Azərbaycan multikulturalizm dəyərlərini təbliğ edən ölkələrdən biridir

İlham Əliyev: "Multikulturalizm Azərbaycanda həm həyat tərzidir, həm də dövlət siyasətidir"

Azərbaycan davamlı olaraq mühüm mötəbər beynəlxalq tədbirlərə evsahibliyi etməklə aktivinə yeni-yeni nailiyyətlər, uğurlar yazır. Təkcə son iki ayda ard-arda 3 beynəlxalq tədbirin Bakıda keçirilməsi ölkəmizə beynəlxalq səviyyədə verilən dəyər, ona göstərilən diqqət və qayğı olmaqla yanaşı, Azərbaycanın dünyaya daha yaxından tanıdılması, onun təbliğ edilməsi baxımından da əhəmiyyətli hesab edilir. Burada xüsusi qeyd edilməli məqam ondan ibarətdir ki, Bakının evsahibliyi etdiyi tədbirlər konkret hansısa bir sahə ilə məhdudlaşmır, müxtəlif sahələri, istiqamətləri özündə ehtiva edir. İstər siyasi, istər iqtisadi, istər mədəni və humanitar, istərsə də idman sahəsinə aid olan hər bir tədbiri Azərbaycan ən yüksək səviyyədə təşkil edir, onu reallaşdırır.

Bu günlərdə yenə dünyanın diqqəti Azərbaycana, onun paytaxtı Bakı şəhərinə yönəlib. Səbəb Bakıda Dünya dini liderlərinin II Sammitinin keçirilməsidir. Əvvəla onu qeyd etmək yerinə düşər ki, belə bir mötəbər tədbirin Bakıda keçirilməsi sıradan bir hadisə deyil və onun kifayət qədər ciddi dəyəri, mənası var. Sözügedən sammitdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və ölkənin birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın da iştirakı sözügedən tədbirə olan dəyərin, diqqətin ən yüksək formada göstəricisidir. Ümumilikdə, dünya dini liderlərinin sayca ikinci sammitinin Bakıda keçirilməsi bir sıra müsbət məqamları ilə yadda qalandır və Azərbaycan üçün bunun müsbət dividentləri var. Və belə bir sammitin keçirilməsi məkanının Bakı seçilməsi də təsadüfi deyil. Çünki Azərbaycan dünyada yeganə ölkədir ki, ölkəmizdə sözün həqiqi mənasında tolerantlıq hökm sürür, dinlərarası münasibətlər burada ən yüksək səviyyədə qorunur, təbliğ edilir. Təkcə yerləşdiyimiz coğrafiyada deyil, eləcə də dünyada Azərbaycan kimi barmaqla sayıla biləcək ölkələr var ki, orada bütün dinlərin nümayəndələrinə hörmətlə yanaşılır, onların öz ibadətlərini azad və maneəsiz şəkildə etmələri üçün dövlət səviyyəsində hər bir şərait yaradılır. Bu bir tərəfdən ölkəmizdə həyata keçirilən dövlət siyasəti və tolerantlıq mühiti ilə əlaqədardırsa, digər tərəfdən zəngin tarixi keçmişimiz və əsrlərdən bu günə qədər gəlib çıxan adət-ənənələrlə bağlıdır. Elə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Cənab İlham Əliyevin də dünya dini liderlərinin ikinci sammitində çıxışı zamanı qeyd etdiyi kimi ölkəmizin qədim dinlərarası ənənələri vardır. Azərbaycan ictimai-siyasi quruluşundan asılı olmayaraq, bütün dövrlərdə bu istiqamətdə nümunəvi ölkə kimi özünü göstərib: "Əsrlərboyu ölkəmizdə bütün dinlərin, bütün etnik qrupların nümayəndələri bir ailə kimi sülh, mehribanlıq, dostluq, qarşılıqlı anlaşma şəraitində yaşamışlar. Azərbaycan çoxkonfessiyalı, çoxmillətli bir ölkədir və bu, bizim böyük sərvətimizdir. Dini və etnik müxtəlifliyimiz bizim böyük sərvətimizdir. Azərbaycanda uğurlu inkişafın, sabitliyin bərqərar olması istiqamətində atılmış bütün addımların arxasında dini və milli dözümlülük, tolerantlıq və multikultural dəyərlər dayanır. Bizim qədim tariximizi əks etdirən o cümlədən bizim dini abidələrimizdir. Bizim dini abidələrimiz, ilk növbədə, onu göstərir ki, Azərbaycan qədim diyardır. Digər tərəfdən onu göstərir ki, müxtəlif dövrlərdə müxtəlif dinlərin nümayəndələri Azərbaycanda yaşamış, yaratmış və gözəl tarixi miras qoymuşlar. Qeyd etməliyəm və biz fəxr edirik ki, İslam aləminin ən qədim məscidlərindən biri Azərbaycanda yerləşir. Şamaxı Cümə məscidi 743-cü ildə inşa edilmişdir, bir neçə il bundan əvvəl əsaslı təmir olunmuşdur. Bu məscid Dərbənd məscidindən sonra Qafqazın ən qədim məscididir. Eyni zamanda, qədim dövlət olan Qafqaz Albaniyasının kilsəsi Azərbaycanın digər tarixi şəhəri - Şəkinin yaxınlığında yerləşir və bu kilsənin qədim tarixi var. Bu, Qafqazın ən qədim kilsələrindən biridir. Bakıda atəşpərəstlik məbədi - Atəşgah yerləşir. Bu da onu göstərir ki, zərdüştlük dininin Azərbaycanda qədim kökləri vardır. Sonrakı dövrlərdə rus pravoslav kilsələri, sinaqoqlar, katolik kilsəsi inşa edilib".

