Turizmin inkişafına nə mane olur?

Ölkəyə turustləri necə cəlb etmək olar?

Prezident İlham Əliyev Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin strukturunun təkmilləşdirilməsi haqqında imzaladığı sərəncamdan sonra ölkənin turizm sahəsində həyata keçiriləcək islahatlar gündəmə gəldi.

Dövlət başçısının sərəncamında “Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Konsepsiyası”na uyğun olaraq, mədəniyyət sahəsində şəffaf və səmərəli idarəetmə sistemi formalaşdırmaq və Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin strukturunu təkmilləşdirmək məqsədilə qərara alıb ki, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin Bakı Şəhər Mədəniyyət və Turizm İdarəsinin bazasında Bakı Şəhər Mədəniyyət və Turizm Baş İdarəsi yaradılsın. Artıq sərəncama uyğun olaraq, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin aşağıdakı regional idarələri yaradılır. Maraqlıdır, bəs Azərbaycanın turizm potensialı hansı səviyyədərir və bundan nə dərəcədə səmərəli ostifadə olunur? Əvvala onu xatırladaq ki, dövlət başçısının məlum sərəncamından dərhal sonra Milli Məclisin Əmək və sosial siyasət komitəsinin iclasında “Turizm haqqında” yeni qanun layihəsinin ilkin variantı müzakirə edilərək bir sıra dəyişikliklər edilib. Xatırladaq ki, “Turizm haqqında” qanun 1999-cu ildə qəbul olunub ki, bu qanun artıq müasir dövrün tələblərinə cavab vermir. Buna görə də “Turizm haqqında” yeni qanun layihəsinin hazırlanması məsələsi gündəmə gəlib. Millət vəkili, Əmək və sosial siyasət komitəsinin sədri Hadi Rəcəbli deyib ki, “Turizm haqqında” qanunun qəbulundan 17 il keçib: “Hazırda bizim əlimizdə dünyanın bir çox ölkələrinin - Qazaxıstan, Belarus, Rusiya və digərlərinin qanunları var. Yeni qanun layihəsinin hazırlanması ilə əlaqədar işçi qrupu yaratmışıq və ölkələrin təcrübələrini öyrənmişik. Milli Məclisin spikerinin dəstəyi ilə materiallar işçi qrupu tərəfindən işlənib hazırlanıb”. Azərbaycanda turizmin böyük potensialının olduğunu deyən H.Rəcəbli bildirib ki, Azərbaycanda 2001-ci ildə 80-dən çox mehmanxana var idisə, indi onların sayı 400-ü keçib: "Bu gün ölkəmizdə 223 muzey, 29 teatr, 6300 tarixi abidə, 27 qoruq var. Turizm potensialı böyükdür, eyni zamanda çatışmayan məsələlər də var. Ölkəmizdə yolların tikilməsinə baxmayaraq, bəzi ərazilərdə hələ də yol yoxdur. Hotellərin tikilməsinə baxmayaraq, ucuz hotellərin sayı azdır. Görülməsi vacib olan işlərimiz görülənlərdən qat-qat çoxdur”. Komitə sədri deyib ki, Azərbaycanda da Rusiyada olduğu kimi məktəb turizmi yaratmaq olar: “Bu gün daxili turizmlə bağlı böyük işlər görülüb. Türkiyə Rusiya bazarından geri çəkildikdən sonra boşluqlar yaranıb. Bu boşluqları doldurmaq üçün Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən mühüm işlər görülür. Oradakı turistlərin 10 faizini Azərbaycana cəlb edə bilsək, nəyəsə nail ola bilərik".

