Ötən il Azərbaycan iqtisadiyyatı

uğurlu inkişafını davam etdirib

Beynəlxalq təşkilatlar bunu yüksək qiymətləndirir

Ötən il beynəlxalq aləmdə maliyyə böhranının davam etməsinə, dünya bazarında neftin qiymətinn kəskin şəkildə aşağı düşməsinə baxmayaraq Azərbaycan iqtisadiyyatı dinamik inkişafını davam etdirib. Ölkədə həyata keçirilən düşünülmüş iqtisadi siyasət nəticəsində iqtisadiyyatın inkişaf tempi yüksələn xətt üzrə inkişaf edib.

2015-ci ilin yekunlarının təhlili birmənalı olaraq deməyə əsas verir ki, ölkəmiz bu ildə demək olar ki, bütün sahələrdə uğura imza atıb. Daxili və xarici siyasətdəki uğurlar, əhalinin sosial təmnatının gücləndirilməsi, sosial infrastruktur layihələri uğurla icrası, kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı əldə olunan uğurların bariz göstəricisi kimi qəbul oluna bilər. Bu isə o deməkdirki, Azərbaycan ötən il Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyilə qlobal böhrandan minimum itkilərlə çıxmağı bacarıb. Üstəlik əhalinin sosial təminatı gücləndirilib, sosial infrastruktur layihələr icra edilib. Məlumat üçün qeyd edək ki 2015-ci ildə ölkə iqtisadiyyatına 20 milyard dollara yaxın sərmayə qoyulub ki, bunun da yarısı xarici sərmayədir. Bu isə o deməkdir ki, Azərbaycan xarici investisiyalar üçün cəlbedici ölkəyə çevrilib. Ölkədə kiçik və orta sahbkarlığın inkişafı üçün yaradılan şərait imkan verib ki, xarici sərmayədarlar Azərbaycana investisiya yatırsınlar. Artıq ölkədə çoxlu sayda xarici ölkələrin iş adamları sərbəst şəkldə fəaliyyət qura biliblər. Nəticədə 2015-ci ilnin qeyri neft sənayesinin 8.4% artımı baş verib. Onu da qeyd edək ki, ötən il region üçün heç də əlverişli mühit yaranmayıb. Daha dəqiq, region da daxil olmaqla bütün dünyada iqtisadi kataklizimlər qeydə alınıb. Ancaq bütün geosiyasi və iqtisadi amilləri nəzərə alındıqda belə, Azərbaycanın iqtisadi inkişafı böyük nailiyyətlər əldə edib. Belə ki, 2015-ci ildə ÜDM 1%-dən çox, sənaye istehsalı 2.4% artıb. Bu, qeyri-neft sektorunun inkişafı deməkdir və aparılan islahatların nəticəsidir.

