Diasporamız xarici KİV-lərlə necə işləyir?
Azərbaycan həqiqətlərinin dünyana çatdırılmasında xaricdə
yaşayan diasporamızın müstəsna
rolu var. Dünya
arenasında diaspor təşkilatlarının
fəaliyyətinin daha dolğun
olması üçün onların
yaşadıqları ölkələrin media
qurumları ilə sıx əlaqəsi önəmli məsələlərdəndir.
Qloballaşan mühitdə informasiya
müharibəsinə qalib gəlmək lobbiçilik yönəmində ən güclü və ciddi nəticələr
verən bir silahdır. Əksər
ekspertlər də belə qənaətdədirlər ki, uğurlu lobbiçilik fəaliyyəti göstərmək
üçün diaspor
təşkilatlarının fəaliyyət göstərdikləri
ölkələrin kütləvi informasiya
vasitələri ilə yaxından əməkdaşlığı
zəruridir.
Ekspert Ramilə Əliyeva deyir ki, bu gün Azərbaycan
Respublikasının birbaşa dəstəyi, eləcə də
diaspora nümayəndələrinin təşəbbüsü
ilə diasporamıza aid müxtəlif media vasitələr
yaradılır. Bu media vasitələri
əsasən çap mediasına aiddir, çox hallarda Ana dilimiz
– Azərbaycan dilində olur:”Qeyd edilən media vasitələr
əksər hallarda elə diaspor
nümayəndələri arasında yayılır. Diaspora təşkilatları tərəfindən
hazırlanan media vasitələrinin fəaliyyət
göstərdikləri ölkələrin dilində də çap edilməsi və həmin ölkənin
vətəndaşları arasında yayılması çox vacibdir. Bu artıq təməli qoyulan
lobbiçilik məsələsinin daha da inkişaf
etməsinə ciddi təkan verə bilər”.
Ramilə Əliyevanın sözlərinə görə, lobbiçilik işinin daha da səmərəli
olması üçün diaspor
təşkilatlarının fəaliyyət göstərdikləri
ölkənin media qurumlarına inteqrasiya etməsi çox
vacibdir: “Azərbaycanlı jurnalistlərin
xarici qəzet və jurnallar
üçün yazması, xaricdə təhsil
alan azərbaycanlı tələbələrin
təhsil aldıqları ölkənin media
qurumlarında staj müddətinin
keçirməsinə nail olması önəmlidir.
Adi bir misal
gətirək. Qondarma erməni
soyqırımı ilə bağlı xəbərlər son dövrlərdə beynəlxalq mediada tez-tez səslənir.
Bir çox beynəlxalq
çap mediasında bu
haqda danışılması və bu növ məqalələrin
həmin ölkənin etnik vətəndaşları
tərəfindən yazılması, orada olan erməni diasporunun
bilavasitə fəaliyyətindən irəli gəlir. Onlar üçün əsas
sadəcə “armenian genocide”
söz birləşməsinin hallanmasıdır.
Yazı qərəzsiz yazılsa da qoy yazılsın, önəmli bu məsələlərin nüfüzlu
mediayaya çıxarılmasıdır. Bu erməni diasporunun media ilə münasibətində mövqeyidir. Digər tərəfdən
informasiya müharibəsində qalib gəlmək yönəmində
dünyanın nüfüzlu media qurumlarına azərbaycanlı jurnalistlərin
inteqrasiya olunması müasir
dövrümüzdə savadlı diplomatların,
iqtisadiyyatçıların yetişdirilməsi qədər
lazımlı məsələlərdəndir. Azərbaycan
Respublikası tərəfindən Azərbaycan həqiqətlərinin
dünyaya çatdırılması üçün bir çox media layihələr
həyata keçirilir, internet
portallar yaradılır. Diaspora
təşkilatlarının məqsədi və fəaliyyəti
isə Google, Yandex və
s. bu kimi
axtarış sistemlərində “khojaly genocide” yazılanda bu haqda məlumatların “the
guardian”, “BBC”, “CNN”, “Washington
Post” kimi media vasitələrində
yazılmasını tapmanı təmin etməkdir. Misal üçün “armenian genocide”
axtarışa versək, daha sonra “khojaly genocide” axtarsaq fərqləri
görə bilərik. Görəcəyik ki, qondarma erməni
soyqırımı haqqında bir çox müxtəlif portallar
yazır. Bu portalların müəyyən
hissəsi ermənlərə aid olsa da çox
hissəsi digər dövlətlərin media
portalları və ya forumlarıdır.
