Dövlət Proqramları regionların

infrastrukturunu yaxşılaşdırıb

2004-cü ildən ölkədə həyata keçirilən Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramları Azərbaycanın sürətli inkişafına təkan vermək, onun tərəqqi yolunda addımlamasına imkan yaratmaqla yanaşı, bütün bölgələrin, şəhərlərin, rayonların, kənd və qəsəbələrin də inkişafına yol açdı. Dövlət Proqramlarının icra edildiyi ötən 14 il ərzində əldə edilən nəticələr və qazanılan nailiyyətlər belə deməyə əsas verir.

Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramlarının uğurlu icrası cəbhəyanı rayonlarda da uğurlara, inkişafa səbəb olub. Tərtər rayonunun timsalında da bunun aydın görmək mümkündür. Belə ki, Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramının 2014-2018-ci illəri əhatə edən üçüncü mərhələsi çərçivəsində Tərtər rayonunda tikinti-quruculuq və abadlıq işləri davam etdirilib. Təkcə Döövlət Proqramının sonuncu ilində 36 milyon 326,8 min manatlıq tikinti-quraşdırma işləri aparılıb, 8 milyon 128,6 min manatlıq əsas fondlar istifadəyə istifadəyə verilib.

2018-ci ildə də rayonun sosial-iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsi, iqtisadiyyatın daha da möhkəmləndirilməsi, infrastrukturun inkişaf etdirilməsi, sahibkarlığın dəstəklənməsi, əhalinin sosial-iqtisadi problemlərinin həlli və yaşayış məntəqələrinin abadlaşdırılması sahəsində tədbirlər uğurla davam etdirilib. Tərtər şəhərində və kəndlərdə geniş tikinti quruculuq işləri aparılıb.

Hesabat dövründə dövlət başçısının Sərəncamına uyğun olaraq Tərtər şəhərində 20 ədəd çoxmənzilli yaşayış binasının fasad hissələri və giriş blokları əsaslı təmir olunub, həyətlərinə 48 min kvadratmetr asfalt örtüyü salınıb. Şəhərin N.İsgəndərov, N.Nərimanov, Q.Mehdiyev, M.Hüseynzadə, Ə.Paşayev küçələrində abadlıq və yenidənqurma işləri, Heydər Əliyev parkında əsaslı təmir işləri aparılıb. Tərtər şəhərində 100 yerlik körpələr evi-uşaq bağçası, Ağkənd kəndində kitabxana binası tikilib istifadəyə verilib. Bayandur və Poladlı kəndlərində modul tipli məktəblər quraşdırılıb. Şəhər 6 nömrəli tam orta və Qazyan kənd ümumi orta məktəblərinin binaları, Qaradağlı kənd tam orta məktəbin 5 sinif otağı əsaslı təmir olunub. Uzunluğu 21,5 kilometr olan Buruc-Güləbatlı-Xoruzlu-Kəbirli-Bayandurlu-Qaradağlı kəndlərarası avtomobil yolu yenidən qurulub, Rayonun 14 kəndində yerli əhəmiyyətli avtomobil yollarında təmir-bərpa işləri aparılıb. Mamırlı, Poladlı, Evoğlu və Təzəkənd kəndlərində içməli su təminatı layihəsinin icrasına başlanılıb. "Azərxalça" ASC-nin Tərtər filialının tikintisi başa çatdırılıb. Hazırda Olimpiya İdman Kompleksinin, Bayraq Muzeyinin, rayon icra hakimiyyətinin yeni inzibati binasısının tikintisi, Kovdadıq kəndində 20 şagird yerlik ibtidai və Zolgəran kəndində 56 şagird yerlik ümumi orta məktəbləri üçün modul tipli məktəblərin quraşdırılması davam etdirilir.

