“Hollandiyanın hər yerindən

Azərbaycan cəmiyyət və təşkilatlarının,

azərbaycanlıların səsi gəlir”

İlhan Aşkın: “Ancaq bu səs güclü,

bizi qane edən səviyyyədə deyil”

Hazırda Azərbaycan diasporunun Avropada fəal olduğu ölkələrdən biri də Hollandiyadır. Bu gün Hollandiyada onlarla Azərbaycan cəmiyyət və təşkilatı fəaliyyət göstərsə də, bu təşkilatlar sırasında Hollandiya Azərbaycan-Türk Mədəniyyət Dərnəyi xüsusi fəallığı ilə seçilir. 20 ildən artıq fəaliyyət göstərən Hollandiya Azərbaycan-Türk Mədəniyyət Dərnəyi bu illər ərzində bir sıra uğurlu layihələr, tədbirlərə imza atıb. Bu günlərdə isə Almelo şəhərində adıçəkilən dərnəyin də təşkilatçılıq etdiyi möhtəşəm mitinq keçirilib. Qondarma erməni soyqırımna abidə qoyulması əleyhinə təşkil olunan mitinqlə yanaşı dərnək yaxın vaxtlarda erməni yalanlarını ifşa etmək məqsədilə digər tədbirlər keçirməyi də düşünür.

Hollandiya Azərbaycan-Türk Mədəniyyət Dərnəyinin gördüyü işlər, eləcə də qarşıda duran hədəflərlə bağlı dərnəyin rəhbəri İlhan Aşkınla söhbətləşdik. “OLAYLAR”-a verdiyi müsahibədə İlhan Aşkın Hollandiyada yaşayan azərbaycanlıların üzləşdiyi problemlər barədə də danışıb.

-İlhan bəy, hazırda Hollandiyada Azərbaycan diasporunun durumu hansı səviyyədədir. Diasporumuzun fəaliyyəti Hollandiya Azərbaycan-Türk Mədəniyyət Dərnəyi olaraq sizi qane edirmi?

-Hollandiyada müxtəlif Azərbaycan cəmiyyət və təşkilatları fəaliyyət göstərir. Bundan başqa xanımlarımızın təsis etmiş olduğu cəmiyyət də var ki, onlar da həftədə iki saat uşaqlarımıza Azərbaycan türkcəsini öyrədir, xanımlarımızın müntəzəm olaraq toplantılarını təşkil edirlər. Ümumiyyətlə, hər bir təşkilat və fərd Azərbaycan üçün bir şeylər etməyə çalışır. Yaxşı bir misal var. Deyərlər ki, görülən hər bir iş hər zaman görülməyən işlərdən öndədir. Ancaq görülən işlərin məni qane edib-etməməsinə gəlincə, təbii ki, qane etmir. Etiraf etmək lazımdır ki, diasporamız Avropada param-parça olub. Heç kim bir-biri ilə bir araya gələ bilmir. Yaxud buna maraq göstərilmir. Yəni, ortada nəsə bir problem var. Güclü bir federasiya yaradıb təşkilatlanma işləri aparılmır. Yalnız bəlli bir qurumlar var ki, onlar da digər təşkilatlara yetərincə diqqət göstərmirlər. Sanki orada təmsil olunanlar azərbaycanlıdırlar, bizsə yox. Ümumiyyətlə, onların Hollandiyada yaşayan bütün azərbaycanlılara qarşı olan münasibəti təqdirəlayiq deyil. Hər hansı bir iş görərkən heç bir Azərbaycan cəmiyyəti və təşkilatı ilə məsləhətləşmə aparılmır, müzakirələr keçirilmir. Sanki onlar pultla idarə olunaraq öz işlərini görürlər ki, bizim də bundan xəbərimiz olmur. Ancaq bütün halda ayrı-ayrı cəmiyyət və təşkilatların gördükləri işləri, həyata keçirdikləri layihə və tədbirləri alqışlayır, müsbət qarşılayıram. Bütün halda Azərbaycan diasporu əlini masaya vurduqda səs sala biləcək gücə sahib ola bilməyib. Düzdür, Hollandiyanın hər bir yerindən Azərbaycan cəmiyyət və təşkilatlarının, azərbaycanlıların səsi gəlir. Ancaq bu səs güclü, bizi qane edən səviyyyədə deyil. Bu da təbii ki, yuxarıda qeyd etdiyim kimi parçalanmış şəkildə fəaliyyət göstərməyimizlə bağlıdır. Buna bir misal da göstərə bilərəm. Belə ki, Almelo şəhərində keçirilən möhtəşəm mitinqdə bizdən fərqli olaraq bir dənə də olsun Azərbaycan təşkilatının nə sədri, nə də digər rəsmisi yox idi. Çünki bir qısqanclıq hissi var. Belə düşünürlər ki, mitinqdə iştirak etsək İlhan Aşkının nüfuzu daha da artar. Nədən ki, Almelo mitinqinə təşkilatçılıq edənlərdən biri də İlhan Aşkındır. Halbuki həmin mitinqdə on minlərlə insan iştirak edirdi. Bunu tək mən demirəm. Hollandiya mətbuatı, jurnalistlər də yazırlar ki, Almelo mitinqində on minə yaxın insan iştirak edirdi. Elə mitinqə çoxlu sayda insanın toplanmasıdır ki, Hollandiya erməniləri bundan ciddi narahatçılıq keçirərək bizim barədə ölçü götürülməsi üçün müvafiq orqanlara müraciət ediblər.

