“Litva – Azərbaycan” Assosiasiyası-

Uğurlu diaspor təşkilatı kimi

Litvada ən yeni tarixin ilkin mərhələlərindən başlayaraq Azərbaycana döst münasibət bəsləyən, Azərbaycan xalqının haqq-ədalət səsinə səs verən və azərbaycanlılara dövlət müstəqilliyi uğrunda apardıqları mübarizədə tərəfdaş olan, ölkənizin ərazi bütövlüyünü birmənalı olaraq dəstəkləyən və xalqınızın milli-mədəni dəyərlərini Litvada sevə-sevə yayımlayan ziyalı şəxslər və tanınmış peşə sahibləri olub. 1988-ci ildən etibarən həmin şəxslərin böyük bir qismi həmçinin Litva azərbaycanlıları cəmiyyəti ilə fəal əməkdaşlıq əlaqələri saxlayırlar. Səkkiz il öncə isə sözügedən azərbaycanpərəst şəxslər Litva azərbaycanlıları cəmiyyətinin sədri Mahir Həmzəyevin təşəbbüsü ilə Vilnüsdə öz təşkilatlarını yaradıblar.

Mahir Həmzəyev yazır ki, “Litva – Azərbaycan” Assosiasiyası adlanan həmin təşkilat müstəqil yuridik şəxs hüququna malik olan ictimai qurum olaraq 11 yanvar 2007-ci ildə Litvanın Dövlət Reyestrində qeydiyyatdan keçib. Assosiasiyanın fəaliyyətində 80 nəfərə yaxın müxtəlif millətlərdən olan (litvalılar, yəhudilər, ukraynalılar, estonlar, latışlar, almanlar, tatarlar, karaimlər, özbəklər, gürcülər, beloruslar, macarlar, rumınlar və b.) Litva vətəndaşları iştirak edirlər. Assosiasiyanın fəalları sırasında tarixçilər, siyasi icmalçılar, politoloqlar, jurnalistlər, pedaqoqlar, din təmsilçiləri, muzey və kitabxana işçiləri, millət vəkilləri, ictimai xadimlər, yazıçılar, rəssamlar və digər yaradıcı insanlar vardır. Mahir Həmzəyev qeyd edir ki, “Litva - Azərbaycan” Assosiasiyasının çoxşaxəli fəaliyyətinin əsas məqsəd və vəzifələrindən biri Azərbaycan həqiqətlərinin Litvada yayımlanması ilə bağlı təbliğat işlərini aparmaqdır: “ Bu sahədə xüsusilə önəm verilən mühüm məsələlər - Qarabağ münaqişəsi, Ermənistan - Azərbaycan münasibətləri, onun geosiyasi səbəbləri, əsl mahiyyəti və nəticələri, xalqınızın əsrlər boyu məruz qaldığı haqsızlıqlar, azərbaycanlılara qarşı törədilmiş terror və soyqırımı aktları, aparılmış etnik təmizləmələr barədə obyektiv bilgiləri Litva ictimaiyyətinə çatdırmaq və bu baxımdan ölkədə ictimai fikrin doğru istiqamətdə formalaşmasına yardım göstərmək, erməni diasporu və lobbisinin uzun illərdən bəri apardığı fəaliyyət nəticəsində ölkədə yaranmış yanlış təsəvvürləri aradan qaldırmaq və sözügedən tarixi faciələri Litva siyasi dairələrinin müzakirəsinə çıxarmaq, həmin faktlara hüquqi və siyasi qiymətin verilməsi üçün çalışmaq, Ermənistan dövlətinin işğalçı siyasətini ifşa etmək və beynəlxalq hüququn hamılıqla qəbul edilmiş normaları əsasında təcavüzkarı cəzalandırmaq məqsədi ilə addımlar atmaq və sairə bu qəbildən olan vəzifələr yaradıldığı gündən Assosiasiyanın fəaliyyət gündəmində yer tutub. Assosiasiyanın təbliğat sahəsində həyata keçirdiyi tədbirlər mahiyyət və formalar baxımından özündə bir neçə istiqaməti ehtiva edir. Belə ki, azərbaycanlıların soyqırım tarixi və Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı obyektiv məlumatların Litva ictimaiyyətinə çatdırılması işində digər xalqların (litva, yəhudi, latış, eston, ukrayna, polyak