Diaspora təşkilatlarımız

təsirli üsullara yiyələnməlidir

İctimai-siyasi təsir rıçaqlarına önəm verilməlidir

Azərbaycan diasporası inkişaf mərhələsini yaşamaqdadır. Buna baxmayaraq hələ də bir sıra problemlər var ki, onların aradan qaldırılması vacib sayılır. Diasporanın hazırki vəziyyəti və görüləcək işlər barədə jurnalistlər nə düşünür?

“Gündəlik Teleqraf” qəzetinin əməkdaşı Bəxtiyar Məmmədli bildirib ki, 10-15 il əvvələ nəzər saldıqda Azərbaycan diasporasının indi xeyli işlər gördüyünün şahidi oluruq. Amma bununla yanaşı, problemlər də az deyil. Xüsusilə, diasporanın fəaliyyətində bir sistemsizlik özünü göstərir, pərakəndəlik var. Daha çox isə diaspor rəhbərliyinin ümumi dövlət maraqlarından deyil, şəxsi maraqlardan məsələyə yanaşmasının şahidi olursan. Təbii ki, bu fikirləri hər kəsə aid etmək olmaz. Ona görə də öz şəxsi maraqlarını üstün tutan şəxslərin diaspor fəaliyyətindən uzaqlaşmasına çalışmaq lazımdır. Misal üçün, bu gün Rusiyada olan Azərbaycan diasporunu göstərmək olar. Təkliflərə gəlincə, Azərbaycanın tanıdılması istiqamətində kiçik təşkilatlar üçün ümumi fəaliyyət proqramı olmalıdır. Əgər Avropanın bir şəhərində iki Azərbaycan diasporu varsa, onlar eyni istiqamətdə fəaliyyət göstərməməlidir. Eləcə də Diaspor Komitəsi onlara lazımi köməkliyi göstərməlidir: “Gələn ilin aprelində qondarma erməni soyqırımının 100 illiyi ilə bağlı ermənilər silsilə tədbirlər keçirəcəklər. Ermənilərin bu kampaniyasına qarşı işlər aparılmalıdır. Ola bilsin ilin sonundan başlayaraq hansısa işlər görülməyə başlanacaq, bu da artıq gecdir”.