Xocalı soyqırımı haqqında isə çox
hallarda elə özümüzün
yaratdığımız portallarda, media vasitələrində rast
gəlirik. Hesab edirəm ki,
xaricdə fəaliyyət göstərən Azərbaycan
diasporası internet məkanında beynəlxalq
fəaliyyət baxımından çıxış etməlidir.
Xüsusilə bu baxımdan gənclər
fəal olmalıdırlar. Məqsədimiz hər birimiz üçün
aydın olmalıdır. Daha bir konkret misal gətirmək istərdim, 2010-cu il, Gürcüstan,
Gürcüstanın erməni diasporası parlamentə qondarma erməni soyqırımının
tanınması ilə əlaqəli müraciət edir. 2010-cu il 23-24 aprel tarixlərində bütün
gürcü media vasitələri
qondarma erməni soyqırımı
haqqında danışır. Düzdür, Gürcüstan Parlamenti
qondarma erməni soyqırımını
tanımadı. Amma erməni diasporası Gürcüstan cəmiyyətində, eləcə
də bu məsələ ilə əlaqəli
bir çox digər
dövlətlərin media vasitələrində
müzakirələrin aparılmasına nail
oldu”. Ramilə
Əliyeva qeyd edir ki, dövrümüzdə yaşadığı
yerdən, pasportunda vətəndaşlıq
qrafasına hansı dövlətin adının
yazılmasından asılı olmayaraq hər
bir azərbaycanlını hər an düşündürən Qarabağ
məsələsidir və bu yöndə
hər cür mücadilə, hər
növ fəaliyyət bir
növ sistemləşdirilməli, bir bağlı zəncir kimi
birləşdirilməlidir: “Həqiqət öz
yolunu tapan bir məvhumdur, sadəcə zaman
lazımdır. Zaman isə Azərbaycanın
xeyrinə işləyir. İstədiyimiz nəticələri
əldə etmək üçün bizlər
– xaricdə yaşayan azərbaycanlılar
fəaliyyətimizi daha da
artırmalıyıq. Azərbaycan həqiqətlərinin dünyaya çatdırılması sahəsində
mədəniyyətimizin, adət-ənənələrimizin, tariximizin tanıdılması vacibdir.
Bu sahədə də yenə bizlərin ən
nəticəli fəaliyyətimiz media ilə
bağlı olmalıdır. Bilirik ki, xaricdə yaşayan azərbaycanlılar,
Azərbaycan xalqına aid olan
bütün müvafiq
tarixləri qeyd edirlər. Belə tədbirlərlə
yerli jurnalistlərin dəvət edilməsi
mütləqdir. Bu yönəmdə Rusiya diasporasının, Rusiyanın Azərbaycanlı
Gənclər Təşkilatının fəaliyyətini
mütləq qeyd etmək lazımdır.
Məhz həmin təşkilatın uğurlu
fəaliyyəti nəticəsində Rusiyanın
aparıcı telekanallarında Azərbaycana aid
silsilə verlişlər hazırlandı, bir
çox tədbirlər geniş
şəkildə nümayiş etdirildi”. Ekspert hesab edir ki,
Azərbaycanın tərənnüm etmək üçün
uğurlu yollardan biri də məhz xarici jurnalistlər
üçün etno
layihələrin həyata keçirilməsidir: Onun sözlərinə görə, bir çox xalqların
nümayəndələrinin diaspor təşkilatları
bu yöndə maraqlı layihələr həyata
keçirirlər: “Xaricdə diaspora
təşkilatları tərəfindən jurnalistlər üçün etno layihələrin
keçirilməsi və bu layihələrin
yerli mediada
işıqlandırılması Azərbaycan mədəniyyətinin,
tarixi-etnoqrafiyasını tanıtmaqla yanaşı Azərbaycan
dövlətinin xarici ölkələrdə
tanınması üçün əsl təminatdır.
