Diasporamızın vahid mərkəzi – Azərbaycan

Azərbaycan diasporunun inkişafına 5 ildən bir keçirilən dünya

azərbaycanlılarının qurultayı də öz müsbət təsirini göstərir

İstənilən dövlət, o cümlədən Azərbaycan həqiqətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında onun xaricdəki diasporasının müstəsna rolu var. Diaspora eyni zamanda bir millətin vahid şəkildə formalaşmasına yardım edən əsas amillərdəndir. Ölkədən kənarda yaşayan azərbaycanlılar öz millətinin dirçəlməsi üçün münbit şərait yaradır. Azərbaycan diasporası ilə onun dövlətinin sistemli əlaqəsi ölkəmizin öz hüdudlarından kənarda tanıdılması yönündə müsbət nəticələrin nəticə etibarilə ortaya çıxması heç kəsə sirr deyil. Azərbaycan dövləti diaspor quruculuğu işinə xüsusi önəm verir. Xaricdəki diasporamız getdikcə inkişaf edir. Azərbaycan xalqı və dövlətinin qarşısında duran problemləri daha dərindən dərk edir və dünyaya da tanıtmaq istiqamətində fəaliyyətlərini gücləndirirlər.

Dünya azərbaycanlıları artıq vahid mərkəzdən idarə olunur. Bu məkanın adı Azərbaycandır. Diasporamızın ideoloji cəhətdən istiqamətlənməsi işi də buradan həyata keçirilir. Diasporamız Azərbaycan dövlətçiliyinin prinsiplərini rəhbər tutaraq fəaliyyət göstərir. Dünya azərbaycanlılarının qurultayının Bakıda keçirilməsi, onların dövlət tədbirlərinə qatılması, Azərbaycan dövlətinin xarici və daxili siyasətinə aid məsələlərin dünyada təbliğində onların iştirakı göstərir ki, getdikcə təşkilatlanma, ideoloji cəhətdən səfərbər olunma və azərbaycançılıq ətrafında birləşmə istiqamətində işlər sürətlənir. Ümumi ab-hava onu deməyə əsas verir ki, Azərbaycan dövləti və xalqının milli mənafeyi dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan azərbaycanlıların şüuruna hakim kəsilir və onlar eyni fikrin daşıyıcılarına çevrilirlər.

Ulu öndər və Azərbaycan diasporu

Ulu öndərimiz Heydər Əliyev Amerika Birləşmiş Ştatlarına birinci səfərindən sonra Azərbaycan diasporası barədə belə danışdı: “Mən xarici ölkələrə səfərlərim zamanı diaspora üzvlərini bir yerə toplamağa cəhd göstərirəm. Mən bunu Amerikada da həyata keçirmək istədim. Çikaqoda toplantıya 35 nəfər gəldi. Eləcə də, Parisdə və Londonda da toplantıya əksəriyyəti İran azərbaycanlıları olan 35-40 nəfər qatıldı. Bu diasporadırmı? Baxın, torpaqları işğal edilən bizik, şəhid verən bizik, illərdir vətənsiz yaşayan bizik, ancaq günahkar olan da bizik. Bunun səbəbi aydındır. Amerikada 250 milyon insan yaşayır. Bunun 1 mln-u ermənidir. Sayları çox azdır. Ancaq mövqeləri, vəzifələri etibarilə ictimai fikri öz məqsədləri ətrafında birləşdirə bilirlər. Biz mübarizəmizdə haqlı olduğumuzu kəskin şəkildə sübut etməliyik. Unutmayın, ermənilərə silah verənlər və maddi yardım göstərənlər qədər bizə yardım edən yoxdu. Biz lobbimizi bütün dünyada qurmalıyıq. Əsası ulu öndərimiz tərəfindən qoyulan diaspora siyasəti Prezidentimiz İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Heydər Əliyevin tapşırıq və tövsiyyələri ilə xaricdəki Azərbaycan diasporası mütəşəkkillik qazandı və öz inkişaf yoluna qədəm qoydu. Ulu öndərimizin səsləndirdiyi fikirlərdən xeyli zaman keçir. Bu müddət ərzində mühüm qərar və qanunların qəbul edilməsi, eləcə də, H.Əliyevin xarici səfərlər zamanı Azərbaycan diasporunun nümayəndələri ilə görüşü, onun tövsiyə və məsləhətləri xarici ölkələrdə diasporamızın mütəşəkkil cəmiyyət kimi formalaşmasına və inkişafına xüsusi təkan vermişdir. Bu gün diasporamız güclüdür. Hazırda dünyada yaşayan azərbaycanlıların sayı təxminən 50 milyona yaxındır (bəzi mənbələrdə bu rəqəmin 60 milyon olduğu göstərilir) və diasporamızın Rusiya Federasiyasında 65, Türkiyədə 20, Almaniyada 37, Amerika Birləşmiş Ştatlarında 20, Ukraynada 17, İsveçdə 11, Böyük Britaniyada 7, Fransada 7, Kanadada 6 və digər ölkələrdə - Avstraliyada, Avstriyada, Argentinada, Belorusiyada, Belçikada, Danimarkada, Dağıstanda, Estoniyada, Finlandiyada, Gürcüstanda, Hollandiyada, İspaniyada və digər ölkələrdə çoxsaylı Azərbaycan Milli mədəniyyət mərkəzləri və cəmiyyətləri fəaliyyət göstərir. Diasporamız tərəfindən xarici ölkələrdə 50-yə yaxın adda qəzet və 35-ə yaxın adda jurnal nəşr etdirilir. Bu Azərbaycan dövlətinin xaricdəki diaporamıza göstərdiyi qayğının nəticəsidir.

