Dünya azərbaycanlıları bir amal

və məfkurə uğrunda sıx birləşir

Xarici ölkələrdəki Azərbaycan diasporasının son zamanlarda

uğur qazanması cəmiyyət və medianın da diqqətini cəlb edir

Son 10 ildə Azərbaycan diasporasının fəaliyyətində hissolunan canlanma yaranıb. Əvvəllər diaspor dedikdə yalnız lokal təşkilatlar formasında mövcud olan, ətrafındakı insanlardan başqa heç kimin tanımadığı qurumlar yada düşürdü. İndi isə sistemli şəkildə formalaşmış və fəaliyyət göstərən diaspor təşkilatlarını görə bilirik. Xüsusilə, 2011-ci ildə üzdəniraq qonşularımızın qondarma erməni soyqırımı məsələsini müxtəlif ölkələrin parlamentlərinə çıxarmaq istəyi Azərbaycan diaspora təşkilatlarının öz aralarında, həmçinin Cənubi Azərbaycan və Türkiyə diasporaları ilə birləşməsini sürətləndirdi.

Azərbaycan hökumətinin xaricdə diaspor qurumlarının təşkilatlanması işinə dəstəyini də yüksək qiymətləndirilir. Dünya Azərbaycanlılarının qurultayının keçirilməsi, xaricdə lobbiçiliyin yaradılmasının dəstəklənməsi, səfirliklərimizin getdikcə daha tez-tez diaspor təşkilatları ilə birgə tədbirlər keçirməsi, xaricdə oxumağa göndərilən tələbələrin sayının artırılması Azərbaycan dövlətinin diasporçuluk fəaliyyətinə ciddi marağından xəbər verir. Dünyada 300-dək Azərbaycan icma və birlikləri fəaliyyət göstərir, artıq kifayət qədər diaspor təşkilatları mövcuddur. İndiyədək həmin qurumların Azərbaycanın milli maraqlarının qorunması yönündə çoxlu çalışmaları olub. Azərbaycan dövləti də əsas diqqət onların işinin keyfiyyətinə verir və diqqətdə saxlayır.

Azərbaycan və Türkiyə diasporası

Xüsusilə milli məsələlərdə Azərbaycan və Türkiyə diasporasının əməkdaşlığı sevindiricidir. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin “bir millətin iki diasporu ola bilməz” ifadəsi diaspor təşkilatlarının fəaliyyətində rəhbər tutduğu ali məramı və onun fəlsəfi əsaslarını təsvir edir və bir növ diaspor təşkilatlarına istiqamət verir. Hər iki dövlətin ali məqsədi ortaq tarixi keçmişə malik olan xalqlarımızın, bütövlükdə millətimizin həmrəyliyini təmin etmək və gücünü artırmaqdır. Bunun üçün hər iki ölkə bütün gücü və potensialı ilə çalışır. Müxtəlif konfranslar keçirirlər, digər diaspor və lobbi təşkilatları ilə əməkdaşlıq edir və müvafiq qurumlarla mütəmadi surətdə əlaqələr saxlayırlar. Nəticə etibarilə, dünya azərbaycanlılarının həmrəyliyi daha da möhkəmlənir, gücü və təsir imkanları daha da artır, diaspor təşkilatlarının fəaliyyəti real nailiyyətlərlə nəticələnir. Məhz bunun nəticəsidir ki, dünya azərbaycanlıları bir mərkəzdə, bir amal və məfkurə uğrunda daha sıx birləşir.

