Rusiyadakı Azərbaycan diasporunun

fəaliyyəti Ramin Məmmədovun nəşrlərində

Əvvəli ötən sayımızda

Azərbaycan həqiqətləri, Dağlıq Qarabağ problemi, eləcə də ermənilərin xalqımıza qarşı zaman-zaman həyata keçirdikləri soyqırımların dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında informasiya vasitələri, yazılı ədəbiyyatın rolu danılmazdır. Sevindirici haldır ki, müxtəlif ölkələrdə yaşayan soydaşlarımız və diaspor rəhbərləri bu istiqamətdə xüsusi fəallıq göstərərək həmin ölkələrin KİV-ləri ilə yaxından əməkdaşlıq edir, müxtəlif maarifləndirici materiallar dərc edirlər. Belə soydaşlarımızdan biri də Azərbaycanla bağlı çoxsaylı kitablar yazan Ramin Məmmədovdur.

Ümumrusiya Azərbaycanlıları Konqresinin (ÜAK) və Rusiya Azərbaycanlı Gənclər Təşkilatı (RAGT) Murmansk regional şöbəsinin mətbuat katibi, region hökuməti yanında millətlərə dair işlər üzrə Məsləhət Şurasının, Azərbaycan və Rusiya Jurnalistlər İttifaqının üzvü. Əlihüseyn Şükürov Ramin Məmmədovun qələmə aldığı kitablar barədə yazdığı məqalələrdən birində “Rusiya şəhərlərinə səfərlərim” kitabından bəhs edir: “Müəllif yazır ki, bu gün Moskva ali məktəblərində yüzlərlə həmvətənlərimiz-alimlər çalışırlar. Onlardan biri də fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor Valeh Quliyevdir. Valeh müəllim 1969-cu ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin mexanika-rizyaziyyat fakultəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirib. Hazırda o Moskva Dövlət Açıq Universitetində Ali riyaziyyat kafedrasının müdiri və tətbiqi riyaziyyat fakultəsinin dekanı, Beynəlxalq Mineral Ehtiyatları Akademiyasının akademikidir.