Diasporamızın prinsipial mövqeyi

Dünyada yaşayan azərbaycanlıların birlik və bərabərliyi, soydaşlarımız arasında həmrəyliyin təmin olunması məsələsi daim Azərbaycan Respublikasının diqqət mərkəzində olub. İstər bu sahədə qəbul edilmiş müvafiq fərman və sərəncamlar, fəaliyyət proqramları olsun, istərsə də keçirilən bütün dövlət tədbirlərində birmənalı şəkildə qeyd edilib ki, Azərbaycan Respublikası dünya azərbaycanlılarının birliyini milli mənafelər və dövləti maraqlar kontekstində ortaya çıxan təbii tarixi zərurət kimi qiymətləndirir. Dünya azərbaycanlılarının birliyi məsələsi Azərbaycançılıq ideologiyasının reallaşdırılması mexanizmi kimi qəbul edilir və bu sahədə həyata keçirilən bütün tədbirlər məhz həmin amala əsaslanır. Başqa sözlə desək, bu ideya dünya azərbaycanlılarının birliyinin fəlsəfi-nəzəri əsasları kimi qəbul olunur. Azərbaycan dövləti dünya azərbaycanlılarının birliyini, mövcud iqtisadi və siyasi gerçəklikləri, eyni zamanda dünyada gedən ictimai-siyasi proseslərin meydana çıxardığı reallıqları nəzərə alaraq həyata keçirməyə çalışır. Məhz buna görədir ki, dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan azərbaycanlıların həmrəyliyi bütün Azərbaycan xalqının ideoloji bütövlüyünü, milli birliyini təmin edən əsas amil sayılır və dövlət siyasətinin prinsipial istiqamətlərindən biri kimi xarakterizə edilir.

Dünəndən bu günə

Müstəqilliyinin ilk illərində Azərbaycan diasporunun təşkilatlanması və fəaliyyətində ciddi problemlər var idi. Amma son 15 il ərzində diaspor təşkilatlanması istiqamətində önəmli tədbirlər görüldü və əhəmiyyətli nəticələr əldə edildi. Son 5 il ərzində isə diaspor təşkilatlarının fəaliyyətinin səmərəlilik səviyyəsi daha da artdı və beynəlxalq miqyasda xüsusi önəm kəsb edən nailiyyətlər qazanıldı. Bunlar isə erməni lobbisi və diaspor təşkilatları ilə mübarizədə güc mənbəyi, əhəmiyyətli resurs kimi dəyərləndirilməlidir. Bu gün biz müxtəlif təşkilatlarla əməkdaşlıq edirik, onların vasitəsi ilə konqresmenlərə, müvafiq qurum və şəxslərə təsir etməyi bacarırıq. Azərbaycan diasporu dünəndən bu günədək əhəmiyyətli irəliləyişə nail olub.

