Diasporumuz sosial şəbəkələrdən

düzgün bəhrələnə bilirmi?

Azərbaycan həqiqətlərinin təbliğində müasir informasiya texnologiyalarının tətbiqi diaspor quruculuğu işinin keyfiyyətcə təkmilləşdirilməsi, xalqımızın tarixi və müasir həyatı ilə bağlı məlumatların dünya ictimaiyyətinə çatdırılması mexanizmlərinin müasirləşdirilməsi məqsədlərinə xidmət edir. İnformasiya-kommunikasiya texnologiyalarının ictimai həyata təsir imkanlarının yüksələn xəttlə inkişafı diaspor quruculuğu prosesində bu tarixi nailiyyətin daha geniş miqyasda tətbiqini zərurətə çevirir. Bu sahədə Azərbaycan diaspor təşkilatlarının əsas fəaliyyət istiqamətləri müəyyən olunub. Müasir İKT-nin imkanlarından istifadə etməklə dünya azərbaycanlıları arasında iki və çoxtərəfli əməkdaşlığın qurulması, təcrübə mübadiləsinin aparılması, azərbaycanlıların intellektual potensialının ümumimlli mənafelərin reallaşdırılması üçün səfərbər edilib. Maraqldır ki, soydaşlarımız diaspor siyasətinin həyata keçirilməsi işində İKT-dən nə kimi yararlana bilirlər?

Diaspora Jurnalistləri Birliyinin sədri Fuad Hüseynzadə bildirib ki, hazırda ən aktiv virtual təbliğat formalarından biri də sosial şəbəklərdir. Biz, diasporumuzun sosial şəbəkələrdən təbliğat kimi nə dərəcədə düzgün bəhrələnəməsini öyrənmək üçün elə “Facebook”da bu məsələni müzakirəyə çıxardıq. İki həmkarımzı çıxsaq bununla bağlı başqa heç bir fikir və rəy bildirən olmadı. Təxminən bir həftə sonra daha təşviqedici sözlərlə diasporumuza səslənib bu məsələni müzakirəyə çıxardıq. Bu dəfə isə təksə İsveçdə fəaliyyət göstərən Vahid Azərbaycan Dərnəyinin sədri Aygün Coşqun səsimizə səs verdi. Onun rəyini isə olduğu kimi təqdim edirik: “Bəzi zamanlar çox gözəl bəhrələnirik, amma bəzən də bəhrələnmək o yana qalsın, adamı peşman edirlər... Sosial şəbəkələrdən insanlar bəzən çox süni şəkildə istifadə edirlər”. İsveçdəki “Araz” TV-nin rəhbəri, prodüsser Rahim Sadıqbəyli diasporumızun hələ də sosial şəbəkələrdən tam və lazımınca faydalana bilməməsindən təəssüflənir. Ayrı-ayrı insanlarımızda bir yaxınlaşma və canlanmanın hiss olunduğunu istisna etməyən soydaşımız bunun da məişət səviyyəsindən hələ də o tərəfə gedib çıxmadığını dedi: “Çox maraqlıdır ki, bütün dünyanın həm tanınmış və tanınmamış şirkətləri, biznes mərkəzləri və həm də hökumət və qeyri-hökumət təşkilatları, eləcə də federasiyalar, dərnəklər və bu kimi qeyri-kommersial təşkilatlar bu çəbəkələrdən həddindən artıq çox istifadə edirlər. Bununla onlar ölkələrinin, şirkətlərinin, eləcə də təşkilatlarının həm tanınmasına, həm də inkişafına çox böyük dəstək olurlar. Yuxarıda da qeyd etdiyim kimi ayrı-ayrı diaspor nümayəndələri çox fəaldırlar, amma bunu sistemli şəkildə demək çox çətindir”. “Amerikanın səsi” televiziyasının əməkdaşı Dilşad Əliyarlı qeyd edib ki, müasir dövrdə sosial şəbəkələrin şəbəkələrin həyatımızda rolu həqiqətən də böyükdür. D.