Bakupost.az əməkdaşı Fərəh Sabirqızı deyir ki, Azərbaycanı xarici ölkələrdə təmsil edən bəzi təşkilatlar, diaspor qurumları ilə əlaqələri var: “Ara-sıra onların keçirdikləri tədbirlər haqqında məlumatları da yayırıq. Sözsüz, etiraf etmək lazımdır ki, əvvəlki dövrlərə nisbətən son illər diaspor qurumlarının işində də müəyyən aktivlik, hətta müəyyən təşkilatlanma ortaya çıxıb. Məsələn, əvvəllər xarici öllələrin hansısa şəhərində Azərbaycana dair təşkil olunan tədbirdə yalnız o şəhərdə yaşayan həmyerlilərimiz iştirak edirdi. Tədricən belə məhdudiyyət aradan qalxır, yaxın şəhər və qonşu ölkələrdəki diaspora nümayəndələri də aksiyalarda iştirak edir. Şəxsən məni narahat edən məqamlardan biri Azərbaycanın tanıdılması, haqq sözünün çatdırılması üçün diaspor təşkilatlarının hələ də ənənəvi metodlardan - dəyirmi masalar, seminarlardan istifadəyə üstünlük verməsidir. Düzdür, bəzən hansısa kreativ ideyalar, hər kəsdə maraq doğuran aksiyalar keçirildiyinin şahidi oluruq. Belə təşəbbüslər adətən gənclər tərəfindən irəli sürülür. Lakin təəssüf ki, tədbirlərin böyük əksəriyyəti hələ də konfranslardan ibarətdir. Halbuki, xarici ölkələrdə yaşayan vətəndaşları maraqlandırmaq, cəlb etmək, tərəfimizə çəkmək üçün isə uzun-uzadı çıxışlar, buklet və broşürlar kifayət etmir. Daha çevik, cəlbedici, hətta təəccübləndirən aksiyalar təşkil etmək lazımdır”. Onun fikrincə, daha bir narahatlıq isə diaspor təşkilatlarının arasındakı qarşıdurmalarla bağlıdır: “Şəxsən tez-tez Facebook-da belə halların mövcudluğunu müşahidə edirik. Hər hansı səbəbdən Azərbaycandan köçən, xaricdə yaşayan eyni əqidəli insanlar var ki, sonradan bir-birinin əleyhinə az qala “donoslar” yazırlar, bir-birilərinin işinə mane olurlar, paxıllıqda ittiham edirlər, təşkilat yaratmasını istəmirlər, təhqir səviyyəsində statuslar paylaşırlar. Bəziləri isə “tədbir keçirmək” adıyla Azərbaycan dövlətindən maliyyə qoparmaq istəyini gizlətmir. Ən pisi odur ki, bəzən bu cür hallara onların yaşadığı ölkənin icması da qoşulmaq məcburiyyətində qalır. Bunlar isə ümumi işin həm ziyanınadır, həm də Azərbaycanın adının daha pis kontekstdə xatırlanmasına səbəb olur. Məncə, ürəyi doğrudan da Azərbaycanla döyünən soydaşlarımız belə hallara qətiyyən yol verməməlidir”. "Yeni Media Jurnalistləri" İB-nin sədri Xəqani Səfəroğlunun sözlərinə görə, Azərbaycan diasporu özünün formalaşma dövrünü yaşayır. Tarix elə gətirib ki, son 70 ildə kommunist ideologiyası altında mövcud olmuş Azərbaycan özünün xaricə olan bağlarından tamamilə məhrum olub: “Bizim diaspora tarixşünaslığımız öyrənilməyib və o illərdə əcnəbi ölkələrdə yaşayan azərbaycanlılar arasında “sələflər və xələflər” zənciri formalaşmayıb. İndi-indi Avropada, Rusiyada, Birləşmiş Ştatlarda, Türkiyədə olan diaspora təbəqəmiz mövqelərini möhkəmləndirir. Halbuki, düşmən Ermənistanın diaspora tarixi 100 ildən artıq tarixi əhatə edir. Lakin buna baxmayaraq xarici ölkələrdə yaşayan və işləyən soydaşlarımız getdikcə bu yöndə təsirli imkanlara yiyələnirlər. Bu baxımdan yürüdülən dövlət siyasətinin ardıcıllığı və prioritetliyi diaspora quruculuğunda nəticələr əldə edilməsinə imkan yaradıb”. X.Səfəroğlu hesab edir ki, ilk növbədə xarici ölkələrdə yaşayan soydaşlarımız daha yaxşı təşkilatlanmalıdırlar. Bu ölkələrdə yaşayan ən yaxşı alimlər, jurnalistlər, ziyalılar, biznesmenlər diasporanın avanqardını təşkil etməlidirlər. Digər tərəfdən milli diaspora yaşadığı ölkədə öz liderini təqdim etməyi bacarmalıdır. Nufuzlu və yaşadığı ölkədə mövqe sahibi olmuş bu diaspora lideri orada yaşayan soydaşlarımızı təkcə ətrafında birləşdirməli deyil, onları eyni zamanda təsirli ictimai-sosial təsir rıçağı