Savadlı və milli mənəviyyatlı

gənclərə etibar edilməlidir

Cəmiyyətimizdə aşkarlanan neqativ faktlar milyonlarla sıravi vətəndaşda heyrət, təəccüb, qəzəb və hiddət hissləri yaradır. Hadisələr burulğanında kaleydoskopik sürətlə baş verən olayları operativ şəkildə izləmək praktik baxımdan imkansız hala gəlsə də bütün olub-bitənlərdə eyni səbəbin təzahürü görünür: vəzifə mövqeyindən doğan eyforiya. Bu eyforiya, təəssüf ki, bəzilərində məsuliyyət hissini yox etmiş, mənsəbi sanki immunitetmiş kimi dəyərləndirmiş, onlarda cəzasızlıq düşüncəsi yaratmış, qeyri-qanuni yolla yığdıqları sərvətin “panatseya” kimi hər zaman onları hifz edəcəyinə inam yaratmışdır. “Tarix təkrarlanmasa da yanlışlıqlar təkərrür edir” prinsipi hər zaman üçün aktuallığını qoruyur.

Milli Təhlükəsizlik Nazirliyimizin bizim millət və dövlət üçün ən önəmli, strateji əhəmiyyət və funksiya daşıdığını, taleyüklü məsələlərin həllində ən məsuliyyətli mövqedə dayandığını hamımız bilirik. Bu ciddi təşkilatda minlərlə layiqli əməkdaşla bərabər vəzifə səlahiyyətini şəxsi məqsədləri üçün istifadə edənlərin də çalışması son dərəcə üzücüdür. Xüsusən, bu ciddi quruma ilk qədəmlərini atacaq kursantlardan tutmuş, vəzifə ierarxiyasında mövqə qazanacaq zabitlərə qədər personaldan rüşvət alınması, müxtəlif fəaliyyətlə məşğul olan fiziki və hüquqi şəxslərdən xərac yığılması faktları əgər gerçəksə, bu məsələ bizə baş ucalığı gətirmir. Təsəvvür edin ki, indi xəbis rəqiblərimiz, xain düşmənlərimiz bu hadisəyə necə də sevinirlər.

Etimad göstərilib irəli çəkilmiş, millətə və dövlətə sədaqətlə xidmət etməklə mükəlləf olan hər bir məmur öz məsuliyyətini dərk etməli, başqalarının yanlışlığını təkrarlamamalıdır. Vəzifə xalqa, dövlətə qulluq etmək üçündür, ona qənim kəsilmək üçün yox. Kadrların seçilməsində, yerləşdirilməsində mütləq mənada məmurların biliyi, mədəniyyəti, mənəvi keyfiyyəti kompleks halda nəzərə alınmalıdır. Savadsız, milli mənafedən uzaq adamların mənsəb sahibi olması cəmiyyətdə fəlakətli kataklizmlərə səbəb olmaqla yanaşı insanlarda, təbii olaraq, istehza hissi də yaradır, belələri qısa zaman içində anekdot qəhrəmanlarına çevrilirlər. Bu sətirləri yazarkən tələbəlik illərimdə qarşılaşdığım bir tragikomik hadisəni xatırladım. İkinci kursda oxuduğum vaxt fakültə divar qəzetində “Nastupatelnaya politika KPSS” adlı məqalə yazmışdım. Məqalə divar qəzetində asılandan təxminən iki saat sonra məni təcili olaraq dekanlığa çağırdılar. Orada mülki geyimli bir şəxs ( indi dünyasını dəyişib) dekanın kreslosunda yayxanıb tənha oturmuşdu. Məqaləni mənim yazdığımı bilən kimi əsəbi şəkildə qışqırdı:

-Ə, sənin cüllüt boğazını üzərəm!!! Nə cəsarətlə onu yazmısan? Bilirsən mən kiməm? KQB-nin mayoruyam, universitetin kuratoruyam. İti qovan kimi bu saat səni universitetdən qovduracağam.

Mən özümü tamam itirmişdim. Bu mülki geyimli şəxs ədəb-əndazə tanımadan bağırırdı. Mən birtəhər özümü ələ alıb özünü mayor adlandıranın hücumunu dəf etməyə çalışırdım:

-Vallah, mən qovulmaqlıq bir pis iş görməmişəm.