və b.) diaspor təşkilatlarının təcrübəsindən də istifadə edilir. Bu işdə məhz litvalı və digər avropalı müəlliflərin əsərlərinin (oçerk, məqalə, reportaj, icmal, rəy, müsahibə və s. çıxışların) hazırlanıb yayımlanması daha inandırıcı və faydalı təbliğat üsulu kimi tətbiq olunur. Təbliğat tədbirlərini həyata keçirən zaman ən qabaqcıl texnologiyalardan, Avropa düşüncə və həyat tərzinə uyğun vasitələrdən istifadə edilməsinə və müasir təbliğat konsepsiyasına uyğun informasiya üsullarının tətbiq olunmasına üstünlük verilir. Assosiasiya bu sahədə daha optimal və ən yeni təbliğat üsullarını işləyib hazırlamaq üçün daima yaradıcılıq axtarışları aparır. Assosiasiya 2007-ci ildən başlayaraq Litva azərbaycanlıları cəmiyyəti ilə birgə bu yönümdə bir sıra yaddaqalan təbliğat və təşviqat tədbirləri həyata keçirib. Tədbirlər müxtəlif yerlərdə, və o cümlədən Litva Respublikası Seyminin Konstitusiya zalında və Seymdə Avropa İttifaqı informasiya mərkəzinin konfrans zalında, Vilnüsdə Litva Genosid muzeyində, ELTA xəbərlər agentliyinin mətbuat konfransı zalında, Litva Milli İcmalar Evində, Vilnüs Tolerantlıq mərkəzində, Varena rayonunun mərkəzi kitabxanasında, Kaunasda Mayronis adına ədəbiyyat muzeyində, Vilnüsdə M. K. Çürlyonis adına Milli incəsənət məktəbində və digər yerlərdə təşkil edilib. Assosiasiyanın üzvlərindən Vitaliyus Karakorskisin, İmantas Melyanasın, Arvidas Banyulisin, Tomas Çivasın, Ramunas Trimakasın, Aras Lukşasın, Aydanas Praleykanın, Gintaras Visotskasın Ermənistan – Azərbaycan münasibətləri və Qarabağ münaqişəsi mövzusunda hazırladıqları tarixi oçerk və sənədli məqalələr, icmal, müsahibə və digər publisistik yazılar Litva və Azərbaycan mediasında yer alıb, litvalı müəlliflərin çıxışları həm də ictimai radio və milli televiziya kanalları ilə yayımlanıb. Assosiasiya fəallarının səyləri ilə 2009-cu ildə Vilnüsdə “Genocidas ir Rezistencija” adlı elmi jurnalda litvaca çap edilib “Azərbaycan xalqının soyqırımı (1905-1994)” tarixi öçerki Baltik ölkələrində bu mövzuda işıq üzünü görmüş ilk elmi əsər olaraq Litvada, Azərbaycanda, Ermənistanda, Rusiyada və digər ölkələrdə böyük rezonans doğurub. Yuxarıda göstərilən litvalı müəlliflərdən bəziləri Azərbaycan Respublikası Prezidentinin yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin xətti ilə xarici ekspertlər qismində 2010-cu ildə Azərbaycana dəvət edilib, burada Xocalı faciəsi ilə bağlı keçirilən tədbirlərdə, AMEA Tarix İnstitunda, İnsan Hüquqları İnstitutunda və digər ictimai-elmi dairələrdə təşkil edilmiş görüşlərdə məruzələr oxuyub və KMV ilə çıxışlar ediblər. Assosiasiyanın Prezidenti, Litva tarixçisi İmantas Melyanasın “Erməni məsələsi və ondan qaynaqlanan erməni – türk qarşıdurmasının tərkib hissələrinə baxış” adlı elmi məqaləsi Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin „Analitik baxış“ analitik informasiya məcmuəsinin 2010-cu ilin may ayında çapdan çıxmış sayında dərc edilib“. Mahir Həmzəyev yazır ki, Assosiasiya fəallarının böyük qismi faktiki olaraq Azərbaycanın ərazi bütövlüyü prinsipi əsasıında birləşərək