“Heydər Əliyevlə görüşmək

böyük risk tələb edirdi”

"Dedi ki, qorxmadın, mənimlə görüşməyə gəldin?"

"1982-ci ildə belə bir imkan yaransa da, son anda Heydər Əliyevlə yaxından tanış olmaq, görüşmək istəyim baş tutmamışdı. Bununla belə, nəhayət, 1990-cı ilin yayında ürəyimdə neçə illərdən bəri arzum reallaşdı. Həmin ilin iyul ayında Heydər Əliyev Naxçıvana gəldi. Bu o vaxtlar idi ki, keçmiş SSRİ və Azərbaycanın o dönəmki rəhbərliyi tərəfindən bu böyük şəxsiyyətə qısqanc münasibət hökm sürürdü, ona qarşı açıq-gizli təqiblər, təzyiqlər mövcud idi.

Heydər Əliyevlə görüşmək böyük risk tələb edirdi, qorxuluydu. Düzünü desəm, bunları göz önünə gətirib mən də bir qədər tərəddüd, götür-qoy etdim. Çünki yenə deyirəm, hələ SSRİ dövrü idi, Naxçıvan Vilayət Partiya Komitəsinin Büro üzvüydüm, Naxçıvan MSSR Nazirlər Soveti sədrinin birinci müaviniydim, yüksək vəzifəm vardı. Amma bütün bunlara baxmayaraq, bir insan kimi Heydər Əliyevə olan məhəbbətim, bir naxçıvanlı kimi qeyrətim qəbul etmədi ki, onunla görüşməyim. Və bir gün gedib Heydər Əliyevlə görüşdüm.Görüşdüm, özümü təqdim etdim, ordan-burdan bir xeyli söhbətləşdik. Dedi ki, Eldar, qorxmadın, mənimlə görüşməyə gəldin? Dedim ki, yox, niyə qorxuram ki?! Dedi ki, axı, mənimlə görüşməyə gəldiyin üçün səni işdən çıxara bilərlər? Cavab verdim ki, yoldaş Əliyev, ömür müvəqqətidir, o ki vəzifə olsun, mən bu vəzifəyə gələndə çıxacağımı da gözümün qarşısına almışam. Mən qorxaq adam deyiləm. Siz bizim xalqımızın böyük, dahi oğlusunuz, mənim bir insan kimi haqqım yoxdur ki, sizinlə görüşməyəm. Hətta, onu da dedim ki, bəlkə başqa biri olsaydı, gəlməyə bilərdim, amma mən naxçıvanlıyam, qeyrətim yol verməz ki, sizin görüşünüzə gəlməyim..." Bu fikirləri Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP) İdarə Heyətinin üzvü, millət vəkili Eldar İbrahinov ümumilli lider Heydər Əliyevlə bağlı xatirələrini dilə gətirəkən qeyd edib. Əlavə edib ki, ilk görüşün üstündən bir ay keçəndən sonra yenidən H. Əliyevin görüşünə gedib: "Ümumiyyətlə, imkan yaranan kimi, onun görüşünə gedirdim, ona baş çəkirdim. İkinci dəfə görüşəndə dedi ki, Eldar, mən öyrəndim, sən mənə yaxın adamsan, özün də Cəhridənsən, rəhmətlik atan Rza kişi də tanınmış dülgər olub. Sonra gülə-gülə, zarafatyana soruşdu ki, bura - mənim yanıma yaxın adam kimi gəlirsən, yoxsa?.. Dedim ki, mən sizi xalqımızın böyük oğlu kimi tanımışam, pərəstiş etmişəm, həsrətinizi çəkmişəm ki, haçansa sizinlə görüşə biləcəmmi? Lap əvvəldən başladım, hər şeyi açıb danışdım. Dedim ki, 1982-ci ildə siz Naxçıvana gəlməli idiniz. O zaman hələ Azərbaycan SSR Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi idiniz. 