Bölgələrdə yeni iş yerlərinin

açılması prosesi davam edir

Bu məsələdə regional proqramların əhəmiyyəti danılmazdır

Azərbaycanda həyata keçirilən regionların sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı dövlət proqramları respublika iqtisadiyyatının dinamik inkişafını təmin edib. Ölkədə sahibkarlığın inkişafına təkan verən regional proqramlar heç şübhəsiz ki, nəticə etibarilə iqtisadi artıma zəmin yaradıb. Sirr deyil ki, ölkəmizdə iqtisadi inkişafın aparıcı qüvvəsi olan sahibkarlığa dövlət dəstəyinin verilməsi möhtərəm Prezidentimizin müəyyən etdiyi iqtisadi inkişaf strategiyasının prioritetlərindən biridir.

Son illərdə bu istiqamətdə dövlət tərəfindən görülən məqsədyönlü tədbirlər Dünya Bankının "Doing Business 2019" hesabatında öz əksini tapıb, ölkəmiz ümumi reytinqdə yeni rekorda imza ataraq dünyada 10 ən islahatçı dövlət siyahısına daxil olub. Bu, ölkəmizdə əlverişli investisiya mühitinin cəlbediciliyinin mühüm göstəricisi olmaqla, özəl, xarici və daxili sərmayələrin iqtisadiyyatımıza, xüsusən onun qeyri-neft sahələrinə axını üçün əlavə güclü təkan verib. Bunlar müstəqil Azərbaycanın həm də son 15 ildəki inkişaf göstəricisidir. Bu reallıqlar verilən bütün vədlərin vaxtlı-vaxtında uğurla yerinə yetirildiyini bir daha təsdiqləyir. Etiraf edilməlidir ki, regionların sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı dövlət proqramlarının icrası respublikanın ayrı-ayrı rayonlarının da inkişafına səbəb olub. Sözügedən proqramlar Samux rayonunda da uğurla icra olunaraq çoxsaylı nəticələr əldə edilib. Samux Rayon İcra Hakimiyyətindən verilən məlumata görə, son illərdə rayonun yerli büdcəsinin artımı müşahidə olunur. Belə ki, əvvvəlki illə müqayisədə 2018-ci ildə rayonun yerli dövlət büdcəsi 6 faiz artaraq, 4784,0 min manat təşkil edib. Rayonun yerli büdcəsinin gəlirləri 2809,0 min manat proqnoza qarşı 3291,0 min manat, yəni 117,2 faiz yerinə yetirilib. Rayonun yerli büdcəsi dürüstləşmələr nəzərə alınmaqla 5784,0 min manat olub ki, onun da 95,5 faiz icra olunub.

Regional proqramlar Samux rayonunda kənd təsərrüfatının dinamik inkişafını təmin edib. Belə ki, rayonda 10675 hektar sahədə taxıl əkilib ki, ondan da 6183 hektarı buğda, 4105 hektarı dən üçün arpa təşkil edib. Sahələrdən 36601,0 ton taxıl məhsulu yığılıb ki, bunun da 23210,0 tonu buğda, 13 391,0 tonu isə arpadır. Məhsuldarlıq 34,3 sent təşkil edib ki, bu da ötən ilin müvafiq dövründəkindən 31,4 faiz yüksəkdir. Məlumata görə, 2019-cu ilin 01 yanvar tarixinə iri buynuzlu mal-qaranın sayı 23 515 baş olub ki, bunlardan ana inək və camışların sayı 12336 baş təşkil edir. Hesabat ilində rayonda 5,6 min ton diri çəkidə ət, 30,8 min ton süd, 6,54 milyon ədəd yumurta, 279,0 ton yun istehsal olunub. Heyvandarlıq məhsullarının istehsalında da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə artım vardır. 2019-cu ilin məhsulu üçün 14115 hektar sahədə şum qaldırılıb ki, bu da ötən mövsümdəkindən 3,9 faiz çoxdur. Nazirlər Kabinetinin müvafiq qərarlarına əsasən kənd təsərrüfatının stimullaşdırılması məqsədi ilə cari ildə istehsalçılar əkin və yanacaq dəyərinə görə 7372 istehsalçıya 1132735,2 manat, o cümlədən 5733 hektar buğda əkini üzrə 516004,2 manat, təkrar əkinə görə 93 istehsalçıya 167368,5 manat, çuğundur əkininə görə 256 istehsalçıya 183504,56 manat, pambıq əkininə görə 4647 manat, süni mayalanma yolu ilə alınmış 417 buzova görə 41700 manat və arıçılıq üzrə 1739 ədəd arı ailəsinə görə 114 nəfər arıçıya 17390 manat, ümumilikdə 1540835,2 manat subsidiya plastik kartlarla istehsalçılara ödənilib. Məlumatda o da bildirilib ki, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalında yüksək nəticənin əldə olunmasında əsas şərtlərdən biri əkin sahələrinin suvarma suyu ilə təminatı məsələsidir. Bu sahə daim ölkə başçısının diqqətində saxlanılır. "Əkin sahələrinin suvarma suyu ilə təminatının yaxşılaşdırılmasına və əhalinin içməli suya olan tələbatının ödənilməsinə dair əlavə tədbirlər haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq sərəncamları bunun əyani sübutudur. Bu sərəncamlar əsasında rayonda 56 subartezian quyusunun qazılıb istifadəyə verilməsi nəzərdə tutulub ki, onların hamısı istifadəyə verilib. Şəmkir -Maşın kanalına daimi suyun verilməsi təmin edilib. Bununla bərabər rayon İcra Hakimiyyəti Başçısının yerlərdə keçirdiyi səyyar qəbul-görüşlərdə və fərdi qəbullarda suvarma ilə bağlı daxil olan müraciətlər göstərir ki, hələ suvarma suyuna, xüsusilə yay aylarında ehtiyac olan yerlər vardır. Suvarma Sistemləri İdarəsi 2019-cu ildə əkin sahələrinin daha da genişlənməsini nəzərə almalı, suvarma suyuna ehtiyac olan yerləri vaxtında müəyyən etməli və müvafiq tədbir görməlidir.