Qeyd edək ki, 2018-ci ildə rayonda ümumi məhsul buraxılışının həcmi 174,6 milyon manat olub. 14 milyon 751,3 min manatlıq sənaye, 64 milyon 396,2 min manatlıq kənd təsərrüfatı məhsulları istehsal edilib. Bütün maliyyə mənbələri hesabına əsas kapitala 38 milyon 234,6 min manat investisiya yönəldilib. 563-ü daimi olmaqla, 4380 yeni iş yeri açılıb.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin respublikada sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi, sahibkarlar üçün yerlərdə şərait yaradılması barədə tapşırıqları Tərtər rayonunda diqqət mərkəzində saxlanılır. Rayonda sahibkarlara verilən güzəştli kreditlərin məbləği, eləcə də kənd təsərrüfatı, ticarət və xidmət sahələrinə yönəldilən investisiyanın həcmi ildən ilə artır. 2018-ci ildə İqtisadiyyat Nazirliyinin Sahibkarlığın İnkişafı Fondunun müvəkkil olduğu kredit təşkilatları tərəfindən kənd təsərrüfatı sahəsində müxtəlif layihələr üzrə 16 nəfər sahibkara 397 min manat güzəştli kreditlər verilib. Bu layihələrin həyata keçirilməsi nəticəsində 98 yeni iş yerinin açılması nəzərdə tutulur.

2018-ci ildə sahibkarlar tərəfindən rayon iqtisadiyyatına qoyulan investisiyaların həcmi artaraq 2 milyon 795 min manat təşkil edib. Rayonun Xoruzlu kəndində "Aqropat" MMC tərəfindən intensiv bağçılıq təsərrüfatı salınıb. "Azaqrokənd" MMC tərəfindən Soyulan kəndində istixana kompleksi yaradılır.

Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramı çərçivəsində aqrar sahədə də uğurlar əldə edilib. Belə ki, əkinlərin suvarma suyu ilə təminatının yaxşılaşdırılması məqsədilə 2017-ci ildə qazılmış 7 ədəd subartezian quyusu 2018-ci ildə istismara verilib, 13 yeni subartezian quyusu qazılıb. Rayon üzrə 2018-ci ilin məhsulu üçün 26 min 109,3 hektar sahədə kənd təsərrüfatı bitkiləri becərilib. 30 min 984,4 ton buğda, 13 min 190,8 ton arpa, 14 min 237,2 ton tərəvəz, 5 min 483,6 ton kartof, 29 min 928 ton şəkər çuğunduru istehsal edilib.

Dövlət başçısının tapşırıq və tövsiyələrinə uyğun olaraq Tərtər rayonunda pambıqçılığın və baramaçılığın inkişaf etdirilməsi istiqamətində məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilib. Keçən il rayonda 3300 hektar sahədə pambıq becərilib, hər hektardan orta hesabla 25 sentnerə qədər məhsul götürülüb. 2014-2018-ci illərdə pambığın əkin sahəsi 3,6 dəfə, məhsul istehsalı 4,1 dəfə, hər hektardan məhsuldarlıq 13,2 faiz artıb.

İpəkqurdunun yem bazasını təmin etmək üçün son 3 ildə 223 min 357 ədəd tut tingi əkilib. Rayon kümçüləri tərəfindən keçən il 10 min 300 kiloqram barama istehsal edilib.

Dövlət Proqramlı çərçivəsində əhalinin təbii qaz, elektrik enerjisi, rabitə və digər xidmətlərlə təminatının yaxşılaşdırılması istiqamətində də işlər görülüb. Qeyd edək ki, artıq Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair 3-cü Dövlət Proqramına da yekun vurulub. Məlumat üçün qeyd edək ki, Dövlət Proqramında Tərtər rayoinu üçün nəzərdə tutulmuş bütün tədbirlər müvəffəqiyyətlə icra olunub.

