mədəniyyət Mərkəzinin sədri Peter Şerafetdinov, Ukrayna Yunan Katolik Kilsəsinin rəhbəri Ata İqor Şaban və qaqauzları, rusları, moldovanları, Orta Asiya xalqlarını təmsil edən bir sıra təşkilat rəhbərləri, alimlər və hüquq müdafiəçiləri iştirak ediblər.

Qeyd edək ki, hazırda dünya ölkələrinin parlamentlərində nəinki regional, hətta coğrafi əraziyə aidiyyati olmayan dövlətlər barədə qərarlar qəbul edilir. Xüsusən, dünyanın inkişaf etmiş ölkələrinin qanunverici orqanları bu məsələdə fəallıq nümayiş etdirilər. Məqsəd isə bəllidir, həmin dövlətlərə siyasi təzyiqlərin edilməsi hazırda dünya siyasətinin əsas istiqamətlərindən hesab olunur. Məhz bu məsələdə Azərbaycan dövlətinin maraqlarını müdafiə etmək təkcə Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarından deyil, həm də bütün dünyaya səpələnmiş soydaşlarımızın təşəbbüskarlığından, səyindən və fəaliyyətindən asılıdır. İndi diaspora öz əvvəlki mənasından fərqli olaraq, daha konkret məna daşıyır. Belə ki, diaspora-tarixi torpaqlarından bu və ya digər səbəblərdən dolayı emiqrasiya etmiş əhalinin mərkəz, yəni doğma ata-baba yurdu ilə əlaqələndirilməsidir. O da faktdır ki, Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra diaspor təşkilatlarımızın fəaliyyəti xeyli genişlənib və təkmilləşib. Dünyanın digər inkişaf etməkdə olan ölkələrində olduğu kimi diaspor fəaliyyəti sivil forma alaraq beynəlxalq hüquq normaları çərçivəsinə düşüb. Artıq demək olar ki, müxtəlif ölkələrə səpələnmiş azərbaycanlıların öz milli mənsubiyyətlərini qorumaqla mədəni-siyasi həmrəyliyi müstəqil Azərbaycan Respublikasının dövlət maraqlarına uyğun gəlir və onun strateji məqsədlərindən biridir. Bununla yanaşı, müstəqilliyin və dövlətçilik ənənələrinin möhkəmləndirilməsi, beynəlxalq aləmdə Azərbaycanın mövqelərinin gücləndirilməsi, erməni təcavüzünə məruz qalmış xalqın haqq səsinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması, Dağlıq Qarabağ probleminin beynəlxalq hüquq normaları və prinsipləri çərçivəsində ədalətli həllinə nail olunması xarici ölkələrdə diaspor fəaliyyəti ilə məşğul olan təşkilatların vahid mərkəz ətrafında birləşməsini zəruri edir. Dünya azərbaycanlılarının yaşadığı ölkələrdə monolit qüvvə kimi çıxış etmələri onların milli və vətəndaş hüquqlarının qorunmasına da əhəmiyyətli təsir göstərir. Son illər fəaliyyət göstərdikləri ölkələrin ictimai-siyasi və mədəni həyatında Azərbaycan cəmiyyətlərinin fəal iştirak etmələri diaspor quruculuğu işinin ən mühüm istiqamətlərindən birinə çevrilib.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyilə çap edilmişdir

Olaylar.- 2014.- 17 dekabr.- S.3.