-Bəs Hollandiyadakı digər türk diaspor təşkilatları, cəmiyyətləri ilə əməkdaşlığınız hansı səviyyədədir?

-Hollandiya Azərbaycan-Türk Mədəniyyət Dərnəyi olaraq bu ölkədəki digər türk təşkilatları ilə birlik və həmrəylik şəraitində işləyirik. Özü də Türk təşkilatları ilə gördüyümüz işlər, həyata keçirdiyimiz layihələr və tədbirlərdə müəyyən uğurlara da imza atırıq. Onu da qeyd edim ki, Azərbaycan təşkilat və cəmiyyətlərindən daha çox Türk təşkilatları ilə Azərbaycan üçün daha faydalı iş görə bilirəm. Ancaq Azərbaycan təşkilat və cəmiyyətləri ilə nədənsə ciddi bir iş görə bilmirik. Hansısa bir iş görməyə cəhd göstəririk, lakin istəyimiz baş tutmur, bir araya gələ bilmirik.

-Diaspor təşkilatı olaraq Azərbaycan səfirliyi ilə əlaqələriniz, əməkdaşlığınız hansı səviyyədədir. Çünki Dünya Azərbaycanlılarının ikinci və üçüncü qurultayında çıxışı zamanı cənab prezident İlham Əliyev səfirliklərə diaspor təşkilatları ilə yaxından əməkdaşlıq etməyi tövsiyyə etdi. Dövlət başçısının həmin tapşırıq və tövsiyyələrinə səfirliklər nə dərəcədə əməl edir?

-Hazırda Belçikada çalışan Fuad İsgəndərovun zamanında hansısa bir işlər görülürdü. Cəmiyyətlərlə görüşlər keçirilir, onlarla məsləhətləşmələr aparılır, müəyyən işlər tapşırılırdı. Hazırda bu sahədə bir qədər də aktivliyi artırmağa ehtiyac var. Hesab edirəm ki, prezident İlham Əliyevin dediyi kimi səfirliklərimiz diaspor təşkilatlarına diqqəti bir qədər də artırmalı, onların fəaliyyətləri ilə yaxından maraqlanmalıdırlar.

-Hazırda Hollandiyada təxminən nə qədər azərbaycanlı yaşayır?

-Bu gün Hollandiyada təxminən 15-16 nəfər Türkiyədən gələn azərilər var. 10 minə yaxın isə güneyli və quzeyli azərbaycanlı yaşayır. Ümumiləşdirilmiş şəkildə deyə bilərik ki, Hollandiyada 25-30 min azərbaycanlı yaşayır.

-Soydaşlarımızın üzləşdiyi əsas problemlər nədən ibarətdir?