Mətbuat və diaspora

Xarici ölkələrdəki Azərbaycan diasporasının son zamanlarda uğur qazanması cəmiyyət və medianın da diqqətini cəlb edir. Artıq Azərbaycanın media məkanında diasporamızın uğurları barədə geniş materiallar dərc edilir və bununla bağlı olan ən sanballı materiallar cəmiyyətə təqdim edilir. Əvvəlki illərlə müqayisədə bu gün KİV-də diaspor mövzusuna xüsusi diqqət göstərilir. Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi mütəmadi olaraq diaspor təşkilatlarının gördüyü işlərlə bağlı xəbərləri mediada yayır. Eyni zamanda media orqanları özləri fərdi olaraq diaspor mövzunda materialları dərc edirlər. Xüsusən son illər Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun elan etdiyi KİV layihələri və fərdi jurnalist yazıları ilə bağlı müsabiqələrdə diaspor mövzuna yer verilir. Fondun elan etdiyi KİV layihələri müsabiqəsində diaspor mövzusu istiqaməti üzrə qalib olan media orqanları müxtəlif səpkili yazılar dərc edirlər. Bu da nəticədə diaspor mövzusunun KİV-də daha çox işıqlandırılmasına gətirib çıxarır. Məhz bunun da nəticəsidir ki, artıq, diaspordan yazan jurnalistlər şəbəkəsi yaranıb. Amma diaspordan nə qədər yazılsa da bu, kifayət deyil. Biz bu mövzuya diqqəti daha da artırmalıyıq. Əslində biz diasporumuzu Azərbaycanda tanıtmaqla yanaşı, onları yaşadıqları ölkələrdə də tanıtmalıyıq. Çünki xaricdə yaşayan elə azərbaycanlı alimlər var ki, onların elmi ixtiraları nəticəsində yeni-yeni zavod və müəssisələr açılıb. Hətta onların ixtiraları Avropada, Amerikada qeydiyyatdan keçən patentlərlə qorunur. Bir çox xarici ölkələr bilməlidir ki, onların elmi, texnikası, səhiyyəsi və s. inkişafında azərbaycanlılar da öz töhfəsini verirlər. Biz öz yazılarımızla diasporun məsuliyyətini artırmalıyıq. Yəni yazılar elə verilməlidir ki, diaspor öz məsuliyyətini hiss etsin. Ümumiyyətlə, diasporumuz dövlət, xalq qarşısında məsuliyyət hiss etməlidir. Azərbaycanı dünyada tanımaq işində dayanmadan, mütəmadi olaraq fəaliyyətdə olmalıdır. Diasporumuz özünü güclü, müstəqil dövləti olan bir xalqın nümayəndəsi olaraq göstərməlidir. Bu gün milli diasporumuzun güdən-günə çiçəklənən Azərbaycan adlı ölkəsi var. Dünya Azərbaycanlılarının III qurultayında Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi dünyada yaşayan bütün azərbaycanlılar həmişə bilsinlər ki, onların arxasında güclü Azərbaycan dövləti dayanır və onlar hər zaman Azərbaycan dövlətinə arxalana bilərlər.

Diaspora və dövlətlərarası münasibətlər

Diasporun Azərbaycanın milli maraqlarının qorunması və ölkə həqiqətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması ilə yanaşı, dövlətlərarası münasibətlərin inkişafında özünəməxsus rolu var. Əgər diaspor öz tarixini, mədəniyyətini, milli-mənəvi dəyərlərini layiqincə tanıdırsa, yaşadığı ölkənin istər yerli, istər rəsmi dairələrinin diqqətini çəkmiş olur. Bunun üçün diaspor yaşadığı ölkənin ictimai-siyasi proseslərində fəallıq göstərməlidir. Eyni zamanda inteqrasiya sürətini artırmalıdır. Öz tədbirlərinə yaşadığı ölkənin daha çox siyasi və akademik elitasını cəlb etməlidir. Belə olduqda diaspor yaşadığı ölkənin marağını qazanar. Xaricdə daimi yaşayan, işləyən, təhsil alan hər bir azərbaycanlı bu kimi münasibətlərin inkişafında əhəmiyyətli rol oynayır. Bu münasibətləri inkişaf etdirmək üçün o demək deyil ki, hər hansı diaspor təşkilatını təmsil edəsən. Azərbaycandan kənarda yaşayan hər bir soydaşımız diaspor məsuliyyəti daşıyır.

