Regional Proqramlar səhiyyə

sahəsinin inkişafına təkan verib

Dövlət Proqramları çərçivəsində bölgələrdə yeni səhiyyə müəssisələri tikilib istifadəyə verilib

2004-cü ildən etibarən ölkədə uğurla həyata keçirilən Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramları bütün sahələrdə inkişaf və tərəqqiyə gətirib çıxardı. İstər iqtisadi, istər sosial, istərsə də mədəni sahələrdə, eləcə də təhsil və səhiyyə sahələrində Dövlət Proqramlarının uğurlu icrası nəticəsində kifayət qədər işlər görüldü, tədbirlər həyata keçirildi. Regionlarda son 15 il ərzində tikilib istifadəyə verilən səhiyyə ocaqlarının fonunda bunu aydın görmək mümkündür. Qeyd etmək lazımdır ki, indiyə qədər icra edilən hər üç Dövlət Proqramı çərçivəsində respublikanın regionlarında onlarla səhiyyə müəssisəsi tikilib istifadəyə verilib, bir çoxları təmir edilərək müasir avadanlıqlarla təmin edilib. Bütün bunlar heç şübhəsiz ki, nəticə etibarilə ölkədə səhiyyənin inkişafına gətirib çıxarıb.

Ümumiyyətlə, ötən illər ərzində Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramları, həmçinin Azərbaycan Respublikası Prezidentinin "Azərbaycan Respublikasında sosial-iqtisadi inkişafın sürətləndirilməsi tədbirləri haqqında" - 2 - məlum Fərmanı səhiyyənin inkişafına böyük təkan verib və geniş imkanlar yaradıb. Təsdiq olunmuş Dövlət Proqramına əsasən müasir səhiyyə obyektlərinin tikintisi Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair ikinci Dövlət Proqramının icrası müddətində də davam edib. Xüsusilə, ikinci Dövlət Proqramının icrasının birinci ilində, 2009-cu ildə səhiyyə müəssisələrinin tikintisi daha yüksək templə davam etdirilib və 60-dan artıq tibb müəssisəsinin tikintisi, əsaslı təmiri və yenidən qurulması işləri həyata keçirilib. Bunların sırasında Respublika Talassemiya Mərkəzi, Milli Oftalmologiya Mərkəzi, Respublika Perinatal Mərkəzi, Yevlax rayon 25 çarpayılıq uşaq xəstəxanası, Hacıqabul Uşaq Tibb Mərkəzi, Göygöl Rayon Mərkəzi Xəstəxanası, Naxçıvan şəhərində Respublikası Doğum Mərkəzi və Şahbuz rayon Mərkəzi Xəstəxanasının istifadəyə verilməsini göstərə bilərik.

Eləcə də Şəki rayonunda 100 çarpayılıq xəstəxananın təməlqoyma mərasimi keçirilib ki, həmin mərasimdə də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev şəxsən iştirak edib. Səhiyyənin prioritet sahələri üzrə qəbul edilmiş Dövlət Proqramlarında nəzərdə tutulmuş tədbirlər də yüksək səviyyədə həyata keçirilib. Bu proqramların reallaşması üçün dövlət büdcəsindən 2008-ci ildə 47,5 milyon manat, 2009-cu ildə isə 49,9 milyon manat xərclənib. Ana və uşaqların sağlamlığının qorunması dövlət proqramı çərçivəsində nəzərdə tutulmuş 7 perinatal mərkəzdən 4-ü (Bakı, Naxçıvan, Gəncə, Lənkəran) artıq istifadəyə verilib.

Dövlət Proqramının icrası müdddətində 2009-cu ildə respublikanın şəhər və rayonlarında qeydiyyatda olan bütün şəkərli diabet xəstələrinə pulsuz olaraq özünənəzarət vasitələri olan qlükometrlər və dərman preparatları verilib. Son illər ərzində qan xidmətinin inkişafına dövlət səviyyəsində yüksək diqqət yetirilir. "Qanın, qan komponentlərinin donorluğu və qan xidmətinin inkişafına dair Dövlət Proqramı" çərçivəsində qan xidməti müəssisələri qan torbaları, qanı yoxlamaq üçün reaktivlərlə təmin olunub. Görülən tədbirlər nəticəsində tədarük olunan qan və onun komponentlərinin miqdarı xeyli artıb.