Mayor daha da hiddətləndi:

-Ə, qoduq, özünü tülkülüyə vurma. Sən bundan artıq nə edəcəksən ki, “nastupatelni” nədi əəə? Sən indi deyirsən ki, Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası işğalçı siyasət aparır? Həəə?! Necə yəni, “nastupatelni politika?

Mən mayoru inandırmağa çalışırdım:

-Allaha and olsun, yanlış düşünürsünüz.

Mayor heç oralıq deyildi:

-Heyvan oğlu heyvan, kim yanlış düşünür? Mən Moskvada oxumuşam. Özüm də rusça çisti bilirəm, yəni “nastupatelni” sözünün “hücum” olduğunu da bilməyəcəyəəəəm. Soplyak, mənə “cik-cik” öyrədirsən?

Matım-qutum qurumuşdu. Udqunaraq:

-Özüm ölüm, “nastupatelni” sözünün hücum sözündən başqa da çox mənası var.

-Məsələn?

-Məsələn: aktiv, enerjili, təşəbbüskar, fəal.

-Ə, özündən qurd-quranı açma, yalandan da hüdüləyib tökmə.

-Lüğətdə yzılıb vallah. Bir də ki, mən o məqaləni yazanda “Pravda” qəzetindəki baş yazıdan yararlanmışam. Orada da o söz var.

Mayor döyükən kimi oldu:

-İnanmıram. Kitabı da gətir, qəzeti də. Elə olmasa dərini soyacağam.

Ertəsi gün mən lüğəti və qəzeti gətirdim. Başabəla mayor öz gözləri ilə Moskvada nəşr olunan “Pravda” qəzetindəki “nastupatelni” sözünü, lüğətdə də həmin sözün “aktiv, avanqard” sözləri ilə sinonim olduğunu gördü. Handan-hana, üzr istəmək yerinə, “cəhənnəm ol get, bu danışıqları da heç kimə demə”- söylədi.

Uzun zaman özümə gələ bilmədim. O zati-möhtərəmin sayəsində təsəvvürüm çilikləndi. Mənim nəzərimdə orada çalışanlar haradasa Ştirlits səviyyəsində idilər. Bu mayor, hayıf ki, elə deyilmiş. Öz-özümə “necə olur ki, özünü mayor kimi təqdim edən şəxs elementar şeyi bilməyə-bilməyə o cür məsul yerdə işləyir?” sualına cavab axtarsam da tapa bilmədim. Çox keçmədən öyrəndim ki, o mayora “qiymətli” məlumat verənlər də fakültənin sayıq elmi” kadrları imiş. Sonralar yavaş-yavaş üzülərək inadım ki, savadsız ola-ola məsul işlərdə çalışanlar hər yerdə varmış. Tanınmış bir fəlsəfə müəllimi, “Kant və Kont kimdir?”- sualına əminliklə “eyni şeydir, sadəcə yazı fərqi var: Kont yazılır, Kant oxunur”-deyə cavab vermişdir. Rüşvətə görə ittiham olunan bir müəllimin məhkəməsində hakim ifadə vermiş tələbələrdən birinə “bu şəxsi tanıyırsınızmı?” soruşanda, tələbə də “bəli, dialektik materializmdən bizə dərs deyirdi”- cavabi verəndə hakim təəccüblənmişdi:

- Bəs niyə o iddia edir ki, fəlsəfə müəllimidir?

Cavabında tələbə gülmüşdü:

-Fəlsəfənin iki önəmli hissəsindən biridir dialektik materializm.

Salonda qəhqəhə qopmuşdu. Hakimin tələbi ilə salondakıları da bayıra çıxartmışdılar.

Milli Elmlər Akademiyasının sabiq prezidenti, mərhum akademik H. Abdullayev aspiranturaya qəbul imtahanları vermiş aspirantlara müxtəlif suallar verməyi xoşlayardı. Bir dəfə dəqiq elmlər sahəsinə aid bir aspirantdan soruşmuşdu ki, Azərbaycanın sahəsinin nə qədər olduğunu necə hesablamışlar?