Turizm Fondu yaradılır

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin Turizm şöbəsinin Planlaşdırma və inkişaf sektorunun müdiri Mahir Qəhrəmanov bildirib ki, Azərbaycanda turizm fondlarının yaradılması nəzərdə tutulur. Nazirlik rəsmisi qeyd edib ki, Azərbaycanda bu günədək Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu vasitəsilə verilən vəsaitlərin və digər formada xarici investisiyaların həcmi turizm sahəsində nəzərdə tutulan məsələlərin həllinə nail olmağa kifayət etmir. Ona görə də turizm fondlarının və daha cevik maliyyə mexanizmlərinin yaradılması, bu mexanizmlərin dövlət tərəfindən tənzimlənməsi lazımdır. O deyib ki, turizm infrastrukturunun yaradılması çox vacib məsələlərdən biridir: “Regionlarda yollarla, infrastrukturlarla bağlı layihələr həyata keçirilir. Lakin Azərbaycanı həmişə nümunə kimi göstərdiyimiz Türkiyə, İtaliya, İspaniya kimi tirizm ölkəsinə çevirmək istəyiriksə, mütləq müəyyən turizm və rekreasiya zonaları yaradılmalıdır. Həmin zonalara dövlətin dəstəyi ilə birdəfəlik maliyyə vəsaitləri cəlb olunmalıdır. Həm yerli, həm də xarici investorların köməyindən istifadə edərək yataq yerlərinin sayını maksimuma çatdırmalıyıq. Çünki bazar iqtisadiyyatı şəraitində qiymətlərin tənzimlənməsi yollarından biri yataq yerlərinin sayının çox olmasıdır. Bununla bağlı infrastruktur üçün dövlət idarəetmə tələbləri məsələsini ortaya qoymuşuq. Bu məsələ turizm sahəsində xidmətin keyfiyyətinin yaxşılaşmasına yardım edəcək”. M.Qəhrəmanov deyib ki, ölkənin mövcud turizm potensialının, xidmətlərin həm yerli, həm də xarici səviyyədə tanıdılması, yəni reklam məqsədləri üçün idarəetmə formatında turizm bürolarının yaradılması planlaşdırılır. Həmin bürolar regionlarda turizm xidməti sahələrinin formalaşmasına, onun təşviqi işinin gücləndirilməsinə təsir göstərəcək. Bununla yanaşı, layihədə turizm informasiya mərkəzlərinin şəbəkəsinin genişləndirilməsi, onların müasir dövrün tələblərinə cavab verən formada qurulması məsələsi ortaya qoyulub. O, qeyd edib ki, “Turizm haqqında” yeni qanun layihəsində turizm növləri - sağlamlıq, sosial, ekoloji, ekstremal, kənd-yaşıl turizmi ayrıca qeyd edilib: “Lakin bu o demək deyil ki, bu gün Azərbaycanda yalnız həmin turizm növləri var. Azərbaycanda turizmin çox geniş növləri var. Lakin digər ölkələrin təcrübəsi və Ümumdünya Turizm Təşkilatının tövsiyələrinə görə, bu turizm növlərinə dövlət dəstəyinin vacibliyini nəzərə alaraq, onları qanun layihəsinə salmışıq”.

Yersiz müdaxilə, yoxsa süni qiymət artımı?

Azərbaycan Turizm və Menecment Universitetinin (ATMU) rektoru Cəfər Cəfərov isə bildirib ki, ölkənin turizm sektorunun yüksək səviyyədə inkişaf etməməsi buraxılan səhvlərlə bağlıdır: “Turizm sektorunda səhvlərə yol vermişik. Dənizin çəpərlənməsi, mənzərəli və turizmə xidmət edə biləcək ərazilərin zəbt olunması bizi bu günə gətirib çıxarıb. Bəzən bizdə elə təəssürat yaranır ki, turizm işini yalnız bir dövlət orqanı görməlidir. Bu məsələdə hökumətin koordinasiyalı fəaliyyəti olmalıdır. Yəni bu sahədə hökumət müvafiq olaraq qurumlarası koordinasiya şurası yaratmaldır. Qoruqların, milli parkların istifadəsi ilə bağlı çoxlu problemlər var. Bakı kimi dəniz imkanları olan şəhər ondan lazımi səviyyədə istifadə edə bilmir. Abşeron yarımadasına gələn qonaqları hara aparmaqda çətinlik çəkirik. Bu problemlər həll olunmadan biz bu qanunu qəbul etsək belə “saqqal darağı” olacaq. Həll olunması mümkün olan problemlərin həlli üçün müəyyən dövlət orqanlarına səlahiyyət verilməlidir. Qorxmadan, çəkinmədən turizmin təşfiq qanunlarına getmək lazımdır”. Rektor qeyd edib ki, ilkin dövrdə maddi baxımdan büdcədə çətinlik yarana bilər, amma sonda bu addımlar qat-qat artıq qazanc gətirə bilər. “Qanunsuz yoxlamalar dayandırıldıqdan sonra yeni mövsümdə turizm obyektlərinin sahibləri yersiz müdaxilələrin olmayacağına ümid edirlər. Bu günə qədər daxili turizmin bu günə qalmasına səbəblər nə olub? Mövsüm başlamamışdan gəlib sahibkarların, turizm obyektlərinin başlarının üstün kəsdirirlər ki, pul ver. Sahibkar da məcbur şəkildə ondan alınan qanunsuz pulun əvəzi kimi qiyməti artırır”.

