“Rəssama niyə qız vermirlər”?

Müsahibimiz gənc və istedadlı rəssam Vasif Səftərovdu. Qazaxda doğulan rəssam təbiəti çılpaqlığı ilə tərənnüm etməyə çalışır. 4-5 yaşlarından etibarın bu sənətə bağlanan Vasif 26 yaşı olmasına baxmayaraq həm də tələbələr yetişdirir.

-Nə vaxtdan bu sənətə marağınız yaranıb?

-4-5 yaşlarından rəssamlığa marağım olub. 6-cı sinifdə oxuyarkən Adil İsgəndərov adına Mədəniyyət Mərkəzində Hacı müəllimin rəssamlıq kurslarına yazıldım. Elə o kurs vasitəsi ilə Türkiyədə təşkil edilən “Uluslarası çocuk” şənliyinə qatıldım. Beləcə rəssam kimi fəaliyyətə başladım. Daha sonra müxtəlif sərgilərə qatılaraq uğurlu nəticələr əldə etdim

-Rəssamlığa ayrılan diqqət gənc rəssam kimi sizi qane edirmi?

-Bu gün incəsənətin bir sıra sahələrinə diqqət ayrılır. Rəssamlıq elə bir sahədir ki, heç vaxt gündəmdə olmur. Müəyyən müddət gündəmə gəlsə də bu ötəri olur. Düşünürəm ki, bu sahəyə də diqqət var. Amma vəziyyət yenə də ürəkaçan səviyyədə deyil.

-Etiraf edək ki, bu gün imkansızlıqdan başqa işlə, hətta fəhləliklə də məşğul olurlar...

-Çox imkansız rəssamlarımız var ki, çarəsizlikdən fəhləlik edib bir tökə çörək pulu arxasıyca gedir. Belələrini çox tanıyıram. Rəsm əsərləri satılmadığı üçün bu yola əl atmaq məcburiyyətində qalırlar. Bunun da əsas səbəblərindən biri orijinal işlərə elə də qiymət verilməməsidi. İncəsənətin bu növü yerli camaat üçün bir o qədər də maraqlı deyil. Bu gün rəssama qız vermirlər. Rəssam dostum ailə həyatı qurmağa hazırlaşanda istədiyi qızın atası bilib ki, oğlan bu işlə məşğuldu. Deyib, o acından ölənin nəyinə qız verim. Bizdə rəssama bu cür yanaşırlar. Əslində bu sənət aristokratlar üçündü. Çox dərin mənaya malik olduğundan düşünürəm ki, sənət bu səbəbdən bir çoxları tərəfindən anlaşılmır. Yəni, rəsm əsərlərinin dəyəri dərk edilmir.

-Sənətin əsas incəliyi nədir?

-Bu sənətin əsas incəliyi ruhdu. Toxunmaq, hiss etmək, yaratmaq və yaşamaq. Rəssamlıq mənim üçün həyatın əsas enerji verən mənbəyidi. Bir gün belə rəsm çəkməsəm düşünürəm ki, günümü hədər vermiş oluram.

-Bu yaxınlarda İradə İsakın Facebook səhifəsində müəllifi siz olduğunuz gözəl bir portret gördüm...Həqiqətən də çox uğurlu alınıb...Nədən məhz İradə xanım?

-İradə İsakı bir aparıcı kimi çox sevirəm. Xəbər eləmədən portretini çəkdim. Daha sonra hələ ki, tam olmayan versiyasını ona göstərdim, çox bəyəndi.

-Ümumiyyətlə, portret üçün sifarişləriniz çox olur?

-Portret üçün sifarişlərim çox olur. Ola bilər ki, kimsə mənə hər hansı şəxsin portretini çəkməyi sifariş versin. Çəkirəm, yaxşı da alınır. Amma yenə də istədiyim kimi olmur. İstəyirəm ki, subyekti özüm seçim, kiməsə deyim ki, portretinizi çəkmək istəyirəm. Belədə həmin iş daha gözəl və daha uğurlu alınır. Naturadan çəkməyi sevirəm, düşünürəm ki, rsəmə baxıb portret çəkmək əsər yaratmaq deyil. İndi yaxşı rəsm çəkənlərlə rəssamı səhv salırlar. Rəssamın daxili duyğuları olmalı, hər zaman yeniliyə can atmalıdı.

-Bir portretin üzərində nə qədər işləməli olursunuz?

- Ta ki, istədiyim nəticəni əldə edənə qədər. Bəzən birinci mərhələdə, bəzən də daha gec istədiyim nəticəni əldə edirəm.

-Gözəl və bənzərsiz bir əsər yaratmaq üçün xüsusi ab-hava, məkan-zaman fərqi olmalıdırmı?

-Rəssam üçün hər anın bir əhval-ruhiyyəsi var. Onun üçün məkan, zaman fərqi olmamalıdı. Peşəkar rəssam hər mühitdə rəsm çəkə bilər. Bəzən deyirlər ki, rəsm çəkmək üçün ən gözəl ab-hava təbiətin qoynunda olur. Bunlar tamamilə absurd fikirlərdi. Çünki hər əhval-ruhiyyədə, fərqli məkanlarda bənzərsiz əsərlər yaratmaq olur. Rəssam həm də özünü təkrar etməməlidi. Daima yenilikçi olub bir-birindən fərqli obrazlar yaratmalıdı. Həm kədərli, həm də sevincli anlarında. Haldan-hala düşdükdə fərqli əsərlər ortaya çıxır.

-Təbiəti necə tərənnüm edirsiniz?