Əlyarlının fikrincə, Azərbaycan diaspor üzvləri də tədricən bu imkandan daha geniş istifadə edəcəklər: “Bunun çox sadə və obyektiv səbəbləri var. Biz bir-birimizi tanımaq, bir-birimiz haqda daha çox məlumat almaq istəyirik”. “Facebook” fəalı, Azərbaycanlı Vətəndaşların Avropa Forumunun (FACE) qurucusu Natiq Bayramov bildirib ki, diaspor təşkilatlarının fəaliyyətləri mahiyyət etibarilə düzgün qurulmadıqda sosial şəbəkələrdəki fəaliyyətləri də səmərəsiz olur. Odur ki, yenilikçi ideyalar yaranmır, yaransa da bunların həyata keçirilməsi üçün mütləq Azərbaycan hökuməti tərəfindən dəstəklənməsi gözlənilir. Onun fikrincə, bütün sahələri əhatə edən çoxşaxəli vətəndaş təşəbbüsləri olmalıdır: “Bunlar müstəqil fəaliyyət göstərməli və öz fəaliyyətləri ilə Azərbaycanın milli maraqlarını tamamlamalıdırlar. Bu təşəbbüslər Azərbaycan hökuməti tərəfindən müxtəlif formalarda dəstəklənə də bilər. Məhz bu halda yaradıcılıq və yenilikçilik üçün münbit zəmin yaranar və bu qabiliyyətlərin reallaşdırılmasının ən əlverişli platformlarından olan virtual platformda da Azərbaycan diasporunun səmərəli fəaliyyətinin şahidi olarıq”. N.Bayramov etiraf edib ki, ənənəvi diaspor fəaliyyətləri artıq heç kimin diqqətini cəlb etmir: “Xüsusilə də başqalarının gündəliyinə cavab vermək və addımları ilə ayaqlaşmağa çalışmağa köklənmiş fəaliyyətlər... Bütün sahələrdə olduğu kimi bu sahədə də uğur qazanmaq üçün yaradıcılığa və yenilikçiliyə ehtiyac var. Yaradıcılıq və yenilikçilik isə çərçivələri və nəzarəti sevmir. Bunun üçün azadlıq və təşviqat lazımdır”. “Gündəlik Teleqraf” qəzetinin əməkdaşı Nemət Orucov hesab edir ki, XXI əsrin əsas kəşfi sosial şəbəkələrdir. Onun fikrincə, müasir çağırışlar internet resurslarından səmərəli istifadəni qaçılmaz edir. İnternet resurslarından və onun əsasını təşkil edən sosial şəbəkələrdən istifadə etmək hər bir fərdin özü ilə bağlı məsələdir: “Mən xatırlayıram, hələ sosial şəbəkələr çağdaş dövrdə olduğu səviyyədə deyildi. İllər öncə əsasən Dünya Azərbaycanlıları Konqresi adlı diaspora qurumu fəaliyyət göstərirdi. Bu qurumun İdarə Heyətinin üzvləri fərqli ölkələrdə yaşayırdı. Onlardan bəzisi Kanadada, bəzisi Amerikada, bəzisi isə Avropa dövlətlərində məskunlaşmışdı. Təbii ki, Bakıda yaşayan İdarə Heyəti üzvləri də var idi. On il bundan öncə, DAK İdarə Heyətinin toplantıları internetdə paltak otaqlarında keçirilirdi və hər bir şəxs də qarşıda duran vəzifələr haqda fikrini söyləyə bilirdi. Həmin dövr üçün internetdə ən gözəl fürsətlərdən biri paltak otaqları hesab olunurdu. Ancaq bəllidir ki, zaman keçdikcə texnologiya və internet resursları da inkişaf edir. İndi daha çox sosial şəbəkələr ciddi resurs hesab oluna bilər. Çünki müxtəlif ölkələrdə yaşayan soydaşlarımız facebook və ya “Twiter” vasitəsilə əlaqə saxlaya bilir. Diaspora təşkilatları internet resurslardan istifadə edərək sosial şəbəkələrdə cəmləşsə, hansısa müzakirələr aça bilərlər. Sosial şəbəkələrdə kiçik araşdırma zamanı bəlli olur ki, bizdə insanlar sosial şəbəkələrdən bir çox hallarda məhz informasiya mənbəyi kimi yararlanır. Ancaq diqqət etdikdə bəlli olur ki, az qala sayı 500 min nəfəri keçən facebook.com-un Azərbaycandan olan üzvləri diaspora ilə bağlı statuslara meyl etmir. Əlbəttə, bu heç də yaxşı hal deyil. Ancaq hesab edirəm ki, insanlarımızı diaspora fəaliyyətinə cəlb etməyin bir yolu da onların diaspora mövzusunda müzakirələrə cəlb etməkdən, bu istiqamətə kökləməkdən keçir. Bunun üçün internet resurslarından effektiv istifadə