Azərbaycan diasporu beynəlxalq

KİV-lərlə uğurlu əməkdaşlıq qurur

Son illər Azərbaycan diasporunun həyatında müşahidə edilən müsbət tendensiyalardan biri ondan ibarətdir ki, artıq diaspor rəhbərlərimiz fəaliyyət göstərdikləri ölkələrin televiziya kanalları, radiolar, kütləvi informasiya vasitələrinə çıxış əldə edir, həmin vasitələr hesabına müxtəlif ölkələrdə Azərbaycanın təbliği ilə məşğul olurlar. Bu sahədə ən ciddi uğurlar əldə edən və fəaliyyət göstərdiyi ölkənin kütləvi informasiya vasitələri ilə sıx əlaqələr quran diaspor təşkilatlarından biri Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində fəaliyət göstərən “Azərbaycan” Cəmiyyətidir.

Müntəzəm olaraq Dubay hökumətinə bağlı qəzet və jurnallarda Azərbaycan barədə yazılar, məqalələrin dərc edilməsinə nail olan Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindəki “Azərbaycan” Cəmiyyətinin sədri Samir İmanov bu günlərdə daha bir uğura imza atıb. Belə ki, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindəki Azərbaycan diasporunun rəhbəri Samir İmanovun Dubayın aylıq dövlət jurnalı sayılan “Dubai Al-Thakafiya” (Dubay mədəniyyət jurnalında) Azərbaycan Prespublikasının Prezidentinin Məhsəti Gəncəvi yaradıcılığının 900 illiyinin dünyada qeyd və təbliğ edilməsilə bağlı verdiyi sərəncamına əsasən “Məhsəti Gəncəvi - ilk Azərbaycan şairəsi ” baṣlıqlı böyük məqaləsi dərc edilmiṣdir.