Aspirant maddım-maddım baxanda, mərhum Həsən müəllim əsəbiləşərək onu salondan qovmuşdu. Başqa bir fizik aspirantdan -“ saatda 90 km. sürətlə gedən maşın bir saniyədə nə qədər gedər?” soruşduqda çarəsiz aspirant gözlərini döyəndə Həsən müəllim üzünü Rəyasət Heyətinin nüfuzlu üzvlərinə tutmuşdu:

-Bu savadsızları aspiranturaya gətirməkdə məqsədiniz nədir?

Texnologiya sahəsində mühüm məqam sahibi bir şəxs “avtomobil yolun yarısını 180 km. sürətlə, qalan hissəsini isə 20 km. sürətlə getmişsə orta sürəti nə qədər olmuşdur?” sualına “100 km/saat” cavabı vermişdir. İkidə birlə üçdə biri toplayamasa da talelərimizi həll edən nə qədər “diplomlomluz” var?

S. Ə. Şirvani “Qafqaz müsəlmanlrına xitab”ında ürək ağrısı ilə fəryad edirdi:

…Dərdimizdir bu dərdi- nadanlıq…

İnanmaq istəyirəm ki, bəzi vəzifəli şəxslərin nəfslərinə yenik düşmələrii, səlahiyyət həddini aşmalarıı, etimadı doğrulda bilməmələri, sosial mövqelərini qorumamaları, nəticə etibarilə qanun pozuntusuna yol vermələrinin başlıca mənbəyi elə savadsızlıqdır. Məhz savadsızlıq ucbatından insan dərin düşünmək qabiliyyətindən, edəcəyi hərəkətin hüquqi və əxlaqi nəticələrini öncədən görməkdən, dövlət və millət qarşısında daşıdığı məsuliyyəti idrakdan, sosial qınaq obyektinə çevrilmək təhlükəsini nəzərə almamaqdan məhrum olur. Məşhur Roma filosofu, natiqi və dövlət adamı M.T. Siseron konsullara, yüksək rütbəli məmurlara tez-tez “vitiosum est ubique quod nimum est”- hər şeyin ifratı zərərlidir- ifadəsini təkrarlamağı sevərmiş. Bu sadə həqiqəti dərk etmək doğrudanmı çətindir? Axı insanın ən önəmli silahı onun şuurudur və bu cəhəti ilə o, digər varlıqlar üzərində dominantlığını təmin etmişdir. Təbiətdə insan istisna olmaqla heç bir canlı özünə lazım olandan artıq heç bir iş görmür, ən zəruri olanı, yaşamı üçün gərəkli olanı etməklə kifayətlənir. İnsan isə… Məsələn, normal yataq üçün maksimum iki metr yorğan yetərlidir. İki yüz metr uzunluğunda yorğan nə qədər məntiqsiz görünürsə, yüz yerdə villa inşa etdirmək, astronomik sərvətlərə sahib olmaq hərisliyi, hər şeyi qamarlamaq ehtirası da o dərəcədə anlamsızdır. “Gəlimli-gedimli, son ucu ölümlü dünya”dan hələ heç kim özüylə heç nə aparmayıb, hər bir insanın hesab gününə ancaq əməlləri ilə çıxacağı şüphəsizdir.

Maarifçi şairimiz S. Ə. Şirvani çox yaxşı buyurub:

Nadan ilə əyləşmə, gedib aqili axtar,

Bil, cəhl ilə bir kəsbi-kəmal eyləmək olmaz.

Cəmiyyətin inkişafına əsl mənada buxov olan traybalizmdən, proteksiyadan, rüşvətxorluqdan qurtulmaq, yaltaqlara və savadsızlara imkan tanımaq ənənəsinə son vermək, dövlətə deyil, öz var-dövlətinə çalışan acgözlərə, nəfsinə yenik düşənlərə, harınlara və nankorlara qarşı ardıcıl qətiyyətli preventiv tədbirlər görmək son dərəcə zəruridir. Təcili şəkildə ancaq savadlı, vətənə, millətə bağlı, dövlətçilik ənənəsinə sadiq gənclər dövlət strukturlarında irəli çəkilməli, onlara öz potensiallarını gerçəkləşdirməyə imkanlar və dövlət qayğısı yaradılmalıdır. Gənclərin yaşam dərdindən ölkədən getməməsi üçün real tədbirlər görülməlidir. Bunu bizim milli mənafeyimiz tələb edir.

Ramazan SİRACOĞLU

Olaylar.- 2015.- 28-30 noyabr.- S.12.