-Hollandiyada yaşayan azərbaycanlıların üzləşdiyi bir nömrəli problem onların həyat sığortasının olmamasıdır. İnsanlar Hollandiyaya işləməyə gələrkən onların həyat sığortası olmur. Bir çoxları burada vəfat edir və onların cənazəsi imkansızlıqdan Vətənə göndərilmir və burada dəfn olunur. Bu problemi Azərbaycan səfirliyi və müntəzəm olaraq Hollandiyaya səfər edən Azərbaycan nümayəndə heyətinin diqqətinə çatdırıram. Çünki bu ciddi bir məsələdir. Təssüflər olsun ki, hələlik sözügedən problemin həll edilməsi istiqamətində heç bir tədbir görülməyib. Ancaq mən bu istiqamətdə paralel olaraq fəaliyyətlərimi davam etdirərək Türkiyənin Diyanət Vəqfi ilə müəyyən razılaşmanın imzalanmasına nail olmuşam. Belə ki, həmin razılaşmaya əsasən illik 50 avro ödənilməklə insanlarımız həyat sığortası olunacaq. Sığorta olunan insanlar və onların ailə üzvlərindən kim rəhmətə getsə cənazə Türkiyənin Diyanət Vəqfinin yardımı ilə Azərbaycana aparılacaq. Soydaşlarımızın digər bir problemi isə dil bilməmələri ilə bağlıdır. Hollandiyaya yeni gələn insanlarımız bu ölkənin dilini bilmədikləri üçün uzun müddət çətinliklərlə qarşılaşırlar. Bunu nəzərə alaraq Hollandiya Azərbaycan-Türk Mədəniyyət Dərnəyi dil kursları açıb. Həftədə 4 gün təşkil edilən kurslarda insanlarımıza holland dili öyrədilir. Bunun üçün xüsusi müəllimlər seçilib. Onu da qeyd edim ki, holland dilini öyrənmək istəyən soydaşlarımız bunun üçün heç bir vəsait ödəmirlər. Kurslar tamamilə pulsuzdur. Çünki hər bir soydaşımızın yaşadığı ölkənin dilini bilməsi şərtdir. Əgər sən yaşadığın ölkənin dilini bilmirsənsə o ölkəyə inteqrasiya edə də bilməzsən. Ona görə də Hollandiyaya gələn hər bir azərbaycanlının nəzərinə çatdırırıq ki, ilk növbədə dil problemini həll etməlisən. Yaxud Hollandiyaya gələn soydaşımız burada iş tapmaqda çətinlik çəkir. Bunun da başlıca səbəbi yenə onların dil bilməməsi, biriləri ilə ünsiyyət yaratmaqda çətinlik çəkməsidir. Biz də əlimizdən gəldiyi qədər həmin insanlara iş tapmağa, onları iş sahibləri ilə əlaqələndirməyə çalışırıq. Ümumiyyətlə, hər bir azərbaycanlının fərqli problemləri var ki, Holandiya Azərbaycan- Türk Mədəniyyət Dərnəyi olaraq insanlarımızın üzləşdiyi həmin problemlərin həllinə yardımçı olmağa çalışırıq. Hollandiyada hansısa problemlərlə üzləşən soydaşlarımızın hamısının problemlərini biz həll edirik desək də doğru olmaz. Ancaq hansısa məsələdə yardım üçün bizə müraciət edən insanlarımızı heç bir zaman geri əliboş qaytarmır, onların üzləşdiyi problemləri yoluna qoymağa əlimizdən gəldiyi qədər çalışırıq.

-Bəs keçirdiyiniz tədbirlər, mitinqlər zamanı lazım olan əyani vəsaitlər, bayraqlar, kitablarla təmin olunursunuzmu?

-Bu günlərdə Almelo şəhərində keçirilən möhtəşəm mitinq zamanı məni ən çox utandıran məsələ də məhz o oldu ki, minlərlə Türk bayrağı arasında cəmi 3-4 Azərbaycan bayrağı vardı. Onu qeyd edim ki, bizim burada Azərbaycan bayrağı almaq şansımız yoxdur. Mitinqdə Türk bayraqları o səbəbdən çox idi ki, Hollandiyadakı Türk cəmiyyətlərinə Türkiyədən minlərlə bayraq göndərilir. Düzdür, Azərbaycanın Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi də getdikləri ölkələrə Azərbaycan bayraqları aparır və onları təşkilatlara verir. Ancaq hələ ki, bizə gəlib çatmayıb. Halbuki Hollandiya Azərbaycan Türk Mədəniyyət Dərnəyi diaspor təşkilatları arasında bəlkə də ən çox etiraz aksiyası, mitinq keçirən bir təşkilatdır. Bu səbəbdən bizim Azərbaycan bayrağına daha çox ehtiyacımız var. Eyni zamanda Azərbaycanla bağlı kitablar, keçirdiyimiz tədbirlər zamanı lazım olan bir sıra əyani vəsaitlər hələ bizə gəlib çatmayıb. Ancaq onu da etiraf edim ki, dərnəyimizin maddi problemləri olduğu zaman həmin köməyi bizdən əsirgəmirlər. Bir məqamı da qeyd etmək istərdim ki, dərnəyimizin 20 illiyinə həsr olunmuş “Azərbaycan” adlı kitab nəşr etdirmişik. Anadolu türkçəsində nəşr olunan kitab maliyyə vəsaitimiuz az olduğu üçün məhdud sayda işıq üzü görüb. Çox istərdim ki, bu kitab Azərbaycan türkçəsinə, Holland dilinə tərcümə edilsin. Nəticə etibarilə dərnək olaraq 20 il ərzində gördüyümüz işlərdən hər kəs xəbərdar ola bilsin.

Olaylar.- 2014.- 7-9 iyun.- S.15.