Ümumiyyətlə, aparılan tədbirlər, yəni tibb müəssisələrinin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi, onların müasir tibb avadanlığı, dərman, sarğı materialları və ərzaqla təminatının yaxşılaşdırılması və idarəetmə sisteminin təkmilləşdirilməsi nəticəsində xəstəxana çarpayılarının işinin səmərəsi artıb. Əgər 2003-ci ildə hər çarpayı il ərzində 82 gün işləyibsə, 2009-cu ildə bu rəqəm 175,1-yə bərabər olub. Beləliklə, bu illər ərzində çarpayıların fəaliyyətinin səmərəlilik göstəricisi 2 dəfədən də yuxarı artıb. Dərman vasitələrinin keyfiyyəti, səmərəliliyi və təhlükəsizliyi üzərində dövlət nəzarətinin və həmçinin əczaçılıq bazarı iştirakçılarının fəaliyyətlərini müvafiq normativ-hüquqi sənədlərin tələblərinə uyğun həyata keçirilməsinə nəzarətin daha da gücləndirilməsi istiqamətində iş aparılıb. Ümumilikdə respublika üzrə 654 aptekə baxış keçirilib, 52 aptekin qeyri-qanuni fəaliyyət göstərməsi aşkarlanıb və onların fəaliyyətləri dayandırılıb.

Əminliklə deyə bilərik ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin fərman və sərəncamlarından, onun ölkə səhiyyəsində islahatlar aparılmasının zəruriliyi barədə göstərişindən, müəyyənləşdirdiyi prioritetlərdən, həmçinin qəbul edilmiş üç Dövlət Proqramının uğurlu icrasından çıxış edərək deyə bilərik ki, bu gün respublikanın səhiyyə sistemində yeniləşmə gedir. Səhiyyə sistemində ab-havanın sağlamlaşdırılması, əhaliyə göstərilən tibbi xidmətin yüksək səviyyəyə qaldırılması, dağıdılmış sistemin daha yüksək səviyyədə yenidən bərpası, korrupsiya ilə mübarizə, səhiyyə müəssisələrində təmir, tikinti və abadlaşdırma, saxta dərmanlarla mübarizə və digər məsələlər görülən işlərin başlıca istiqamətlərini təşkil edir. İldən-ilə səhiyyəyə ayrılan büdcə vəsaiti artırılır. 2003-cü ildə səhiyyə ehtiyaclarına 69,0 milyon manat ayrılmışdırsa, 2008-ci ildə bu rəqəm 557.8 milyon manat olub ki, bu da son beş ildə səhiyyənin büdcəsinin 8 dəfə artması deməkdir. 2007-ci illə müqayisədə 2008-ci ildə səhiyyənin büdcəsi 20 faiz artıb. Səhiyyəyə ayrılan maliyyə vəsaitinin səmərəli istifadə edilməsi məqsədilə tam gücü ilə işləməyən, özünü doğrultmayan, binaları bərbad vəziyyətdə olan, köhnəlmiş və yararsız cihaz və avadanlıqla təchiz olunub, əhaliyə tibbi yardımın göstərilməsində elə bir rolu olmayan tibb müəssisələrinin bir hissəsinin ixtisar edilməsi, çarpayı fondunun azaldılması və strukturunun optimallaşdırılması istiqamətində tədbirlər həyata keçirilib.

Ana və uşaqların sağlamlığının qorunması dövlətin ən vacib, prioritet sahələrindən biridir və bu məqsədlə respublikanın 7 şəhər və rayonunda (Bakı, Naxçıvan, Gəncə, Şəki, Quba, Lənkəran, Sabirabad) perinatal mərkəzlərin yaradılması və onların ən müasir avadanlıqlarla təchiz edilməsi nəzərdə tutulub. Artıq Gəncə şəhərində ən müasir avadanlıqla təchiz olunmuş Perinatal Mərkəz bu günlərdə açılaraq istifadəyə verilib. Bundan başqa Dövlət Proqramı çərçivəsində regionlarda doğuşayardım xidmətini gücləndirmək və nəzarəti artırmaq məqsədi ilə 14 "zona mərkəzi" təşkil edilib.

Dövlət Proqramının icrasına başlandıqdan sonra onkoloji xəstələrin şiş əleyhinə preparatlarla təminatında uzun illərdən bəri mövcud olan problem aradan qaldırılıb. Görülən tədbirlər nəticəsində onkoloji xəstəliklərin aşkarlanması işi yaxşılaşıb və bununla bərabər bu xəstəliklərdən ölüm azalıb. Xroniki böyrək çatışmazlığından əziyyət çəkən insanların hemodializ müalicəsi ilə təmin olunması son illər səhiyyənin qarşısında duran ən çətin problemlərdən biri idi. Bu problem də ölkə Prezidentinin qayğı və diqqəti nəticəsində öz həllini tapıb. Hazırda Respublikada 16 dializ mərkəzi fəaliyyət göstərir. Xroniki böyrək çatışmazlığından əziyyət çəkən 1200-ə yaxın xəstə dövlət hesabına hemodializ seansları və müvafiq dərman vasitələri ilə tam həcmdə pulsuz təmin olunur. Naxçıvan, Gəncə, Siyəzən, Şirvan, Lənkəran, Qazax, Zaqatala və Qəbələ şəhərlərində hemodializ mərkəzləri istifadəyə verilib.