etmək lazımdır. Bu istiqamətdə diaspora şəbəkələşməsi əsas faktordur”. N. Orucov əlavə edib ki, diaspora qurumlarının özü də sosial şəbəkələrdə aktivlik nümayiş etdirməli, özləri bir sıra məsələlərlə bağlı müzakirələr açmalı, insanları bu mövzuya cəlb etməlidir: “Əslində bəllidir ki, xaricdə fəaliyyət göstərən Azərbaycan milli diaspora qurumları internet və sosial şəbəkələrdə var, bir-birilə əlaqələri bir çox hallarda məhz sosial şəbəkələr vasitəsilə qururlar. Məhz internet resursları imkan verir ki, istənilən bir ölkədə yaşayan soydaşlarımız asanlıqla bir araya gəlsin, fəaliyyəti virtual aləmdən real həyata keçirsin, hansısa tədbirlər təşkil etsin, eləcədə Azərbaycana qarşı olan fəaliyyətə öz etirazlarını ifadə etsinlər. İkincisi, məhz internet resursları vasitəsilə Azərbaycanın təbliği, onun dünyada tanıdılması, mədəniyyəti və tarixi haqqında geniş informasiyaların digər cəmiyyətlərə dağıdılması mümkündür. Düzdür, bu imkanlardan müəyyən qədər istifadə edilir. Ancaq hesab edirəm ki, bu fəaliyyəti bir qədər də gücləndirmək, əhatəni genişləndirmək mümkündür. Yeri gəlmişkən, qeyd edim ki, bir neçə il əvvəl sosial şəbəkədə axtarış etdikdə “Diaspora Azerbaijan”, “Azeri diaspora”, “Azərbaycanlı”, “Dünya azərbaycanlıları” və s . adda profil və qruplara rast gəlinirdi. İndi bu qrupların sayı daha çoxdur və bu yaxşı haldır. Nəzərə almaq lazımdır ki, qruplar yaratmaq əsas şərt deyil. Bu qrupların dəstəklənməsi, əlaqələrin qurulması, insanları müzakirələrə cəlb etmək də lazımdır. Bu isə ciddi iş deməkdir. Bir daha qeyd edim ki, sosial şəbəkələr cəmiyyətlərin virtual inikasıdır. Bu imkanlardan maksimum istifadə edilməlidir. Bir məqamı da nəzərə almalıyıq ki, əlaqələrin qurulması, inkişaf etdirilməsi, diaspora qurumlarının və onların simasında Azərbaycanın tanıtdırılması, təbliği üçün ən az vəsait tələb edən və ən çox imkanlara malik olan internet-sosial şəbəkələrdir. Odur ki, bu imkandan Azərbaycanın gənc diaspora qurumları maksiumum istifadə etməlidir. Hədəf qruplarına çatmaq üçün ən yaxşı istiqamət elə internetdir. Bu mənada diaspora təşkilatlarımız həm də özlərinin internet saytlarını yaratmalı, bu səhifələrini daima yeniləməli və sosial şəbəkələrdə paylaşmalıdır. 2015-ci il saxta erməni soyqırımının qeyd etməyə hazırlaşan, hər gün sosial şəbəkələrdə yalan və iftiralar yayan erməni iç üzünün açılması prosesində də internetdən effektiv istifadə qaçılmazdır. Çox asanlıqla onlarla diaspora cəmiyyətləri bir amerikalı konqresmenin və ya bir fransız deputatın elektron ünvanına məktublar göndərə, ona alternativ informasiya təqdim edə bilər. İnternet texnologiyası, şəbəkələşmə, virtual aləmin sərhədləri genişləndikcə, ondan istifadə məsələsi də daima gündəmdə olacaq. Mən ümid edirəm ki, bizim gənc diaspora cəmiyyətlərimizin inkişafında bu resurs öz töhfəsini verəcək və həm də bu yolla öz ölkələrində tanınan bir quruma çevrilə biləcəklər. İnternet resurslardan istifadəni qaçılmaz edən sadə və obyektiv səbəblər var. Müasir çağırışlar fonunda bu imkanları bir kənara qoyub inkişaf etmək mümkün deyil”.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyilə çap edilmişdir

Olaylar.- 2014.- 21 noyabr.- S.3.