Ortaq türk tarixi nə zaman yazılacaq?

Yaqub Mahmudov: “20 ildən artıqdır ki, bu barədə danışıqlar gedir”

Ortaq türk tarixinin yazılması aktual bir məsələ kimi gündəmə gətirilsə də, hələ də həllini gözləyən iş kimi qalır. Tarixin yazılmaması özlüyündə bir sıra problemlər də ortaya çıxarır. Bəs nədir ortaq tarixin yazılmasına mane olan problemlər?

AMEA Tarix İnstitutunun direktoru Yaqub Mahmudov “OLAYLAR”a bildirdi ki, 20 ildən çoxdur ki, ortaq türk tarixinin yazılması ilə bağlı söhbətlər gedir. Azərbaycan bu məsələdə müəyyən qədər irəliləyişə nail olub. Keçən il ortaq türk tarixinin yazılması məsələsinə həsr olunmuş beynəlxalq konqres keçirildi: “Müəyyən qərarlar verdik. Biz ortaq türk tarixinin yazılması işinə başlamışıq. Bunun üçün ilk növbədə tarixdəki türk dövlətlərinin tarixi yazılmalıdır. Tarixdəki türk məşhurlarının, şəxsiyyətlərin tarixinə obyektiv qiymət verilməlidir. Şah İsmayılla yanaşı, Sultan Səlimin, Şah Təhmasiblə yanaşı, Sultan Süleymanın, Əmir Teymurla yanaşı , İldırım Bəyazidin Uzun Həsənlə yanaşı, Fatehin və s. insanların tarixini olduğu kimi verməliyik. Birinə sevgi, digərinə nifrət hissi ilə yanaşmaq olmaz. “Möhtəşəm yüzyıl” serialı çəkildi və dərinə gedəndə məlum oldu ki, bunu da türkün düşmənləri çəkdirir. Şəkidə ölkə başçısı ilə görüş zamanı prezidentimiz ortaq türk tarixinin yazılması məsələsini qaldırdı və Türkiyənin baş naziri Rəcəb Tayyib Erdoğanla razılıq əldə olundu. Bizə konkret tapşırıqlar verildi. Ondan sonra bu işləri canlandırmışıq. Biz öz mövqeyimizi Türkiyə mətbuatında, televziyasında da bildirmişik. Buradan da bəyanatlarımızda bildirdik ki, “Möhteşem yüzyıl” türkün tarixinə qatılan zəhərdir. Bir tarixçi olaraq görüşlərimiz vaxtı bunu Erdoğana çatdırdıq. Cənab nazir bildirdi ki, serialda yazılan tarix türkün tarixi deyil. Sonra Türkiyədə mədəniyyət naziri filmi çəkənlərə mükafat verdi. Ərdoğan həmin mədəniyyət nazirini işindən kənarlaşdırdı. Bu mübarizə Türkiyədə də sağlam qüvvələr tərəfindən aparılır”.

Y.Mahmudov bildirdi ki, Türkiyə tarixçiləri ilə tarixi şəxsiyyətlərimizn hamısına ümumi, türkçülük mövqeyindən yanaşılması ilə bağlı razılıq əldə olunub. Onu da bildirdi ki, işlər Azərbaycan tərəfindən yox, qarşı dövlət tərəfindən ləng gedir: “İşlərin ləng getməsi ilə əlaqədar olaraq mən son məktubla Türkiyə tarixçilərinə müraciət etmişəm. Bu günlərdə bu məsələ ilə bağlı yenə danışıqlarımız oldu. Yaxın zamanlarda biz artıq ilk mətnləri alacayıq. Qarşı tərəfə bildirmişəm ki, araşdırmalar onların tərəfindən olmadığı halda, Azərbaycan tarixçiləri bu işi öz üzərinə götürəcək. Türk tarixinin şəxsiyyətləri ilə bağlı ilkin variantları hazırlayacayıq. Bütün türk hökmdarlarına düzgün qiymət verəcəyik. Sonra isə qeydlər və ya əlavələr etmələri üçün Türkiyəyə göndərəcəyik”.

Y.Mahmudov bildirdi ki, 20 ildən artıqdır bu məsələ sadəcə danışılır. Onun sölərinə görə, danışıqla, konfrans keçirməklə iş görülməz. Işi görmək lazımdır. Qeyd edək ki, ortaq tarixin ərsəyə gəlməsi məsələsini reallaşdırmaq üçün digər türk dövlətlərindən, Qafqaz xalqlarından da nümayəndələr dəvət olunub. Y.Mahmudov bildirdi ki, türk tarixində Qafqaz xalqları ilə də sıx əlaqələr olduğundan ortaq tarixin yazılmasında onlar da cəlb olunacaq.

Aygün

Olaylar.- 2014.- 20 fevral.- S.9.