“Dəstək siyasəti” diaspor

təşkilatların devizi olmalıdır

İcmalar arasında koordinasiya güclənməlidir

Azərbaycan diasporunun fəaliyyəti ildən-ilə güclənməkdə davam edir. Diaspora hərəkatının genişlənməsi ölkəmizin müstəqil xarici siyasət yürütməsinə də təkan verib. Artıq diaspor təşkilatları ilə dövlət qurumları arasında müştərək fəaliyyət öz bəhrəsini verməkdədir. Etiraf edilməlidir ki, bu müştərək fəaliyyətin nəticəsində Azərbaycanın beynəlxalq imici kifayət qədər artıb, dünya siyasətinə təsir imkanları genişlənib. O da nəzərə alınmalıdır ki, diaspora təşkilatların koordinasiya şəklində təşkil olunmuş fəaliyyəti uğurlarımızın daha bol olması ilə nəticələnə bilər. Məsələ orasındadır ki, diaspora təşkilatlarımızın ayrı-ayrı ölkələrdəki fəaliyyəti fərlidir. Yəni, dövlətlərin ictimai-siyasi həyatından, ölkələrin imicindən asılı olaraq diaspor təşkilatlarımız da uyğun fəaliyyətə məhkumdurlar. Məhz bu kimi amillər nəticə edibarilə diaspor təşkilatlarının koordinasiyasını əngəlləyir. Ancaq diaspora təşkilatlarının qarşısına qoyulan hədəflər bu baryerin də aşılacağına əminlik yaradır. Ancaq bunun üçün zaman və uğurlu diaspor siyasətin davam etdirilməsi tələb olunur. Bəs qarşıya qoyulan hədəflərə çatmaq üçün hansı addımların atılması lazım gəlir? Hüç şübhəsiz ki, atılacaq addımların müəyyən edilməsi üçün diasporamızım keçdiyi yolu nəzər salmaq zərurəti yaranır.