Ümumilikdə, Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramının üçüncü mərhələsinin, 2014-2018-ci illəri əhatə edən dövrü ərzində Tərtər rayonunda 12 məktəb, 3 körpələr evi-uşaq bağçası, 9 inzibati bina, 1 tibb məntəqəsi tikilib və ya əsaslı təmir edilmiş, Qarabağ müharibəsi əlilləri və şəhid ailələri üçün 54 mənzilli bina və 14 nəfərə fərdi yaşayış evi, Uşaq gənclər Şahmat məktəbi, Tarix-diyarşünaslıq muzeyi, 1176 məcburi köçkün ailəsi üçün yeni çoxmərtəbəli binalar tikilib, 2 ədəd strateji əhəmiyyətli körpü inşa edilib istifadəyə verilib. Tərtər şəhərinin içməli su və kanalizasiya sistemi qurulub, 15 kənd içməli su ilə təchiz olunub. 112 ictimai yaşayış binasının dam örtükləri, fasad və giriş hissələri əsaslı təmir olunub, həyətlərinə asfalt salınıb, 4 küçədə abad məhəllə yaradılıb, 2 mini futbol meydançası quraşdırılıb. Rayon icra hakimiyyətinin qarşısındakı mərkəzi meydan və Heydər Əliyev parkı yenidən qurulub. Bundan başqa şəhərin 36 küçə və meydanlarında təmir-abadlıq işləri aparılmış, asfalt örtüyü qoyulub. Təmas xəttində yerləşən 5 kənddə gecə işıqlanması sistemi quraşdırılıb. 2016-cı ilin aprel hadisələri zamanı 17 yaşayış məntəqəsində 256 fərdi yaşayış evinə dəymiş ziyan aradan qaldırılıb.. Rayonda ekoloji tarazlığın qorunması məqsədilə Bərdə, Ağdam və Gəncə istiqamətində yol kənarlarına və rayonun yaşayış məntəqələrində, meşə zoladlarında 35 mindən çox müxtəlif növ ağaclar, 6 min gül kolları və 650 min ədəd həmişəyaşıl kolları əkilib.

Rayon üzrə məhsul buraxılışının həcmi 62,1 faiz, sənaye məhsulunun həcmi 2,3 dəfə, əsas kapitala yönəldilən investisiyalar 2,8 dəfə, kənd təsərrüfatı məhsulunun həcmi 45,6 faiz, informasiya və rabitə xidmətlərinin həcmi 34,3 faiz, pərakəndə ticarət dövriyyəsinin həcmi 47 faiz, əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlərin həcmi 28 faiz artıb. Son 5 ildə rayon iqtisadiyyatına və sosial sferanın bütün sahələrinə 299 milyon manat investisiya qoyulmuş, 167,1 milyon manatlıq əsas fondlar istifadəyə verilib.

Məlumat üçün qeyd edək ki, Tərtər rayonu Kür - Araz ovalığının qərb hissəsindədir. Kiçik Qafqaz sıra dağlarının şimal-şərqində yerləşən Tərtər rayonu Qərbdən Şərqə doğru meyllidir, dəniz səviyyəsindən 227,1 metr hündürlükdə yerləşir. Qışı quraq keçən mülayim isti və yarımsəhra quru çöl iqlimi var. Torpağı şabalıdı, boz və çəmən-boz qrupuna aiddir. Ərazisindən Tərtər və İncə çayları, cənub sərhəddindən isə Xaçın çayı axır.

1940-cı ildə Mirbəşir Qasımovun vəfatından sonra onun xatirəsini əbədiləşdirmək məqsədilə rayonunun tarixi adı dəyişdirilərək Mirbəşir qoyulub. 1947-49-cu illərdə rayonun mərkəzi şəhər tipli qəsəbəyə çevrilib. 1963-cü ildə rayon statusu ləğv edilərək ərazisi Bərdə rayonuna birləşdirilib. 1965-ci ildə yenidən müstəqil olub.

Vaxtilə Tərtər çayının sol sahilində Tərtər neft yatağı vardır, I-III Qazanbulaq horizontlarında aşkar edilib. Sahənin neft qazlılıq perspektivliyi güman ki, Paleogen və Mezozey çöküntüləri ilə əlaqədardır. Sovet imperiyasının süqutundan sonra Azərbaycan müstəqillik qazanıb, 1991-ci ilin fevral ayında rayonumuzun tarixi adı-Tərtər özünə qaytarılıb.

Tərtər rayonunda 24 tarix və mədəniyyət abidəsi vardır. Onlardan biri dünya əhəmiyyətli tunc və ilk dəmir dövrünə aid Borsunlu kurqanlarıdır.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyilə çap edilmişdir

Olaylar. - 2019.- 19 fevral.- S.11.