kimi yönləndirməyi bacarmalıdır. Bu baxımdan Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin üzərinə böyük iş düşür. Çünki öz ölkəsinin siyasi dəstəyini hiss etməyən diaspora heç bir halda hörmətli və nufuzlu qüvvəyə çevrilə bilməyəcək. Azərbaycanın strateji müttəfiqləri olan, dünya siyasətini həll edən ölkələrdə diaspora təşkilatlarını gücləndirmək əsas məsələ olmalıdır. Aznews.az saytının əməkdaşı Gültəkin Quliyeva qeyd edib ki, bu gün diasporamızın fəaliyyətini yüksək qiymətləndirmək olar: “Bilirəm çoxları mənimlə razılaşmayacaq. Amma bəzi faktlar var ki, bunları görəndə disporamızın işini gözardına vurmaq olmaz. Heç uzağa getməyək, iki gün bundan öncə Sank-Peterburqda həmyerlimiz Elşən Həmzəliyevin deputat seçilməsini böyük uğur adlandırmaq olar. Təbii ki, onun yad ölkədə bu vəzifəyə yüksəlməsi Azərbaycanın orada təmsilinin də lazımi səviyyədə olması deməkdir. Yəni bir çoxları Azərbaycanı, azərbaycanlıları yalnız ticarətlə məşğul olan xalq kimi tanıyır. Amma belə uğurlarımız olduqda təbii ki, Azərbaycan haqqında düşünülən “ticarət adamı” fikirləri alt-üst olmuş olur. Biri var ölkəni “ticarətçi” təmsil etsin, biri var yüksək vəzifəli şəxs. Təbii ki, ikincisi daha dolğun və əsaslı tanıtma edər. Lakin belə diasporamızın fəaliyyətini tərifləməklə də onları rahatlamaq fikrində deyiləm. Biz bu işə yaxın zamanlarda başlamışıqsa, düşmən ölkənin nümayəndələri uzun illərdən bəri müxtəlif ölkələrə səpələnərək özlərini tanıdırlar. Yəni onları ötmək üçün hələ çox çalışmalıyıq. Təklif edirəm ki, Diaspora Komitəsi xüsusən xarici ölkələrdə oxuyan gənclərlə sıx əlaqə qursun, onların Azərbaycanı təmsil etməyində yardımçı olsun. Çox istərdim ki, xaricdə yaşayan imkanlı, vəzifəli, hətta deyərdim ki, milyonçu azərbaycanlılar həmkarlarının təhsil almasına, yüksək vəzifələrə çəkilməsinə yardımçı olsunlar. Çünki savadlı insan daha keyfiyyətli iş apara bilər”. “Olaylar” qəzetinin əməkdaşı Samir Güləliyev bildirib ki, Azərbaycan diasporası son vaxtlar sürətlə inkişaf edir. Bu vacib və təqdirəlayiq haldır. Bu gün Azərbaycanın haqq səsinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması, beynəlxalq aləmdə Azərbaycanın müsbət imicinin formalaşdırılması istiqamətində fəaliyyət göstərmək hər bir Azərbaycan vətəndaşının, o cümlədən diaspor təşkilatlarının əsas vəzifələrindəndir: “Şükürlər olsun ki son illərdə bu sahədə ciddi irəliləyişlər əldə edilib. Artıq Azərbaycanın xarici ölkələrdəki diaspora təşkilatları qarşılarına ciddi məqsəd qoyub. Bu sevindirici haldır. Amma, bu o demək deyil ki, Azərbaycanın diaspora təşkilatları bununla kifayətlənməlidir. Azərbaycanın diaspora təşkilatları daha böyük nailiyyətlər əldə etməli, Azərbaycanın başına gətirilən müsibətləri bütün dünyada tanıtdırmalıdır. Etiraf edilməldir ki, bu istiqamətdə fəaliyyət qurmaq üçün diaspora təşkilatlarımızın kifayət qədər potensialı mövcuddur. Bu baxımdan Azərbaycan diasporasının bu sahədə gördüyü iş zəruridir, vacibdir. Yəni bu işin yüksək səviyyədə həyata keçirilməsi üçün çalışmaq və həmin nəticəni əldə etmək lazımdır. Azərbaycan diaspora təşkilatlarının bütün dünyada yüksək təbliğat aparmağa və istədiyi nəticəni əldə etməyə yetərli gücü var. Bu güçdən səmərəli şəkildə idtifadə edilməlidir”. S.Güləliyev hesab edir ki, diaspora təşkilatlarımız təkcə mədəni-kütləvi tədbirlərlə kifayətlənməməlidir. Onlar yaşadıqları ölkələrin ictimai-siyasi həyatına nüfuz etməlidir. Yalnız bu halda Azərbaycan barədə həqiqətləri dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq mümkün olar.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyilə çap edilmişdir

Olaylar.- 2014.- 27-29 sentyabr.- S.4.