-Bir rəssam kimi təbiəti olduğu kimi tərənnüm edirəm. Çünki hər şey öz təbii halında daha gözəl və cəzbedicidi. Müəllimim Hacı deyirdi, ki, sənin müəllimin mən yox, təbiətdi, çünki o məni öyrədib, öyrənə biləcəyin qədər də səni öyrədəcək. Çalışmalıyıq ki, təbiətdən nələrsə öyrənə bilək. Sənətkar hər zaman dəniz kimi dalğalanmalı, coşmalıdı. Öncə də dediyim kimi, mənim üçün zaman və məkan fərqi yoxdu. İstənilən anda fərqli əsərlər yarada bilərəm. Bir sözlə, daxilində bir burulğan yaratmalıdı. Belə əsərlər tarixə həkk olunur, ölməzlik qazanır.

-Rəssam və musiqiçidə düşünürəm ki, istedad hərtərəfli olur. Siz başqa hansı qabiliyyətlərə maliksiniz?

-Düz qeyd etdiyiniz, incəsənət adamında bu sənətin bir sıra keyfiyyətləri cəmləşir. Mən də bir rəssam kimi pianino çalır, heykəltəraşlıqla məşğul oluram.

-Azərbaycan rəssamlığın inkişafına görə Avropa ölkələrindən geridədi...

-Rəssamlığın mövcud durumuna görə Avropadan xeyli, bəlkə də 150-200 il geridəyik. Çünki Avropada bir çox sahələrdə inqilablar baş verib, yeniliklər əldə olunub. Təəssüflər olsun ki, bizdə vəziyyət fərqlidi. Sənətdə inqilab edib dünya səviyyəsinə qalxa bilmirik. Bu reallıqdı. Azərbaycanda hansısa gənc rəssamı tanıyırıq? Əlbətdə ki, yox...Həqiqətən də qabiliyyətli gənclərimiz çoxdu. Sadəcə olaraq onlara müəyyən cığır açmaq, bu yolda yardımçı olmaq lazımdı.

-Azərbaycanda rəsm əsərlərinin satışı necədi?

-Azərbaycanda rəsm əsərləri bir o qədər də satılmır. Satılan əsərlərin qiyməti də 150-300 arasıdı. Azərbaycan üçün əsərlərin yüksək məbləğə satılması xarakterik deyil. Kim deyirsə, inanmayın. Xaricdə belə əsərlər 10 min dollardan etibarən satılmağa başlayır. Əsər satmazdan öncə gərək heç olmasa mövqeyin ola, yoxsa xaricdə heç sənin üzünə də baxmazlar. Nüfuzun varsa, tanınırsansa əlbəttə, rahat hərəkət edə bilərsən. Sənətkarı irəli aparan yaratdığı əsərlə yanaşı onun cəmiyyətdəki nüfuzudu.

-Qazancınız necədi?

-Qazancım şükürlər olsun ki, normaldı. Hazırda kurslardan birində çalışıram. Kitabı-Dədə Qorqudu yeni bir formada səsləndirmişik. Həmin kitablar diski ilə birgə satışa çıxarılıb.

-Xarici rəssamlardan ən çox kimləri bəyənirsiniz?

-Xarici rəssamlardan ən çox Salvador Dali və Pablo Pikassonun rəsmlərindən ilhamlanıram. Çünki onlar azad ruhda yaradıblar, kiminsə təsiri altında olmayıblar. Yerli rəssamlar sırasında Səttar Bəhlulzadənin adını qeyd etməmək olmaz. O təbiətin Məcnunu olub.

-Hansı üslubda yaradırsız?

-Rəssamlıqda üslub sonradan yaranıb. Kimi abstrakt, kimi modern, kimi imperializm, kimi dinamizim və fərqli üslublarda yaradıb. Mən təbiətcə çox sərbəstəm. Hansı üslubda yaratmaq daxili dünyadan asılıdı. Mən çəkirəm, istər-istənəz çəkilən əsərə baxıb üslubu müəyyənləşdirmək olar.

-Tələbələrinizdən danışaq...

-Tələbələrim var. 5-15 yaşlı uşaqlarla çalışıram. Gələcəklərinə ümidim var. Düşünürəm ki, yaxşı rəssam ola bilərlər. İstərdim ki, sənətin inkişafı üçün çoxlu sərgilər, yüksək səviyyədə auksionlar təşkil edilsin.

- Nədənsə ölkəmizdə rəssamlığın əsas qolu olan çılpaq rəsmlər çəkilmir. Bu nədən irəli gəlir?

-Mədəniyyət deyəndə heç aidiyyatı olmayan bir məsələni, mentaliteti ortaya atırıq. İnanın ki, mentalitetin mədəniyyətə heç bir aidiyyatı yoxdu. İncəsənət özü birbaşa olaraq mədəniyyətə bağlıdı. Bu tip əsərlərin yaranmamasının səbəbi milli-mentalitetdi. Rəssamlıqda, musiqidə çərçivə olmamalıdı. İncəsənətdə sərhəd olmamalıdı. Əgər adət-ənənələri incəsənətlə qarşı-qarşıya qoysaq sənətin inkişafına ciddi ziyan vura bilərik. Məsələn, mən hər hansı əsər çəkirəm, amma emalatxanada saxlayıram. Niyə? Çünki bu cür əsəri sərgiyə qəbul etməyəcəklər. Əslində belə olmamalıdı. Hər hansı qalereyaya getdikdə nümayiş olunan rəsmlərə əsər kimi baxmalıyıq. Rəssamlıq və musiqi elə böyük qüvvəyə malikdir ki, hər şey onun qarşısında acizdi. Bəşəriyyət yaranandan həm səs, həm də qədim daş lövhələr bunu sübuta yetirib.

Nigar Məhərrəm

Olaylar.-2014.- 18 fevral.- S.12.