Regional proqramlar çərçivəsində əhalinin davamlı elektrik enetjisi ilə təminatı məsələsi də diqqət mərkəzində saxlanılıb Rayon əhalisini dayanıqlı elektrik enerjisi ilə təmin etmək üçün Samux şəhərinin Kolayır massivində, Sərkar, Ziyadlı və Çobanabdallı kəndlərində elektrik şəbəkəsinin yenidən qurulması işləri həyata keçirilib. Kolayır massivində 10 kv-luq hava xəttinin yenidən qurulması üçün 476 ədəd dayaq basdırılaraq 83,0 km AS70 naqili çəkilib. 0,4 kv-luq şəbəkənin qurulması üçün 755 dayaq basdırılıb, 30,4 km kabel çəkilib. Çobanabdallı kəndində 106 dayaq basdırılıb. Çobanabdallı kəndində 4,1 km, Sərkar və Ziyadlı kəndlərində 2,5 km SİP kabel çəkilib. Sərkar kəndinin girişində 1 ədəd 6/10 kv-luq 2.5 MVA transformator quraşdırılıb. Kolayır massivində 11, Sarıqaya kəndində 1, Yuxarı Ağasıbəyli kəndində 1, Aşağı Ağasıbəyli kəndində 1 ədəd, ümumilikdə 14 ədəd yeni kompleks transformator məntəqəsi quraşdırılıb. Eyni zamanda Sərkar kəndinin girişində 1 ədəd 6/10 kv-luq 2,5 MVA gücündə transformator quraşdırılıb. Yeni abonentlərə 560 ədəd sayğac dəsti quraşdırılıb.

Eyni zamanda, əhalinin təbii qazla təminatının yaxşılaşdırılması istiqamətində də müəyyən işlər görülüb. Hal-hazırda rayonun 30 yaşayış məntəqəsində mavi yanacaqdan istifadə olunur ki, bu da rayon üzrə 85,7 faiz yaşayış məntəqəsinin təbii qazla təmin olunması deməkdir. Buna baxmayaraq, abonentlərin fasiləsiz və normal təbii qazla təmin olunması məqsədilə müvafiq təmir-bərpa işləri həyata keçirilib. Belə ki, Lək və Hacıalılı kəndlərini təbii qazla təmin edən xəttin dəyişdirilməsi istiqamətində işlər davam edib, xəttin 9,0 km hissəsində işlər başa çatıb. Bundan başqa hesabat dövrü ərzində Sərkar, Qarabağlılar, Tatlı kəndlərində istismar müddətini keçmiş qaz xətlərinin dəyişdirilməsi, Ağasıbəyli, Qovlarsarı, Alıuşağı kəndlərində yeni qaz xətlərinin çəkilişi həyata keçirilmişdir. İl ərzində 221 yeni abonent təbii qazla təmin edilmiş, 340 qaz sayğacı yenisi ilə əvəz olunub.