Kadrlar xarici ölkələrdən gətirilir

Mütəxəssislər hesab edirlər ki, Azərbaycanda turizm sahəsini inkişaf etdirməkdən ötrü bir sıra işlərin görülməsinə ehtiyac var. Məsələn, bu gün Azərbaycanda restoranlardakı qiymətlər xarici turistləri dəhşətə gətirir. Millət vəkili Araz Əlizadə hesab edir ki, Azərbaycanın turizm sektorunun bu günə düşməsinə səbəb odur ki, bu sahə birbaşa olaraq Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin koordinasiyasında deyil. Hansısa şəxslərin pulu varsa, qeyri-qanuni yerlər alır, istədiyi otelləri tikdirir və ürəyi istədiyi qiyməti də qoyur: “İştahamız çox böyük olduğu üçün bu gün otel tikənlər yalnız 5 ulduzlu otellər tikirlər. Heç kəs 2-3 ulduzlu otellər tikmək istəmir. Nazirlik ölkədə hansı regionların turizm üçün lazım olduğunu müəyyən etməlidir. Oradakı torpaqlar hansısa şəxslər tərəfindən alınıbsa belə, o şəxslərdən dövlət torpaqları geri almalıdır”. Deputat otellərə nəzarət və tənzimlənmə funksiyasının şəxslərə deyil, Mədəniyyət və Turizm Nazirliynə verilməli olduğunu bildirib: “Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə otellərin qiymətlərinin tənzimlənməsi səlahiyyəti verilməlidir. Bu qeyri-leqal səlahiyyətlər bəzi şəxslərdən alınmalıdır. Bazar iqtisadiyyatı quldurluq iqtisadiyyatı demək deyil. Ulduzları yalandan otellərə yapışdırmağa son qoyulmalıdır. Bu gün regionlarda 3 və 4 ulduzlu otellərə baxsaq görərik ki, onların göstərdiyi xidmətlər heç o ulduzlara uyğun da gəlmir”. Araz Əlizadə turizm fakültələrini bitirən gənclərin işsizlikdən ofisiantlıq etdiyini bildirib: “Bizim çox səriştəli Turizm İnstitutu var, orada savadlı kadrlar hazırlanır. Amma baxaq görək ki, bu gün Bakıda 5 ulduzlu otellərdəki menecerlər kimlərdir ? Menecer Türkiyədən, adminstrator Almaniyadan, idarəçi İngiltərədən. Bəs onda biz axı niyə bu universiteti yaratmışıq? Otellərdə xidmətləri nizama salmaq üçün xarici mütəxəssislər gətirirlər. Bizim bu gün cavanlar, gənclər işsizdirlər. Turizm sahəsini bitirən ali təhsilli gənclərin çoxu gedib ofisiant işləyir. Axı niyə? Biz öz xalqımıza hörmət etməliyik”.

Alim

Olaylar.- 2016.- 5 aprel.- S.11.