Nəqliyyat vasitələrinin sayının çoxalması, avtomobil yollarında hərəkətin intensivliyinin artması nəticəsində son illərdə yol-nəqliyyat hadisələrinin, bu hadisələr zamanı ağır travmaların və ölüm hallarının sayı durmadan artır. Yollarda avtomobil qəzaları zamanı zərərçəkmişlərə tibbi yardımın vaxtında göstərilməsi, bununla da ölüm hallarının və travmadan sonrakı şikəstliyin azaldılması məqsədi ilə Nazirliyin Təcili və Təxirəsalınmaz Tibbi Yardım Stansiyasının 12 regional məntəqəsi yaradılıb və hazırda onlar uğurla fəaliyyət göstərirlər.

Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramının uğurlu icrası nəticəsində əhaliyə göstərilən təcili və təxirəsalınmaz tibbi yardımın keyfiyyətinin və səmərəliliyinin artırılması məqsədi ilə Respublika Prezidentinin Sərəncamı ilə ayrılmış vəsait hesabına müasir tibb avadanlıqları ilə təchiz olunub 150 ədəd "Mercedes" markalı avtomaşın alınıb və Bakı şəhərinin təcili yardım xidmətinin parkı yeniləşdirilib. Bu işin davamı olaraq cari ilin dekabr ayında Gəncə, Sumqayıt, Mingəçevir, Şirvan, Lənkəran, Yevlax, Şəki və Naftalan şəhərlərinə həmin markalı daha 40 avtomaşın verilib. Ölkə Prezidentinin Sərəncamına əsasən, təcili və təxitəsalınmaz tibbi yardım xidmətində çalışan işçilərin vəzifə maaşları 2 dəfə artırılıb. Bu illər ərzində əhalinin və tibb müəssisələrinin dərman preparatları ilə təminatı da yaxşılaşıb. Səhiyyə Nazirliyinin əmri ilə ən vacib dərman preparatlarının siyahısı təsdiq edilmiş və ilbə-il bu preparatların sayı və çeşidi genişləndirilir. Uzun illər ərzində tibb müəssisələrinin böyük əksəriyyətində müasir tələblərə cavab verməyən avadanlıqlardan istifadə olunurdu ki, bu da öz növbəsində müalicə-diaqnostika prosesinin təşkilinə mənfi təsir göstərirdi. Son illər bu vəziyyət kökündən dəyişib. Səhiyyə Nazirliyi bu istiqamətdə siyasətini ən müasir, bu günün və sabahın tələblərinə cavab verən cihaz və avadanlıqların alınmasına yönəldib. Yeni tikilmiş və təmir olunmuş tibb müəssisələri ən müasir tibbi texnika və avadanlıqla təmin olunur. Uzun illər ərzində xəstəxanalarda müalicə olunan xəstələrin yeməklə təminatı yox dərəcəsində idi. Xəstələrin qidalanması, ərzaq mallarına ayrılan büdcə vəsaitlərinin daha səmərəli istifadə edilməsinə nəzarətin təmin edilməsi, eləcə də səhiyyə resurslarının kooperasiyası məqsədilə Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən ərzaq məhsullarının mərkəzləşdirilmiş qaydada alınması, xörəklərin hazırlanması və hazır məhsulların istifadə yerlərinə çatdırılması təşkil edilib. Bu da xəstələrin qidalanmasında olan problemlərin aradan qaldırılmasına əhəmiyyətli təsir göstərib. Aparılan tədbirlər, yəni tibb müəssisələrinin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi, onların müasir tibb avadanlığı, dərman, sarğı materialları və ərzaqla təminatının yaxşılaşdırılması və idarəetmə sisteminin təkmilləşdirilməsi nəticəsində xəstəxana çarpayılarının işinin səmərəsi artıb. Əgər 2003-ci ildə hər çarpayı il ərzində 82 gün işləyibsə, 2008-ci ildə bu rəqəm 172-yə bərabər olub. Beləliklə, bu illər ərzində çarpayıların fəaliyyətinin səmərəlilik göstəricisi 2 dəfədən də yuxarı artıb ki, bu da Azərbaycan səhiyyəsinin tarixində ilk dəfə qeyd olunur.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyilə çap edilmişdir

Olaylar.- 2018.- 26 oktyabr.- S.15.