Bir səbət tənhalıq

Teatrda bir görüş

Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrında Məcid Vahidzadənin “Bir səbət tənhalıq” tamaşasının premyerası olub.

Qozbel qızcığazın həyat axarını özündə əks etdirən tamaşanın sujet xəttində baş qəhrəmanın daxili monoloqu əksini tapır. Valideynləri olsa da özünü tənha hiss edən qəhrəman uşaqlıq oyuncağı, gəlinciklə ovunaraq tənha olmadığını düşünür. Bəzən əsəbləşib ona qışqırır, bir müddət keçdikdən sonra peşman olub “sənlə eyni ilə anamın mənimlə davrandığı kimi rəftar etdim” deyərək üzr istəyir. Qəhrəmanın daxili aləmini əks etdirən monoloqdan da aydın olur ki, ailədəki ən böyük faciə valideyn-övlad arasındakı ünsiyyət pozuntusudu. Günümüzlə səsləşən tamaşada valideyn-övlad arasında ünsiyyət qırıqlığının azyaşlı və yeniyetmələrə nə qədər mənfi təsir göstərməsi əksini tapır.

O qüsurlu olduğu üçün cəmiyyət içinə çıxa bilməyəcəyini anlayır. Çünki hər dəfə küçəyə çıxanda ətrafdakılar onun belindəki qoza baxaraq məsxərəyə qoyur. Bu səbəbdən yaşıdları ilə də ünsiyyət qura bilmir. Daha doğrusu ünsiyyətə can atır, amma heç kəs onu ətrafına qəbul etmir. Nəinki həmyaşıdları, ətrafdakılar, eləcə də valideynləri bu qüsuru ona çox bilir. Anası eybəcər olduğu üçün onunla harasa getməkdən utanır. Atası isə qüsurlu övlada sahib olmasını öz günahına bağlayır. Tamaşanın irəliləyən dəqiqələrində hönkürərək ağlayan qız “ata, sən elə bilirsən ki, mən sənin dediklərini eşitməmişəm. Sən həmişə demisən ki, sizin günahlarınız ucbatından Allah mənim kimi qüsurlu övlad bəxş edib” deyə qışqıraraq taleyinə etiraz edir.

Qüsurlu olsa da onun da hər kəs kimi əylənmək, həyatdan zövq almaq, ailə qurmaq haqqı var. Heç kəs bu haqqı ondan ala bilməz. Tək Allahdan başqa. Gəlin olmaq, ailə, öz ocağını qurmaq hər bir qız kimi onun da ən ülvi arzularından biridi. Qonşu evində səslənən “Vağzalı” qəhrəmanımıza təsirsiz ötüşmür. Anidən özünü həmin kürsüdə xəyal edir, pəncərədən asılan tüldən özünə duvaq düzəldib güzgünün önünə keçir. Amma yenə də nə qədər eybəcər olmasının fərqinə varır. Sanki toyu olacaqmış...əlinə qələm və kağız alaraq məclisə dəvətli olacaq şəxslərin siyahısını hazırlayır...

“Oğru, oğru” deyə küçədən bir səs eşidilir...Bir müddət keçdikdən sonra otağına geri döndükdə oğrunun evində olduğunu görür. Nə qədər qışqırbağır salsa da sonda “oğru”nun taleyinə acıyır. Oğurluq etdiyi üçün yox, oxşar talelərə sahib olduqları üçün. Əslinə qaldıqda baş qəhrəmanın səhnədəki tərəf müqabili olan bu şəxsi oğru da adlandırmaq düzgün olmaz. Axı o özünə məxsus olan, bir vaxtlar bu gün “Vağzalıs”ı çalınan gəlinə bağışladığı tütəyi geri almaq üçün məclisə getmişdi....Başına gələnləri qızcığaza nəql etməyə başlayır: Sən elə bilirsən tənhalıq nədir, mən bilmirəm. Məni atıblar, hələ körpə ikən, yol qırağında bir yerə qoyublar. Mənlə bərabər bu gün mənə tənhalığı unutduran tütəyimi də həmin məkana qoyub getmişdilər. Çox guman ki, atamın çaldığı tütək olub. İllər keçdi bir qıza vuruldum. Qonşuluğunuzdakı həmin qıza. Onunla sevgili oldum, amma...Amma bilirdim ki bizim münasibətlərimiz çox uzun davam edə bilməyəcək. Bilirsən niyə? Çünki mənim valideynlərim yoxdu...Tək-tənhayam. Ona tütəyimi bağışlamışdım. Bir gün açıb bütün həqiqətləri olduğu kimi danışdım...Və bu gün...bu gün o gəlin köçür. Tək istəyim tütəyimi geri almaq idi. Bunu bacardım. Artıq bütün dünyalar mənimdi...

Tamaşanın sujet xəttinin kökündə valideynlərin ən böyük səhvləri dayanır. Övlad dünyaya gətirib onu tərk edən, gələcəyinə, taleyinə biganə yanaşan, övladının yanında olsa da ona tənhalığı hiss etdirən valideynlər tənqid atəşinə tutulur. Günümüzlə səsləşən tamaşanın ssenarisindən də göründüyü kimi bu gün başımıza gələn bəlalarda valideynlərin də payı az deyil. Kimisi intihar edir, kimisi özünə qapanır, kimisi normal ailə başçısı ola bilmir...

Qozbel qızcığazı canlandıran aktrisa Güşvər Şərifova tamaşanın ilk dəfə festival üçün hazırlandığını deyərək Kiçik Səhnədə də uğurlu nümayişindən söz açıb: “İlk dəfə tamaşanı festival üçün hazırlamışdıq. Festivalda iki obrazdan ibarət tamaşaların nümayişi nəzərdə tutulduğundan biz də bu tamaşa üzərində işlədik, uğurlu da alındı”. Hər bir aktrisanın canlandırdığı obrazda onun daxili aləmi ilə uyuşan bir xarakter olur. Bəs, görəsən aktrisamızla obraz arasında hansı oxşarlıqlar var: “Oxşar talelərə sahib olduğu üçün insanların çoxu bir-birinə yaxındı. Hamımız tənhayıq. Sadəcə olaraq baş qəhrəmanımızın qüsuru onda daha böyük komplekslər yaradır”.

Gənc olsa da rollarını uğurla canlandıran digər qəhrəmanımız, aktyor Eşqin Quliyev tamaşa ilə bağlı təəssüratlarını və yaradıcılığı ilə bağlı məlumatları bizlə bölüşdü: “İlk dəfədir ki, özümü belə bir ampulada sınayıram. Daha çox komediya janrında olan tamaşalarda rol almışam. Buna baxmayaarq dramı çox sevmişəm. Tamamilə fərqli obraz idi. Obrazın xaraktercə mənə çox yaxın olduğunu düşünürəm. Daxilən ciddi, tənhalığı sevən bir adamam. Uğurlu alınıb-alınmamasını tamaşaçılar deyə bilər”.

Tamaşanın rejissoru Nofəl Vəliyev qısaca da olsa təəssüatlarını bölüşdü: “Tamaşa düşünürəm ki, uğurlu alınıb. Məqsədimiz də bu idi”.

Qeyd edək ki, tamaşanın rejissoru, əməkdar artist Nofəl Vəliyev, yeni səhnə əsərinin tərtibatçısı Zəminə Orucova, musiqi tərtibatçısı İradə Muradovadır.

Nigar Məhərrəm

Olaylar.- 2014.- 16 yanvar.- S.13.