Diasporanın məqsədi

Hər bir azərbaycanlı üçün həyatında ən müqəddəs amillərdən biri Azərbaycan dövləti olmalıdır. Ana vətən yalnız öz evimiz, ailəmiz demək deyil. Həmin ailənin, evin yaşanmasını təmin edən böyük bir məfhum var ki, o da dövlətçiliyimizdir. İstər ölkə daxilində, istərsə də xaricdə Azərbaycan adı gələndə özünü azərbaycanlı hesab edən, damarlarında azərbaycanlı qanı axan, hətta Azərbaycanı özünə dost sayan hər bir şəxs vahid bir qüvvə kimi birləşməlidir. İstənilən prizmadan yanaşdıqda Azərbaycan dövlətçiliyinin qorunması, inkişaf etdirilməsi hər bir Azərbaycan vətəndaşının borcudur. Azərbaycan dövləti bu gün hər bir vətəndaşın inkişafı üçün kifayət qədər şərait yaratmaqda, yeni-yeni layihələrin həyata keçirilməsinə nail olmaqdadır. Bu proses hər gün davam edir. Biz isə Azərbaycan dövlətçiliyi ətrafında birləşmişik. Çalışacağıq ki, Azərbaycan dövlətinin daha güclənməsi, möhkəmlənməsinə biz də öz töhfəmizi verək. Bu istiqamətdə xaricdə yaşayan azərbaycanlıların üzərinə daha çox yük düşür. Bu baxımdan müstəqil Azərbaycan Respublikası fəaliyyətinin ilk günündən diaspor sahəsində, xaricdəki soydaşlarımızın formalaşması istiqamətində səmərəli və məqsədyönlü addımlar atıb. Görülən işlər siyahısına 31 dekabrın Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü kimi qeyd olunması, Bakıda Dünya Azərbaycanlılarının Qurultaylarının təşkili, Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin yaradılması, Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Xartiyasının, Xaricdəki Azərbaycanlılarla bağlı Dövlət Siyasəti haqqında qanunun qəbulu və s. aid etmək olar. Məhz atılan addımların məntiqi davamı kimi bu gün soydaşlarımız dünyanın demək olar ki, əksər ölkəsində cəmiyyət və ictimai birliklərin, qəzet və jurnalların, radio və televiziya orqanlarının, internet resurslarının yaradılmasına nail olub. Yalnız son zamanlar müxtəlif tarixi hadisələrin ildönümündə, tarixi həqiqətlərin obyektiv təbliğində Azərbaycan diasporunun təşkil etdiyi yürüşlər, keçirilən tədbirlər, mitinq və nümayişlər, müxtəlif səviyyəli görüşlər soydaşlarımızın gücünü, potensial təsir imkanlarını nümayiş etdirir. Bu gücün zamanla daha effektli olacağına inam böyükdür. Azərbaycan diasporunun inkişaf strategiyası düzgün və məhsuldar proqram üzrə aparılır.

Xocalı Soyqırımı və xaricdə yaşayan azərbaycanlılar

Azərbaycan diasporunun son zamanlar, xüsusən də 26 fevral-Xocalı Soyqırımının ildönümündə daha çox Amerika və Avropa ölkələrində, o cümlədən Almaniya, Böyük Britaniya, İsveçrə, Avstriya və s. ölkələrdə nümayiş etdirdiyi aktivlik hər bir azərbaycanlını sevindirdi. Əgər bir zamanlar soydaşlarımız yalnız həmin faciə barədə məlumat verməklə kifayətlənirdisə, bu gün mitinq və etiraz aksiyaları təşkil edir, hadisənin səbəblərini, ermənilərin törətdiyi vəhşilikləri yerli informasiya vasitələrində yayımlayır, dünya ölkələrinin, beynəlxalq təşkilatların hadisəyə qanuni qiymət verməsi üçün aktiv lobbiçilik işi ilə məşğul olur. Proses bu gün də davam edir. Soydaşlarımız dünyanın ən güclü diaspor təşkilatları ilə səmərəli əməkdaşlıq münasibətləri qurur ki, bu da gələcəyə ümidlə baxmağa, daha böyük nəticələr əldə etməyə əsas verir.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyilə çap edilmişdir

Olaylar.- 2014.- 6-8 sentyabr.- S.3.