Ramin Məmmədov müəyyən edib ki, Sankt-Peterburqda da alimlərimizin, DİO-da, başqa dövlər qurumlarında çalışan azəri övladlarının sayı onlarla yox, yüzlərlədir. Onların sırasında çox iş görüb az tanınanlar da var. Məsələn, bu topluda təqdim olunan ziyalılardan biri də Köçəri Həsənovdur. O, Sankt-Peterburq şəhərində OOO “Biznes-Lİnk” və AOZT “Xoldinq-Eksluziv” firmalarının baş direktoru, “Sozdatel Peterburqa” ordeni laureatıdır. Kitablarında oxunaqlı, eləcə də yığcam təqdim etdiyi məlumatlardan nəzərə çarpır ki, Ramin Məmmədovun çalışqanlığı, azərbaycançılığa dair bir-birinin ardınca çıxardığı kitabların əks-sədası Rusiya regionlarında kifayət qədər yayılıb. Odur ki, müəllifin həmin ölkədə həmvətənlərimizin keçirdiyi və onların dəvətilə iştirak etdiyi mərasimlərdən kitabdakı materiallara istinadən açıqlamalar verməklə qonşu ölkədə Azərbaycan dünyasının necə intensiv genişləndiyini də göstərmiş olaram”. Əlihüseyn Şükürovun sözlərinə görə, “Doğmalarımın axtarışında” kitabı ilə tanışlıqda ona məlum olub ki, Ramin Məmmədov 2004-cü ilin aprel-may aylarında ziyalıların, diaspor icmaları fəallarının axtarışı üzrə Moskva, Sankt-Peterburq, Kirov, Şolkovo, Kostroma, Şarye, Nijni Novqorod, İstra, Petrozavodsk, Sıktıvkar şəhərlərində araşdırmalar aparıb: “Petrozavodskda “Avesta” adlı Azərbaycan milli-mədəni muxtariyyatının rəhbəri Zaman Rəsulovla və təşkilatın üzvlərilə görüşlər keçirir. Bundan bir neçə gün əvvəl o, Xantı-Mansiysk Muxtar Dairəsi Azərbaycan diaspor cəmiyyətləri Əlaqələndirmə Şurasının Pıt-Yax şəhərində təşkil etdiyi iclasda iştirak edir, çixişinda mərasimə toplaşanlara ermənilərin Rusiyanın ən nüfuzlu ensiklopedik nəşrlərində mütəmadi şəkildə etdiyi saxtakarlııqlarla bağlı açıqlamalar verir, hər birimizi ayıq-sayıq olmağa səsləyir və həmin günlərdə bölgənin şəhərlərindəki milli icmalarımızın işi barədə məlumatlar toplayır. Sonra dəvət olunduğu Sankt-Peterburqa növbəti dəfə yollanır, orada fəaliyyətdə olan “Bazar günü Azərbaycan məktəbi”nin direktoru Həsən Məsimovla görüşüb məktəbin işi və şəraiti ilə yaxından tanış olur... Bir il sonra baş tutmuş səfəri zamanı 14 iyun 2005-ci il tarixdə bu şəhərin Qoroxov küçəsindəki 60 nömrəli binanın fasadında Ümummilli lider Heydər Əliyevin XX əsrin 40-cı illərinin sonunda təhsil aldığı elm ocağında onun xatirə lövhəsinin açılışında iştirak edir”. Əlihüseyn Şükürov yazır ki, müəllifin başqa kitablarında olduğu kimi 180 səhifəlik bu toplusunda da verilmiş müfəssəl məlumatlardan geniş söhbət açmaq olar: “Ramin Məmmədov Rusiyanın müxtəlif subyektlərində diaspor təşkilatlarının keçirdiyi toplantılarda da yaxından iştirak edir. O, “Azərbaycan-qədim diyar” kitabında ÜmumRusiya Azərbaycanlıları Konqresinin II qurultayında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin nitq söyləmələri barədə də söhbət açır. Müəllif qurultayda öz qəhramanları-Fərman Salmanov, Əhməd İsgəndərov, Əfrand Daşdəmirov, Tahir Salahov, Çingiz Hüseynov, Tamilla Mahmudova, Yusif Əmiraslanov, İlham Bədəlbəyli, Rüstəm Arifcanov və başqa görkəmli alimlərlə, mədəniyyət xadimləri və yazıçılarla, jurnalistlərlə görüşür. İki hissədən ibarət bu kitabda müəllif mötəbər tarixi qaynaqlara əsaslanaraq Azərbaycanımızın keçdiyi çətin və şərəfli tale yolu, mədəniyyətimiz, mənəvi dəyərlərimiz barədə qədim dövrlərdən günümüzə kimi tarixi dövrü yığcam formada oxucu mühakiməsinə ünvanlayır. Bu da təsadüfi deyil. Müəllif yaxşı dərk edir ki, ermənilər Moskvada həmişə, xüsusilə də son 25 il ərzində əleyhimizə çoxsaylı kitablar, jurnallar, qəzetlər buraxır, nüfuzlu ensiklopediyalarda haqqımızda getmiş məqalələrə əl qatmaqla məmləkətimizin tarixini saxtalaşdırmağa cəhd edir, insanları çaşdırmağa çalışırlar. İkinci hissədə isə Aşıq Ələsgərin rusca və azərbaycanca şerləri, Bakıda onun tədqiqatçısı-nəvəsi, alim İslam Ələsgərlə, Moskvada nəticəsi Firdovsi Ələsgərovla görüşləri, Perm, Usinsk şəhərlərində fəaliyyət göstərən Azərbaycan milli mədəniyyət mərkəzləri və həmyerlilərimiz barədə məlumatlar yer alıb”. Əlihüseyn Şükürov yazır ki, Ramin Məmmədovun “Azərbaycanlılar vətən uğrunda döyüşüblər” kitabı Böyük Vətən müharibəsində qazanılmış Qələbənin 60-cı ildönümünə təsadüf edir. Nəşrdə Azərbaycanlı Sovet İttifaqı Qəhrəmanlarının döyüş yoluna dair Moskvada işıq üzü görmüş “Qeroi Sovetskoqo