Dövlət-diaspora əlaqələri

Ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycan Prezidenti kimi rəsmi və güzar səfərləri çərçivəsində xaricdə yaşayan azərbaycanlılarla görüşməsi onların fəaliyyətləri ilə tanış olması, soydaşlarımızı Azərbaycanda investisiya layihələrində iştirak etməyə dəvət etməsi bu istiqamətdə göstərilən diqqətin bariz nümunəsidir. Diaspor nümayəndələri ilə görüşmək, onların Azərbaycana gəlməsini təşviq etmək ənənəsinin əsasını qoyan ilk dövlət başçımız ulu öndər Heydər Əliyev olub. Prezident seçildikdən üç ay sonra Ümummilli lider Heydər Əliyev Almaniyada yaşayan soydaşlarımızın bir qrupunu qəbul etməklə böyük bir ənənənin əsasını qoydu. Bu görüşün Avropadakı soydaşlarımızın milli, ictimai fəaliyyətinə təsiri böyük olub və dövlət-diaspor əlaqələrində yeni mərhələsinin başlanğıcıdı. Ulu öndər Heydər Əliyev müstəqil Azərbaycanın sivil bir dövlətə çevrilməsi, qarşısında duran problemlərin həll olunması, qanunun aliliyinin təsbit olunduğu demokratik, hüquqi və dünyəvi dövlət kimi inkişaf etməsi üçün bütün dünya ölkələrindəki soydaşlarımızın həmrəyliyinə nail olmaq kimi çətin bir missiyanı üzərinə götürmüşdü. Məhz Heydər Əliyevin produktiv fəaliyyəti, qayğısı və böyük diqqəti sayəsində xaricdə yaşayan soydaşlarımız Azərbaycanın milli maraqları uğrunda daha əzmlə fəaliyyət göstərməyə başlamış, doğma vətənləri ilə əlaqələrini möhkəmləndirmiş, ölkəmizin dövlət quruculuğu prosesində yaxından iştirak etməyə və burada gördükləri real həqiqətləri bütün dünyaya yaymağa başlayıblar.

Məqsədyönlü siyasətin nəticəsi

Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan diasporunun inkişaf etdirilməsi, diasporamızın dünya ölkələrində söz sahibinə çevrilməsi, eləcə də lobbi fəaliyyəti istiqamətində müvafiq dövlət strukturları tərəfindən məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilir. Bu sahədə görülən işlər dünyanın müxtəlif ölkələrində Azərbaycan diasporunun güclənməsinə imkan yaradır. Bu gün Azərbaycan diasporunun əldə etdiyi nailiyyətlər ayrı-ayrı ölkələrdə fəaliyyət göstərən diaspor rəhbərləri, eləcə də bu sahə ilə məşğul olan qeyri-hökumət təşkilatları tərəfindən də yüksək qiymətləndirilir. Azərbaycan diasporunun inkişafına 5 ildən bir keçirilən dünya azərbaycanlılarının qurultayı də öz müsbət təsirini göstərir. Bu baxımdan keçən ilin yayında Bakıda keçirilən Dünya Azərbaycanlılarının üçüncü qurultayı da mühüm əhəmiyyət daşıyırdı. Dünya Azərbaycanlılarının üçüncü qurultayından sonra Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən diaspora quruculuğunda yeni proqramların həyata keçirilməsi ilə bağlı bir sıra mühüm addımlar atılıb. O, cümlədən həm ayrı-ayrı qeyri-hökumət təşkilatları ilə işlərin aparılması, həm Beynəlxalq Diaspora Mərkəzi ilə birgə tədbirlərin keçirilməsi, həm də ölkədən kənarda fəaliyyət göstərən diaspor təşkilatlarının birgə mübarizəsinin təşkil edilməsi istiqamətində işlər görülüb. Diaspora sahəsində həyata keçirilən layihələr onu deməyə əsas verir ki, konsulluq, səfirlik və diaspor təşkilatlarının birgə mübarizəsinin strukturu formalaşıb. Bu dövrü diaspora fəaliyyətində yeni bir eranın başlanğıcı kimi dəyərləndirmək olar. Son dövrlərdə Türkiyə Azərbaycan diaspor təşkilatlarının birgə mübarizəsi daha effekli və təkmilləşdirilmiş formada özünü göstərir. Azərbaycan diasporu təmsil etdiyi ölkədə erməni diasporunu da öz fəaliyyəti ilə üstələyir. Bütün xarici ölkələrdə erməni diasporuna Azərbaycan əleyhinə anti-təbliğat aparmalarına imkan yaratmır.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyilə çap edilmişdir

Olaylar.- 2014.- 10 sentyabr.- S.3.