Qeyd edək ki, Azərbaycan XX əsrin 90-cı illərində müstəqillik əldə etdikdən sonra bütün sahələrdə olduğu kimi diaspora sahəsində də müəyyən işlər görüldü. Xüsusilə, ümummilli lider Heydər Əliyevin 1993-cü ildə hakimiyyətə qayıdışından sonra diaspora həyatında yeni bir canlanma yarandı. Ümummilli liderin bilavasitə iştirakı ilə keçirilən Dünya Azərbaycanlıların birinci qurultayı isə diaspora fəaliyyətində yeni bir mərhələ idi. Məhz bu qurultaydan sonra dünyanın müxtəlif ölkələrində fəaliyyət göstərən Azərbaycan cəmiyyətləri və birliklərinin Azərbaycan dövləti ilə əlaqələri daha da intensivləşdi, diaspor təşkilatlarına yönəlik dövlət qayğısı artdı. Qurultaydan bir müddət sonra isə Heydər Əliyevin imzaladığı sərəncam əsasında Xarici Ölkələrdə Yaşayan Azərbaycanlılarla İş üzrə Dövlət Komitəsi yaradıldı. Həmin dövrdə xaricdə yaşayan soydaşlarımızla əlaqəli belə bir qurumun yaradılması mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi. Çünki, tədricən Azərbaycan diasporu təşkilatlanır, inkişaf edir, ayrı-ayrı ölkələrdə Azərbaycan maraqlarını müdafiə edirdi. Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə keçirilən Dünya Azərbaycanlılarının ikinci və üçüncü qurultayları isə Azərbaycan diasporunun inkişafına təkan verən, yeni-yeni hədəflər müəyyənləşdirən hadisələr oldu. Bu gün də diaspora sahəsinə dövlət qayğısı davam edir. Məhz bu diqqət və qayğının nəticəsidir ki, artıq dünyanın müxtəlif ölkələrində fəaliyyət göstərən diaspor təşkilatlarımız həmin ölkələrdə Azərbaycanı layiqincə təmsil edir, Azərbaycan həqiqətləri, Dağlıq Qarabağ problemi, ermənilərin zaman-zaman azərbaycanlılara qarşı həyata keçirdikləri deportasiya və soyqırımları dünya ictimaiyyətinə çatdırırlar. Təkcə Heydər Əliyev Fondunun Rusiya nümayəndəliyinin rəhbəri Leyla xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə həyata keçirilən “Xocalıya Ədalət” kampaniyası çərçivəsində qısa zaman ərzində əldə edilən nailiyyətlər Azərbaycan diasporunun ötən illərlə müqayisədə xeyli inkişaf etdiyi, uğurlar qazandığını söyləməyə əsas verir. Ancaq bütün halda görülən işlərlə kifayətlənmək doğru olmazdı. Ümumilikdə cərəyan edən proseslər, indiyə qədər bu istiqamətdə atılmış addımlar və mövcud vəziyyət ondan ibarətdir ki, bizim görəcəyimiz hələ çox işlər var. İstər ayrı-ayrı dövlətlərə edilən səfərlər, istər müxtəlif beynəlxalq tədbilərdə iştirak zamanı ortaya çıxan nüanslar, istərsə də həmin ölkələrdə yaşayan soydaşlarımızla aparılan söhbətlər belə deməyə əsas verir. Nəzərə almaq lazımdır ki, qarşımızda kifayət qədər təşkilatlanmış, xüsusilə diaspora və lobbi quruculuğu sahəsində böyük təcrübəsi olan düşmən ölkə, Ermənistan və erməni diasporu var. Həmçinin dünyanın müxtəlif ölkələrində ermənilərin sözünü deyən, onlara dəstək verən ayrı-ayrı təşkilatlar mövcuddur. Bu mənada bizin diaspora sahəsində əldə etdiyimiz nəticələr qarşımıza qoyulan daha böyük hədəflərə gedən yolda atılmış addımlar kimi xarakterizə edilməlidir. Belə halda daha böyük nəticələr əldə etməyə məcburuq. Çünki dünyada bizə qarşı ən yolverilməz üsullarla mübarizə aparan təşkilatlanmış qüvvələr mövcuddur. Ona görə də biz uğurlarımızla kifayətlənməməli, hədəfə doğru inamla addımlamalıyıq. İndiyə qədər görülmüş işləri qiymətləndirərkən bir daha qeyd etmək lazımdır ki, hələlik görəcəyimiz kifayət qədər işlər var. Həmin işlıri öz xeyrimizə həll etmək üçün isə diaspora təşkilatlarımızdan aktiv olmaları tələb olunur. Nə qədər ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü bərpa edilməyib, Şuşa, Xankəndi, Laçın, Kəlbəcər və digər işğal altında olan ərazilərimizdə üçrəngli Azərbaycan bayrağı dalğalanmır, Azərbaycan dövlətinin suveren hüquqları bütün ölkə boyu keçərli olmayıb diaospora təşkilatlarımızın mübarizəsi artan xətt üzrə davam etməlidir. Nəzərə almaq lazımdır ki, müasir dövrümüzdə diaspor anlayışı beynəlxalq münasibətlərin vacib elementinə çevrilir. Qloballaşan dünyanın reallıqları diaspor quruculuğu sahəsində Azərbaycanın qarşısında yeni vəzifələr qoymaqdadır. Xalqlar arasında gedən sürətli