Soyuza” ensiklopedik toplusunda getmiş məqalələr verilib: “Kitabın ikinci hissəsində Rsmin Məmmədovun 2005-ci ilin may-iyun aylarında səfər etdiyi yeni-yeni şəhərlərdəki qabaqcıl soydaşlarımız haqqında da xeyli publisistik qeydlər də əksini tapıb. Müəllifin görüşdüyü Verxnaya Pışma (Sverdlovsk vilayəti) şəhər Dumasının deputatı Elxan Quliyevə dair iri yazı diqqəti cəlb edir. Ötən əsrin 70-ci illərində bu diyarda fəhləlikdən başlayan Elxan Quliyev Sverdlovsk Mühəndis-Pedaqoji İnstitutunu və Rusiya Prezidenti yanında Dövlət Qulluğu Akademiyasını bitirib. Deputatlıqdan əlavə o, yaşadığı şəhərdə rəhbər vəzifədə çalışır. Novıy Urenqoy şəhərində məhsuldar əməyi ilə böyük hörmət sahibinə çevrilmiş, neft sənayesi sahəsinin ağsaqqalı, ZAO “Rospan-İnterneşnl”in Urenqoy filialının baş direktor müavini Saleh Hacıyev haqqinda verilmiş yazı da az maraq kəsb etmir. Saleh Hacıyev peşəsinin dəyərli mütəxəssisi olaraq, qüsursuz xidmətlərinə görə hələ sovetlər dövründə iki ordenə və bir çox medallara layiq görülüb. Daha sonra oxuyuruq ki, Rafiq Mirzəyev hələ 1976-cı ildə Urenqoy neft müəssisələrinin birində qazmaçı köməkçisi kimi əmək fəaliyyətinə başlayıb. Növbəti illərdə o, neft ustası kimi böyük xidmətlər göstərib, III dərəcəli Əmək Şöhrəti ordeninə layiq görülüb. “Dostluq telləri” adlı kitabındakı açıqlamalar göstərir ki, Ramin Məmmədov doğmalarımızı soraqlaşa-soraqlaşa uzaq diyarlara gedib çıxıb. Dərbənddən sonra İrkutska, Ulan-Udeyə üz tutub. Yazıları oxuduqca həmyerlilərimizin ən ucqar yaşayış məntəqələrində belə Odlar Yurdunu ucaldan, göylərə qaldıran əməllərinə, şərəfli vəzifələrə layiq görüldüyünə, ali amallar ünvanına çevrildiyinə qürur hissi keçirirsən. Müəllifin Dərbənd görüşlərindən bəlli olur ki, burada yazıb-yaradan şair Tahir Saleh həm də bölgədə Azərbaycan milli-mədəni muxtariyyatının sədridir. Bir fəal ictimiyyətçi kimi onu Dağıstan Respublikasında tanıyırlar, təkliflərini nəzərə alırlar. “Dərbənd” qəzetinin səhifələrində Tahir müəllimin məqalələrinə, şeirlərinə tez-tez rast gəlmək mümkündür. Dərbənd şəhər Təhsil İdarəsinin rəisi Şərəfəddin Əhmədov da yaradıcı adam olduğu bildirilir. İkinci Dünya müharibəsinin ağır illərində və sonralar Dağıstana rəhbərlik etmiş, görkəmli dövlət xadimi Əziz Əliyevin həyat və fəaliyyətinə də Səlim müəllim oxunaqlı bir kitab həsr edib. “Dostluq telləri”ndə İrkutsk şəhərindəki qardaşlarımıza həsr edilmiş fəsildə sevindirici nümunələr bizi daha da fərəhləndirir. “Azərros v İrkutskoy oblasti” qəzeti vətəndən bir neçə min kilometr uzaqlarda Azərbaycan həqiqətlərini, tarixini, mədəniyyətini və onları yaradan-yaşadan insanlarımızı geniş təbliğ edir. Elə yazılarin adlarından da bunu anlamaq asandır: “Rusiyada Azərbaycan ili”, “Qarabağ, Qriboyedov: konfliktin mənbəyinə bir nəzər”, “Gözəl şəhər-Lahıc”, “Üçəsrlik münasibətlərin xronikası”, “Moskvada Heydər Əliyevin heykəli qoyulacaq”, “Dekabristlər İrkutskda”, “Vahid Ələkbərov: Mən xoşbəxtəm ki, neftçiyəm”. Qəzetin təsisçisi və redaktoru Nəriman Bədəlov müəllifi olduğu bir yazını belə adlandırıb: “Mənim peşəm-insanlara kömək etməkdir”. Dərginin 2005-ci ilə aid sonuncu sayında Nəriman Bədəlovun “Azərros” MMM-nin İrkutsk nümayəndəliyinin sədri kimi oxucularına hesabatı da dərc olunub”. Əlihüseyn Şükürov qeyd edir ki, Ramin Məmmədovun 2007-ci ildə çıxmış “50-ci bahardan boylananda” adlı kitabı onun yarıməsrlik yubileyi ilində oxucularına qismən də olsa az-çox məhsuldar keçirilmiş ötən dövrün hesabatıdır. Müəllif ənənəsinə burda da sadiqlik göstərir-xalqlar dostluğuna, məmləkətimizin təbliğinə və nəhayət Rusiyada ölkəmizə olan diqqət və marağa dair xeyli yazılar cəmləşdirib: “Amma burada zəmanəmizdə o qədər də tez-tez rast gəlmədiyimiz, lakin hər gün, hər an ehtiyacımız olan mənəvi bir sənəd, bir namə, mənəviyyatnamə adlandırmaq hüququ qazanmış Vəsiyyətnamə də yer alıb. Həmin Vəsiyyətnaməni müəllifin atası, qabaqcıl maarif xadimi, öz gərgin əməyi, ləyaqəti, yüksək mədəniyyət səviyyəsi, qayğıkeşliyi, elmi ilə Qəbələdə xalq arasında və təhsil ictimaiyyətində “Müəllimlərin müəllimi” adını qazanmış, Böyük Vətən müharibəsindəki şücaətləri orden və medallara layiq görülmüş Hüseyn Məmmədovun vəfatından beş il qabaq yazmışdı.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyilə çap edilmişdir

Olaylar.- 2014.- 2 iyul.- S.15.