2015-ci əhalinin sosial təminatı məsələsi də prioritet hesab edilib. Belə ki, ötən ildə ölkə əhalisinin sosial rifahının yaxşılaşdırılması və sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi istiqamətində Prezident İlham Əliyevin davamlı kursuna uyğun olaraq 2015-ci il dövlət büdcəsindən sosial müdafiə və sosial təminat xərclərinə 1 milyard 857 milyon manat vəsait yönəldilib.Qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, onların yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün keçən ildə icmal və dövlət büdcələrindən bütövlükdə 378 milyon manat, o cümlədən dövlət büdcəsinin cari və əsaslı xərclərindən 228 milyon manat, Şəffaflığın təmin edilməsi məqsədilə aztəminatlı ailələrə ünvanlı dövlət sosial yardımının təyinatı zamanı ilk dəfə olaraq elektron qaydalar qəbul edilib və yeni qaydalarla 415 min nəfər şəxsdən ibarət olan ailələrə dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına 206 milyon manat ünvanlı sosial yardım verilib. 2015-ci ilin dövlət büdcəsində səhiyyə xərclərinə 708 milyon manat və yaxud 2014-cü illə müqayisədə 6,4 faiz çox vəsait yönəldilib, səhiyyə sahəsi üzrə 13 dövlət proqramı və tədbirlərin maliyyələşdirilməsinə 161 milyon manat sərf edilib. Azərbaycan Prezidentinin müvafiq Fərmanının icrası olaraq ümumi təhsil müəssisələrində çalışan müəllimlərin əməkhaqlarının artırılması və onların maddi rifahının yaxşılaşdırılması məqsədilə müəllimlərin bilik və bacarıqlarının diaqnostik qiymətləndirilməsi aparılmaqla onların həftəlik dərs yükünün norması 1,5 dəfə, aylıq vəzifə maaşları isə orta hesabla 2 dəfə artırılmasına Bakı şəhərində başlanılıb, cari ildən isə digər 12 şəhər və rayon bu sistemlə əhatə olunacaq. Bu artımlar ümumi təhsil müəssisələrində çalışan 52 min nəfər müəllimə şamil olunub. 2015-ci ilin "Kənd təsərrüfatı ili" elan edilməsi ilə əlaqədar kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına dövlət tərəfindən maliyyə dəstəyinin verilməsi işi davam etdirilib, "2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı"nın icrası üçün dövlət büdcəsindən 186 milyon manat vəsait ayrılıb. Onu da qeyd edək ki, proqramın əhatə etdiyi dövr ərzində isə bütövlükdə 914 milyon manat vəsait ayrılıb. Beləliklə, 2015-ci ildə qarşıda duran bütün vəzifələr icra olunub. Odur ki, beynəlxalq iqtisadi və maliyyə qurumları Azərbaycanda iqtisadi sahədə aparılan siyasəti yüksək qiymətləndirirlər. Konkret olaraq ,Davos Dünya İqtisadi Forumu Azərbaycanı iqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyətliliyinə görə 40-cı yerə layiq görüb. Millət vəkili, Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Vahid Əhmədov bildirib ki, 2015-ci il həm siyasi, həm iqtisadi cəhətdən dünya üçün ağır il oldu. Baş verən neqativ proseslərin fonunda Azərbaycan da iqtisadi cəhətdən müəyyən təlatümlər yaşadı. Lakin Azərbaycan bu təlatümlərdən az təsirlə çıxa bildi. Millət vəkilinin sözlərinə görə, Nazirlər Kabinetinin 2015-ci ilin sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasında da ölkə Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən məhz bu məsələlərə toxunuldu və cari il üçün ciddi tapşırıqlar verildi: “Bildiyiniz kimi, neftin qiymətinin dünya bazarında kəskin aşağı düşməsi ilə əlaqədar olaraq biz iki dəfə devalvasiyaya getdik. Buna baxmayaraq, 2015-ci ilin yekunlarında həm də bir faizdən yuxarı ümumdaxili məhsulun artımı, kənd təsərrüfatında 6 faizlıq artım, qeyri-neft sektorunda, sənaye sahəsində 8 faizlik artım müşahidə olundu və sairə. Bunlar hamısı müsbət hallardır, amma bununla belə ən ciddi məsələ, əlbəttə, milli valyutamızın 2015-ci ildə devalvasiyaya uğraması oldu”. Deputat əlavə edib ki, problemlərimiz var və bu problemlərin hamısını da cənab prezident, demək olar ki, bir-bir sadaladı və qarşıda duran məsələlər barədə öz fikrini bildirdi. Birinci, idxal və ixrac əməliyyatlarının şəffaflaşdırılması, liberallaşdırılması, bu yöndə bütün süni maneələrin aradan qaldırılması oldu ki, bu, çox önəmli məsələdir. İkincisi, idxalın tərkibinə baxmaq, lazım olan məhsulları ordan çıxarmaq, Azərbaycanın bacardığı məhsulların ölkədə istehsalına başlamaq, qeyri-neft sektorunun inkişafına nail olmaq, xüsusilə, kənd təsərrüfatı və sənayedə addımlar atmaq məsələsi qaldırıldı ki, bunlar da olduqca önəmli məsələrdir: “Hesab edirəm ki, hökumət qısa zamanda onun qarşısına qoyulan məsələlərə baxa, verilən tapşırıqları vaxtında yerinə yetirə, çevik, düşünülmüş addımlar ata, qərarlar qəbul edə bilsə, Azərbaycanı yaranmış bu vəziyyətdən çıxarmaq mümkün olacaq”.

Alim

Olaylar.- 2016.- 15 yanvar.- S.6.