inteqrasiya prosesləri, diaspor və lobbi təşkilatlarının beynəlxalq siyasətdə artan rolu bu sahədə daha genişmiqyaslı fəaliyyət göstərilməsini tarixi zərurətə çevirmişdir. Müasir həyatımızda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin yeritdiyi diaspor siyasəti uğurla həyata keçirilir. Azərbaycan həqiqətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması, xarici ölkələrdə fəaliyyət göstərən diaspor təşkilatlarının təbliğat sahəsində fəaliyyətin daha da gücləndirilməsi, Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü ilə bağlı beynəlxalq aləmin məlumatlandırılması və bu faktın dünya dövlətlərinin parlamentlərinin, siyasi dairələrinin müzakirəsinə çıxarılması ilə bağlı görülün faktlar da kifayət qədərdir. Xarici ölkələrdə yaşayan azərbaycanlıların təşkilatlanması istiqamətində bir sıra mühüm tədbirlər həyata keçirilməkdədir. İndiyədək əldə olunan təcrübə diaspor təşkilatlarımızın daha yetkin və nəzərəçarpacaq fəaliyyət göstərməsinə imkan verir. Diasporumuzun gördüyü işlər yaşadıqları ölkələrin siyasi həyatına təsir edəcək səviyyəyə yüksəlir. Etiraf edilməlidir ki, sadalanan naliyyətlər həyata keçirilən uğurlu diaspor siyasətinin nəticəsində mümkün olub. Bütün bunlar Azərbaycan Prezidentinin və onun timsalında Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulmuş Azərbaycançılıq ideologiyasının təməl prinsiplərinin həyata keçirilməsi sahəsində nümayiş etdirdiyi əzmkarlığın parlaq təzahürüdür. Ulu öndər Heydər Əliyevin dünya azərbaycanlılarını vahid məqsəd ətrafında birləşdirmək siyasəti bu gün Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilməkdədir. Bu isə həmvətənlərimizin təşkilatlanması, onlar arasında ideya-mənəvi birliyin daha da möhkəmləndirilməsi, diaspor quruculuğu işinin müvəffəqiyyətlə həyata keçirilməsi baxımından çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Məlumdur ki, Azərbaycan diasporu xaricdə yaşayan soydaşlarımızdan formalaşıb. Onlar Azərbaycanı müxtəlif səbəblərlə tərk ediblər. ona görə də mövqelər müxtəlifdir. Ancaq fakt ondan ibarətdir ki, bizim hamımızın vətəni Azərbaycandır və hamımızın ortaq ümummilli maraqlarımız və problemlərimiz var. Bu ortaq məxrəc bizim birləşdirici vasitəmizdir. Ona görə də diaspora təşkilatlarının vahid mövqedən çıxış etmələri üçün təkcə müəyyən olunmu. Strategiya kifayət etmir, bu, həm də düşüncə məsələsidir. Bu səbəbdən də müxtəlif siyasi mənsubiyyət və ya mövqelər hərdən xaricdə də bizim ümumi işimizə mane olur. Amma əmin olmalıyıq ki, Xocalıda bizi bir millət olaraq, azərbaycanlı olaraq soyqırıma məruz qoyan məkirli düşmənimiz var. Məhz bu kimi məsələlər üzərində analitik mərkəzlər işləməli, vahid konsepsiya müəyyən edilməlidir. Eyni zamanda, diaspor təşkilatları arasında əməkdaşlıq keyfiyyətli diaspor fəaliyyəti üçün vacib məsələ hesab edildiyindən bu sahəyə xüsusi diqqət yetirilçəlidir. Baxmayaraq ki, diaspora təşkilatlarımız arasında lazımi dərəcədə koordinasiya işi olmasa da ümummilli məsələlərin həllinə təsir edə biləcək əməkdaşlıq mövcuddur. Belə bir əməkdaşlığın mövcudluğunu diaspora təşkilatlarımız dəfələrlə nümayiş etdiriblər. Hər hansı bir aksiya və yaxud Azərbaycanla bağlı keçirilən tədbirlər zamanı diaspora təşkilatların bir-birinə dəstək verməsi məqsədilə əlaqələr bərpa olunub və genişlənib. Bununla da istənilən nəticəni əldə etmək mümkün olub. Belə əlaqələrin daha da sıx olması üçün koordinasiya mərkəzlərinin sayı çox olmalıdır ki, lazımi anlarda bu təşkilatları əlaqələndirə bilsin. Həmçinin diaspora təşkilatlarımızın daha aktiv, səmərəli fəaliyyət göstərmək üçün yeni layihələrə ehtiyac var. Xüsusən medianın bu istiqamətdəki rolu artırılmalıdır. Eyni zamanda stimullaşdırıcı tədbirlərə də ehtiyac var. Önəmli işlər görən diaspor fəalları daha çox təbliğ, iş görməyənlər təşkilatlar isə tənqid olunmalıdır. Şübhəsiz ki, sadalanan tədbirlərin həyata keçirilməsi diaspor təşkilatlarımızın xeyli dərəcədə güclənməsinə səbəb ola bilər.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyilə çap edilmişdir

Olaylar.- 2014.- 11-13 oktyabr.- S.3.