Məqalədə Azərbaycan diasporunun rəhbəri qeyd edir ki, XI əsrin sonları – XII əsrin əvvəllərində yaşamış böyük Azərbaycan şairəsi Məhsəti Gəncəvi Azərbaycan mədəniyyətinin intibahının parlaq nümayəndəsi olmuşdur. Məhsəti Gəncəvi hər şeydə birincilik qazanmışdır. O, ilk məşhur Azərbaycan şairəsi, ilk şahmatçı qadın, ilk görkəmli qadın musiqiçi və ilk qadın bəstəkardır. Cəngi və bərəbad kimi musiqi alətlərində ifa edir və rubailər yazirdi. Məhsəti Gəncəvi 1089-cu ildə Gəncə şəhərində doğulmuş və ömrünün sonuna qədər orada yaşamışdır. Onun əsl adı Mənicə idi, Məhsəti adını isə özünə ədəbi təxəllüs kimi götürmüşdü. Həmin təxəllüsün mənşəyi barədə bir neçə rəvayətlər vardır. Bunlardan birində deyilir ki, guya Sultan Səncərlə söhbətlərindən birində Mənicə öz mühitində hamıdan kiçik və görünməz olduğunu söyləyir. Sultan isə onunla razılaşmayıb deyir ki,"to, meh-həsti" (yəni, "sən hamıdan böyüksən"). Məṣhur Azərbaycan yaziçisi Abbasqulu ağa Bakıxanovun məlumatina görə, "Məhsəti" "mah" və "səti" olmaqla iki sözdən ibərətdir və "böyük xanım" anlamına gəlir. Nəhayət, başqa bir ehtimala əsasən, bu ad "Mah" və "səti" ("Ay xanım") sözlərindən düzəlib”. Samir İmanov məqaləsində onu da vurğulayır ki, Məhsəti yaxşı təhsil almış və əsərlərindən də göründüyü kimi, aşağıdakı şəhər və vilayətlərdə olmuşdur: Rum, Mərv, Bəlx, Nişapur, Herat, Xorasan, İraq, Zuzən, Arran və s. Bir müddət o, böyük Sultan Səncərin sarayında yaşamış, onun qəbullarında və burada keçirilən ədəbi məclislərdə iştirak etmişdir. Böyük şairənin həyatı barədə məlumatlar əsasən əlyazma nüsxələri Azərbaycan Əlyazmalar İnstitutunda, İstanbulda və Londonda saxlanan XIII əsrə aid edilən "Məhsəti və Əmir Əhməd" dastanından götürülür. Azərbaycan ədəbiyyatşünaslarının son tədqiqatları göstərir ki, "Dastan"ın müəllifi XIII əsrdə yaşamış Azərbaycan şairi və alimi Abdulla Cövhəri Zərgər Təbrizidir və buradakı qəhrəmanlar, o cümlədən şair Əmir Əhməd, Gəncə şahı (Sultan Məhəmməd) və II Gəncə şahı (Sultan Mahmud) real şəxsiyyətlərdir. Diaspor təşkilatının rəhbəri yazır ki, 2013-cü ildə YUNESCO-nun Baş Konfransının 36-cı sessiyasında Məhsəti Gəncəvinin 900 illik yubileyinin dünya səviyyəsində qeyd edilməsi haqqında qərar qəbul edilib. Azərbaycan Respublikasinin Prezidenti cənab Ilham Əliyevin Məhsəti Gəncəvinin yaradıcılığının 900 illik yubileyinin geniṣ ṣəkildə və dünya miqyasında qeyd edilməsi haqda verdiyi sərəncama əsasən, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, Milli Məclisin deputati, YUNESKO və ISESKO-nun xoṣməramlI səfiri, həkim və siyasətçi, Azərbaycanın Biriinci Xanımı Mehriban xanım Əliyevanın dəstəyi və ṣəxsi rəhbərliyi ilə Azərbaycanda və Avropanın Fransa, Avstriya, Italiya kimi ölkələrində, həmçinin bir sira Şərq ölkələrində və dünyanin müxtəlif qitələrində musiqi axṣamları, sərgilər, ədəbi gecələr, teatrlar artıq təṣkil edilmiṣdir. Azərbaycan Prezidenti Ilham Əliyevin 16 yanvar 2013-cü il tarixli Məhsəti Gəncəvinin yaradıcılığının 900 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqda sərəncamının icrası çərçivəsində Heydər Əliyev Fondunun Prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın dəstəyi və səyi nəticəsində 2014-cü ilin yanvar ayında Gəncə ṣəhərində Məhsəti Gəncəvi Mərkəzi və parkı açılmıṣdir. Azərbaycanın Birinci xanımı Mehriban Əliyevanın ṣəxsi təṣəbbüsü və böyük səyləri nəticəsində Azərbaycanın paytaxti Bakı səhərində hər il millətlər və dinlərarasi tolerantlıq və mədəniyyətlər arasında dialoq mövzularında beynəlxalq konfranslar və forumlar keçirilir. Məhz Mehriban Əliyevanın dəstəyi sayəsində paytaxt Bakı dünya mədəniyyətləri arasında dialoq mərkəzi hesab edilir. Mehriban Əliyevanın qəbul etdiyi qərarlara və verdiyi göstərişlərə əsasən Heydər Əliyev Fondu Azərbaycanda və digər ölkələrdə uṣaq evlərinin, məktəblərin, xəstəxanaların və tibb mərkəzlərinin vəziyyətinin yaxşəlaşdırılması proqramı çərçivəsində bu iṣlərə xüsusi diqqət yetirir və lazımi sərmayə ayırır. Bu qərarlar əsasında artıq çoxlu sayda xeyriyyə aksiyaları keçirilmişdir. Göz, ürək, qan, dauna (talasimiya) kimi xəstəliklərə düçar olmuṣ minlərlə uṣağa Azərbaycanda və dünyanın bir çox ölkələrində yardım edilmişdir. Heydər Əliyev Fondu eyni zamanda Azərbaycanda qədim zamanlarda inşa olunmuş məscidlərin bərpasına və təmirinə də böyük yardım edir. Samir İmanov məqalənin sonunda qeyd edir ki, Mehriban Əliyeva Azərbaycan musiqisinin, milli folklorun dünyada təbliğ edilməsində böyük işlər görür və bu işlər artıq uğurlu nəticə verib.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyilə çap edilmişdir

Olaylar.- 2014.- 6 mart.- S.15.