Beləliklə bizlər xalqımıza aid
olan xüsusiyyətləri təbliğ
etməklə yanaşı, Azərbaycanda turizmin
inkişafına da bir
növ töhfə verə bilərik. Hər
bir halda Azərbaycançiliq
yolunda atılan hər bir
addımın media tərəfindən
işıqlandırılması təminatçısına hər
birimiz çevrilməliyik. Xaricdə yaşayan hər bir azərbaycanlı,
Azərbaycanın PR meneceri, tərənnümçüsü
olduğunu anlamalı və bu məsələyə tam
ciddiliklə yanaşmalıdır. Artıq dəfələrlə
diaspor təşkilatlarının fəaliyyət
göstərdikləri ölkələrin mediasında fəallıqlarının
gərəkliyi haqqında danışdıq. Bütün bu
tələblərdən dolayı, dünyada
yaşayan azərbaycanlıların vahid bir informasiya
mərkəzinin formalaşdırılması gözəl və
yararlı bir nailiyyət olardı. “Vahid İnformasiya Mərkəzi”
altında birləşən xaricdə olan
bütün media
qurumlarımız bir-birinə dəstək olar,
media inkişaf sahəsində
yeniliklər eldə etməkdə ciddi
addımlar ata bilərdilər. Danılmaz
faktdır ki, bü gün diaspor nümayəndələrimizin
media ilə ünsiyyətləri
baxımından mükəmməlləşdirilməsi
lazımdır. Hər bir diaspor
nümayəndəliyimiz fəaliyyətdə olduğu
ölkədə müasir tələblərə
cavab verə biləcək media
vasitələr yaratmağa can atmalıdırlar. Bununla
yanaşı fərdi olaraq özlərində
media ilə əlaqələrin
yaradılması xüsusiyyətini inkişaf
etdirməli, media ilə ünsiyyətlərin
qurulması baxımından müvafiq
treninqlərdə iştirak etməlidirlər.
Onların adını dəfələrlə hallandırmaq
istəməzdim, amma sadə bir misal üçün
yenə Gürcüstan kontekstini
göstərmək istərdim. Gürcüstanda
yaşayan erməni diasporasının erməni
dilli 2 regional
televiziyası, erməni və rus dilli bir neçə güclü, özünü
maliyyələşdirən çap media vasitəsi var. Gürcüstanda yaşayan
azərbaycanlıların isə televiziya
baxımından regional televiziyalardan
birində həftədə bir dəfə
10 dəqiqəlik verliş və Azərbaycan
Respublikasının dəstəyi ilə çap
edilən qəzetlərdən başqa media qurumları yoxdur. Düşünürəm ki, Gürcüstanda sayca ən
çoxsaylı etnik azlıq statusunu daşıyan azərbaycanlılar özünü maliyyələşdirə biləcək
bir media quruma mütləq malik
olmalıdırlar və bu sahədə Gürcüstanda fəaliyyət göstərən
təşkilatlarımız fəal işləməlidirlər.
Avropa
ölkələrində olan diaspor təşkilatlarımız isə bu gün Azərbaycanımızı,
dünyada yaşayan
azərbaycanlıların məsələlərinin Avropa ölkələri mediasında
işıqlandırılmasının bir
nov zəmanətinə çevrilməlidirlər.
Avropanın hər hansı bir şəhərində
yaşayan adi bir həyat tərzi sürən azərbaycanlı
mediada Azərbaycan həqiqətinin ən
güclü, ən obyektiv,
en yaxşı nümayişçisinə
çevrilə bilər. Belə ki, Avropa və ümumiyyətlə beynəlxalq nüfuzlu media insan taleleri üzərində
qurulan xəbər hekayələrinə üstünlük verir. Son 5-6 ildə hansısa bir
qlobal məsələyə adi vətəndaş prizmasından
baxılması nüfüzlü media qurumlarının əsas seçimidir.
Bütün bünlardan irəli gələrək
düşünürəm ki, “Vahid İnformasiya Mərkəzi”
yaradılması və bütün bu sadalanan, eləcə də
sadalanmayan məsələlərin kordinasiya edilməsi, şəbəkələşdirilməsi
hazırki dövrümüzün
qaçılmaz tələblərindəndir”.
Azərbaycanın
Bütövlüyü Uğrunda
Cəmiyyətin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına
Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə dəstəyi
ilə həyata keçirdiyi “Azərbaycan
ədəbiyyatında müasir
yaradıcılıq cərəyanlarının izlənməsi
və təhlilinə dair təşəbbüslər”
layihəsi çərçivəsində çap
olunur
Olaylar.-
2014.- 6 may.- S.15.