1982-ci ilin may ayında Naxçıvana möhkəm qar düşmüşdü. Siz də həmin vaxt Gürcüstana səfərdən birbaşa Naxçıvana gəlmişdiniz. O vaxt "obkom"un ikinci katibi məni yanına çağırıb dedi ki, Heydər Əliyev gələcək, sən də birinci katibin qəbul otağında növbətçi duracaqsan, bu sözləri deyəcəksən, məruzə edəcəksən... Mən sizin pərəstişkarınız olduğumdan bu xəbərdən həm sevindim, həm də məsuliyyət hiss etdiyimdən qorxdum ki, Heydər Əliyevlə necə görüşəcəyəm. Axı, Heydər Əliyevin ömrü boyu həsrətində olmuşdum, bəzən öz-özümə deyirdim, görəsən, haçansa onunla görüşə biləcəmmi ki, əlim onun əlinə dəysin. Eyni zamanda, Heydər Əliyev necə geyinir, necə qalstuk bağlayır, yerişi-duruşu necədir. Bir sözlə, həm çox sevinirdim, həm də qorxurdum. Ancaq qismət elə gətirdi ki, siz gəldiniz, yuxarıya-ikinci mərtəbəyə qalxmadınız, birbaşa iclas zalına daxil oldunuz, çıxışınızı edib getdiniz. Sizinlə görüşmək istəyim beləliklə, baş tutmadı, bir növ arzum ürəyimdə qaldı. Ancaq Allah sizinlə görüşmək qismətini mənə nəsib edibmiş. Bu əhvalatı danışandan sonra Heydər Əliyev yenidən özünəməxsus tərzdə gülə-gülə zarafatla dedi ki, bilsəydim, qalxardım yuxarıya - birinci katibin qəbul otağında səninlə görüşərdim. Heydər Əliyevə dedim ki, məhz bu mənada sizin yanınıza gəlmişəm, qohumluq, yaxınlıq da öz yerində. Çox sağ olun ki, yaşca məndən böyük olduğunuz üçün siz özünüz bunları deyirsiniz, mən desəydim, başqa cür çıxardı. Elə o vaxtdan Heydər Əliyevlə bizim aramızda çox səmimi bir münasibət yarandı və qismət elə gətirdi ki, 1990-cı ildə Azərbaycan SSR Ali Sovetinə deputat seçkiləri zamanı Heydər Əliyev Babək rayonunun Nehrəm kəndindən - 340-cı dairədən, mən isə həmin rayonun 342-ci Cəhri seçki dairəsindən deputat seçildik. Deputat olandan sonra bizim Heydər Əliyevlə münasibətlərimiz daha da yaxınlaşdı, istiləşdi. Ali Sovetin sessiyalarında bir yerdə otururduq, söhbətləşirdik, dərdləşirdik. Əlimdə elə bir imkan olmasa da, çalışırdım ki, ona mənəvi dayaq olum. Xatirinizdədirsə, 1991-ci ilin mart sessiyalarında da ona qarşı hücumlar olurdu..." H. Əliyevə qarşı hücumların səngimədiyini görən E. İbrahimov Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri, mərhum Afiyəddin Cəlilovun yanına gedir və deyir ki, fasilədən sonra çıxış edib həmin adamların cavablarını verəcək. Hətta, əsəbindən kövrələn Eldar müəllim həmin adamların ünvanına söyüş də söyür: "Rəhmətlik Afiyəddin də bunu görüb dedi ki, amanın günüdür, belə etmə, səni öldürərlər, özüm danışacağam. Afiyəddin mənə onu da demişdi ki, fasilədən sonra Heydər Əliyevə qarşı yenə hücumlar olacaq. Fasilədən sonra iclas zalına daxil olanda dedim ki, Heydər Əliyeviç, sizə qarşı yenə hücum olacaq, əlacımız dözməkdir, başqa əlacımız yoxdur. Onu da dedim ki, gücüm sadəcə, Afiyəddinin yanına getməyə və ağlamağa çatdı. Heydər Əliyev güldü, dedi ki, Eldar, neyləyək, birtəhər dözərik. Oturanda da gördüm ki, cibindən dərman çıxarıb dilinin altına qoydu. Mən əvvəl başa düşmədim, sonra bildim ki, ürək dərmandır, onu qəbul edir ki, dözə bilsin..." Bakıdan, Ali Sovetin iclasından qayıdandan sonra H.