Azərbaycan ideyası uğrunda mübarizə aparırlar: „Qeyd etmək istərdik ki, „Litva - Azərbaycan“ Assosiasiyası və Litva azərbaycanlıları cəmiyyətinin birgə məqsədyönlü fəaliyyəti nəticəsində 2007 - 2009-cu illərdə Litvada erməni təbliğat mərkəzinin monopoliyası dağıdılıb. „Litva – Azərbaycan“ Assosiasiyası və Litva azərbaycanlıları cəmiyyətinin təşkil etdiyi birgə təbliğat tədbirləri sayəsində, mediada apardığı maarifləndirmə işləri nəticəsində və bir yerdə hazırladıqları elmi-populyar əsərlərin ictimai-siyasi, elmi və mədəni dairələrdə yayımlanması hesabına Litvada erməni lobbisinin fəaliyyətini zərərsizləşdirmək üçün nəzərəçarpan zərbələr vurulub. Assosiasiya fəallarının Qarabağ münaqişəsi barədə real bilgilərin Litvada yayımlanması işinə göstərdikləri intellektual və informasiya dəstəyi nəticəsində bu mövzu ölkənin mediasında və ictimai-siyasi dairələrində daima diqqət mərkəzində saxlanılır. Bu gün Assosiasiya və Litva azərbaycanlıları cəmiyyətinin rəyi hesaba alınmadan heç bir ciddi Litva təşkilatı həmin mövzunu gündəmə salmır. Son vaxtlar isə Litvada erməni təbliğat mərkəzi bir neçə il bundan öncə itirdiyi mövqeləri inadla geri qaytarmağa çalışır. 8 noyabr 2011-ci ildə Litvada Ermənistan Respublikasının Səfirliyi fəaliyyətə başladıqdan sonra xüsusilə başqa vəziyyət alıb. Səfir Ara Ayvazyan təcrübəli və bacarıqlı Ermənistan diplomatı olaraq Litvadakı erməni diasporunu və erməni əsilli iş adamlarını, bəzi jurnalistləri və politolqları, bir sıra Litva millət vəkillərini və digər ermənipərəst qüvvələri səfərbər edə bilib. Bu qüvvələr Litvanın parlamenti də daxil olmaqla ölkənin siyasi və ictimai-mədəni dairələrində, həmçinin mediasında eyni geosiyasi və ideoloji müstəvidən çıxış edirlər. Litvada yaşayan Araik Tunyan, Marat Sarkisyan və Karen Babayan adlı iş adamları başda olmaqla bu ölkədə fəaliyyət göstərən erməni biznesmenləri təbliğat tədbirlərinə nəzərəçarpan dərəcədə maliyyə dəstəyi verirlər. Belə fəaliyyətin nəticəsi olaraq 26 fevral 2013-cü ildə Seymin deputatları Dalya Kuodite və Algis Kaşeta başda olmaqla ölkənin bir sıra millət vəkilləri Litva Respublikasının Seymində „Dağlıq Qarabağla Parlament dostluq qrupu“ yaradıblar. Bir neçə zamandır ki, Litva siyasətçiləri və ermənipərəst qüvvələrin təşəbbüsü ilə Litva Respublikasında keçirilən ictimai-siyasi və mədəni tədbirlərə „Dağlıq Qarabağ Respublikası“nın „rəhbərləri“ də dəvət olunurlar. Məsələn, Xocalı qırğınının 21-ci ildönümü günündə - 26 fevral 2013-cü ildə Litva - Ermənistan Forumu, Ermənistan Səfirliyi və Litva - Ermənistan parlamentlərarası işçi qrupunun təşkilatçılığı ilə Litva Respublikasının Seymində keçirilmiş beynəlxalq konfransda „Dağlıq Qarabağ Respublikasının Xarici işlər naziri“ Karen Mirzoyana məruzə etmək üçün siyasi tribuna verilib. Həmin Konfransda „Dağlıq Qarabağ Respublikası“ ilə Litva Seymi arasında rəsmi şəkildə təməli qoyulmuş əlaqələri daha yaxın siyasi müstəviyə keçirmək barədə təkliflər olunub və planlar cızılıb“.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyilə çap edilmişdir

Olaylar.- 2014.- 11 iyul.- S.15.