Ümumiyyətlə, tarixin müxtəlif dövrlərində baş verən işğalçı hücumlar, torpaqlar, ərazilər zəbt etmək kimi proseslər dinlərin də bir coğrafiyadan digər coğrafiyaya transformasiyası, ayrı-ayrı dinlərin təmsilçilərinin həmin işğallar, istilalar nəticəsində bir yerdən başqa bir yerə köçməsi ilə sonuclanıb. Nəticə etibarilə bir yerdən digər əraziyə köç edən ayrı-ayrı dinlərin nümayəndələri həmin ərazilərdə özləri üçün ibadət məkanları inşa ediblər. Ancaq təəsüflər olsun ki. heç də bütün ölkələrdə Azərbaycanda olduğu kimi həmin müqəddəs dini məkanlar qorunub saxlanmayıb, onlar mühafizə edilməyib. Əksinə bir çox ölkələrdə, yaxın qonşumuz Ermənistanda belə həmin müqəddəs dini mıkanlar barbarcasına dağıdılıb, məhv edilib. Ancaq Azərbaycanda bu sahədə vəziyyət tamamilə fərqlidir. Azərbaycanda ayrı-ayrı dinlərin nümayəndələrinə xidmət edən ibadət məkanları, tarixi abidələr nəinki qorunur, hətta onlara dövlət səviyyəsində belə diqqət və qayğı göstərilir. Yaxın illərdə istər Bakıda, istərsə də regionlarda mövcud olan kilsələrin, qeyri-islam dini məbədlərin təmir edilməsi, paytaxtımızda dövlət hesabına sinaqoqun tikilib istifadəyə verilməsi və digər müsbət addımlar fonunda bunu əyani şəkildə görə bilirik. Burada xüsusi qeyd edilməli məqam ondan ibarətdir ki, həyata keçirilən bu kimi tədbirlər kampaniya xarakteri daşımır və davamlı proses kimi gedir. Və ortada olan siyasi iradə onu deməyə əsas verir ki, Azərbaycan dövləti dini sahədə həyata keçirdiyi və bütün bəşəriyyət üçün nümunə olan siyasətini bundan sonra da davam etdirəcək. Elə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Cənab İlham Əliyev də dünya dini liderlərinin ikinci sammitində çıxışı zamanı bu mövqeyi bir daha tədbir iştirakçılarının, eləcə də dünyanın diqqətinə çatdırmış oldu: "Azərbaycan dövləti tarixi-dini abidələrimizin qorunması və yeni dini məbədlərin inşası istiqamətində səylərini əsirgəmir. Azərbaycan dövlətinin maliyyə dəstəyi ilə bütün dinlərin məbədləri əsaslı şəkildə təmir edilmiş və ya yenidən tikilmişdir. Beləliklə, dinlərarası dialoqun Azərbaycanda qədim tarixi vardır və müasir Azərbaycan dövləti bu ənənələrə sadiqdir. Biz İslam dininə sadiqik. Öz dinimizi təbliğ edirik, eyni zamanda, Azərbaycanda bütün dinlərin nümayəndələri sərbəst yaşayır, fəaliyyət göstərir, öz dini ayinlərini icra edirlər. Beləliklə, ölkəmizdə çox gözəl ictimai ab-hava vardır".

Rəsmi Bakının ortaya qoyduğu siyasi iradə və həyata keçirdiyi məqsədyönlü tədbirlər ölkəmizin multikultural dövlət kimi də dünyada tanııdır, təbliğ edir. Məhz həyata keçirilən məqsədypnlü siyasətin nəticəsidir ki, bu gün Azərbaycan dünyada multikulturalizmin ən yüksək səviyyədə təmin edildiyi ölkə kimi xarakterizə edilir. Elə dövlət başçısı İlham Əliyevin də qeyd etdiyi kimi Azərbaycan multikulturalizm dəyərlərini təbliğ edən ölkələrdən biridir: "Multikulturalizm Azərbaycanda həm həyat tərzidir, həm də dövlət siyasətidir".

Süleyman

Olaylar.- 2019.- 16-18 noyabr. S. 9.