Əliyev tez-tez onu yanına çağırar, görüşər, söhbət edərlərmiş: "O vaxt artıq Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini vəzifəsindən getmişdim. Kommunist Partiyası axır-axırda mənə qənim oldu...1991-ci ilin mart ayında SSRİ-nin saxlanması ilə bağlı referendum keçirilirdi. Həmin vaxt Naxçıvan bu referenduma getmədi. O zaman Bakıdan - Mərkəzi Komitədən bir nəfər katib və Nazirlər Soveti sədrinin müavini rəhmətlik Zülfü Hacıyev Naxçıvana gəlmişdi. Məni də Afiyəddin Cəlilov onlara təhkim etmişdi. Onlara da dedim ki, heç nə alınan deyil, özünüzü nahaq yerə yormayın. Heydər Əliyevlə də görüşmək istəyirdilər, qəbul etməmişdi. Bildirdim ki, heç görüşməyin də xeyri yoxdur, Heydər Əliyev nə desə, camaat da onu deyəcək. Və doğrudan da, Naxçıvan referenduma getmədi. Heydər Əliyevin yaxın adamı oldugumu düşünən bakıdakılar və Naxçıvanın yeni rəhbəri vəzifədə qalmağımı istəmirdilər, mən də vəzifəmdən getməli oldum...Sonra Heydər Əliyev Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri seçildi. Düzdür, o ilk dövrdə buna razılıq vermirdi və deyirdi arzum budur ki, atamın yanında dəfn olunum. Ancaq sonra bir daha ağsaqqalları onu yanına göndərib birtəhər razı sala bildik. Beləliklə, 1991-ci ilin sentyabrında Heydər Əliyev Ali Məclisin sədri seçildi..." 1992-ci ilin mayın 18-də H. Əliyevin Ali Sovetin sədri seçilməsi mümkün olmayandandən sonra E. İbrahimov mərhum dövlət başçısı ilə danışır və deyir ki, onun ətrafında yeni siyasi təşkilat yaratmağa ehtiyac var: "Heydər Əliyevə dedim ki, sizin rəhbərliyinizlə partiya yaratmalıyıq. Partiya yaratmasaq, heç nə mümkün deyil, siz təkcə Naxçıvana deyil, bütün Azərbaycana lazımsınız. Mən hesab edirəm ki, siz tezliklə buradan gedəcəksiniz. Güldü, dedi ki, ay Eldar, nə danışırsan? Heç burada qoymurlar oturmağa, deyirsən Bakıya gedim? Dedim, yox, elə demirəm, cəbhəçilər qabiliyyətsiz adamlardı, xalq onları qəbul etməyəcək. Hətta, onu da dedim ki, bəs, siz mənim telefonuma niyə cavab vermirsiniz? Mən orada ölümlə üz-üzə gəlmişəm, məni öldürürdülər, deyirdilər, get, təklifini geri götür. Məni Kamran Rəhimov çıxartdı oğlunun maşını ilə, apardı "İnturist"ə. Çünki xəbər gəlmişdi ki, qapıdan çölə çıxmayım. Heydər Əliyevdən soruşdum ki, bəs, siz niyə cavab vermədiniz? Dedi, Eldar, düzdür, mənə zəng gəlməyib. Amma çox fikirləşdim, çox gotür-qoy etdim, zəng gəlsəydi, mən nə cavab verməliydim, nə deməliydim? Deməliydim, gəlirəm. Mən gəlsəydim, işləyə bilərdim? Məni qoymazdılar. Desəydim ki, gəlmirəm, çox pis çıxardı. Dedim, bəs nə olacaq, bu xalq məhv olacaq. Dedi ki, başqa yolumuz yoxdur, bu gün xalq onlara inanır, Xalq Cəbhəsinə inanır. Ona görə də mümkün deyil, mən gəlsəm də, qoymayacaqlar işləməyə. Doğrudan da, belə alındı. Sonralar gördüm ki, Heydər Əliyev nə qədər müdrik, nə qədər uzaqgörən və düzgün yol seçib. Bu söhbətdən sonra dedim ki, partiya yaratmalıyıq. O da dedi ki, əşşi, neynirəm partiyanı-filanı. Dedim, yox, siz Azərbaycana lazımsınız və getməlisiniz də. O vaxt mənimlə yanaşı, Heydər Əliyevin yanına gəlib-gedənlər də onu partiya yaratmağa razı sala bildi. Bir gün mənə dedi ki, başla partiya hazırlığı ilə məşğul olmağa. Və biz onda bir çox deputatlara müraciət etdik, şəxsən özüm müraciət etdim. Çoxu dedi məni uzaq et, qol çəkmədilər..."

Alim

Olaylar.- 2016.- 13 dekabr.- S.12.