Rayon əhalisinə göstərilən rabitə və poçt xidmətinin yaxşılaşdırılması istiqamətində də müvafiq işlər aparılır. İl ərzində rayonun Alabaşlı qəsəbəsində 128, Sarıqaya kəndində 160 nömrə tutumlu Elektron Avtomat Telefon Stansiyası (EATS) qurulmuşdur. Nəticədə əsas telefon aparatlarının sayı 162 ədəd artırılaraq, 8503 ədədə, yüksəksürətli internet portalının tutumu 1024 port artırılaraq montaj tutumu 4848 porta çatdırılıb. Hazırda rayonda internet xidmətindən 4404 abunəçi istifadə edir ki, bu da keçən ilin müvafiq dövründəkindən 17,4 faiz çoxdur. Bununla bərabər rayon İcra Hakimiyyətində yaradılmış "Qaynar xəttə" daxil olan məlumatlar, səyyar və fərdi qəbullarda edilən müraciətləri göstərir ki, əhalinin elektrik enerjisi, təbii qazla, içməli su və yüksəksürətli internet təminatında müəyyən nöqsan və çatışmazlıqlar hələ də mövcuddur. Xidmətlərin rəhbərləri bundan ciddi nəticə çıxarmalı və mövcud nöqsanların aradan qaldırılması üçün təxirəsalınmaz tədbirlər görməlidir.

Regionların social-iqtisadi inkişaf proqramları çərçivəsində Samux rayonunda abadlıq-quruculuq işləri ön planda olub. Şəhər, qəsəbə və kəndlərin sosial-iqtisadi inkişafında, abadlıq-quruculuq işlərində və yerli əhəmiyyətli məsələlərin həllində bələdiyyələr, inzibati ərazi dairələri üzrə nümayəndələrlə birgə yaxından iştirak ediblər. İl ərzində bələdiyyələr tərəfindən "Bir bələdiyyə - bir layihə" çərçivəsində müxtəlif layihələr həyata keçirilib. Bu layihələr əsasən ərazilərin abadlaşdırılması və yaşıllaşdırılması, suvarma suyu ilə təchizatı, su arxlarının saxlanması, küçə və yolların təmiri, məişət tullantılarının yığılması və daşınması sahələrini əhatə edib. Bununla bərabər bələdiyyələrin fəaliyyətində də ciddi nöqsanlar vardır. Xüsusilə bələdiyyə mülkiyyətində olan torpaqlardan istifadə edilməsində nöqsanlar daha çoxdur. Hələ də qəsəbə və kəndlərdə ərazilərin təmizliyinin qorunub saxlanılması tam təmin edilmir, məişət tullantılarının yığılıb - daşınması təşkil edilməyib. Əhalinin üzləşdiyi yerli problemlərin vaxtında aradan qaldırılması bir çox hallarda təmin edilmir. Bu nöqsan və çatışmazlıqlar təxirə salınmadan öz həllini tapmalıdır.

Regional proqramlar çərçivəsində əhalinin sosial problemlərinin həlli xüsusi əhəmiyyət ləsb edib. Belə ki, əhalinin sosial müdafiəsi mütəmadi olaraq rayon rəhbərliyinin diqqətində saxlanılıb. Vətəndaşlarının rifah halının yaxşılaşdırılması, aztəminatlı əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi məqsədi ilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq fərman və sərəncamlarının və digər normativ hüquqi aktların icrası ilə əlaqədar rayonda aidiyyəti idarə və müəssisələr müvafiq tədbirlər həyata keçiriblər. Rayonun təhsil, səhiyyə və mədəniyyət sahələrinin inkişafı da daim diqqətdə saxlanılıb. Son illərdə rayonda inşa edilən məktəblər, onların maddi texniki bazasının yaxşılaşdırılması və informasiya kommunikasiya texnologiyaları ilə təmin olunması rayonun təhsil sisteminə müsbət təsir göstərib. Son 15 ildə rayonda 18 yeni məktəb binası inşa edilib, 17 məktəbdə əsaslı təmir işləri aparılıb. Vətəndaşların mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması məsələsinə gəldikdə, son 15 ildə 62 Qarabağ müharibəsi əlili, şəhid ailəsi və Çernobıl əlili mənzillə təmin olunub. 2019-cu ildə də fərdi mənzil tikilməsi gözlənilir. Hazırkı vaxta kimi 21 Qarabağ müharibəsi, 4 nəfər Böyük Vətən Müharibəsi və bir nəfər Çernobıl əlilinə fərdi minik avtomobili verilib. İlin əvvəlində respublikamızın hər yerində olduğu kimi, rayonumuzda da əhalinin məşğulluğu sahəsində yaranmış problemin aradan qaldırılması məqsədi ilə ölkə başçısının tapşırığı əsasında yeni iş yerlərinin yaradılması və ictimai işlərin təşkili istiqamətində tədbirlər həyata keçirilib. Təkcə 2018-ci il ərzində rayonda 374-ü daimi olmaqla 586 yeni iş yeri yaradılıb. Üçüncü Dövlət Proqramının icrası ərzində 4671-i daimi olmaqla 11035 yeni iş yeri yaradılıb. Sadalanan faktlar deməyə əsas verir ki, regionların sosial iqtisadi inkişafı ilə bağlı dövlət proqramları reginların inkişafına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərib.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyilə çap edilmişdir

Olaylar.- 2019.- 11-12 iyun.- S.15.