Ən uzun gecənin sabahı

Hər bir şəhidin qısa ömür hekayəsini oxuduqca, dinlədikcə içəridə ciyəri yanır insanın. Otuz ildir yanır ürəyimiz. Bu qədər saf, məsum, tərbiyəli, günahsız... Sanki dən-dən, tək-tək seçilmişlər. Atalar-analar min bir əziyyətlə böyüdüb ərsəyə gətirdikləri övladlarının yerinə bayraq təslim alırlar. Millət olaraq qədərimiz belə yazılır 30 ildir. Və ərdəm atalar, gözüyaşlı analar bayrağı yanan ürəklərinə sıxıb, "Vətən sağ olsun" deyirlər. Bir millət bu qədər şərəfli və heysiyyətli ola bilərmi? İndi qətiyyətlə deyə bilərik ki, olar!

Boyları hələ boy görüncəyi olan, ipə-sapa yatmaz dəcəllər taxtadan tapançalar düzəldib, qarğı atlara minib "müharibəyə" gedirdilər azca əvvəl, nə tez böyüdülər, nə tez kişi oldular?!. Çox tez, lap erkən, burunlarından ana südünün qoxusu getməmiş qarğı atlarını, taxta tapançalarını tankla-topla, ağır silahla əvəz edib yollarını tapdaq altında əzilən uca zirvələrimizdən saldılar. Neçə illərdir qara daşların yağışına düşmüşdük. Axşamlarımız nə zaman düşür, sabahlarımızın nə zaman açıldığından xəbərsizdik. Bu gül qoxulu körpələrin qanı axmalıymış sən demə, axmalıymış ki, orda çiçəklər açsın...

Yevlaxlı Umarov Anar Məhəmməd oğlu o fidanlarımızdan biridir. Atası Məhəmməd kişi əvvəllər sürücü işləyib. Əlinin qabarı ilə qazanıb minbir əziyyətlə böyütmüşdü balalarını. Arzuları, ümidləri vardı. Anar 1991-ci il mayın 12-də Yevlax şəhərində doğulmuşdu. 1998-ci ildə Şıxəli Qurbanov adına 8 saylı tam orta məktəbin birinci sinfinə getmiş və 2009-cu ildə məktəbi bitirmişdir. Məktəb illərində futbola böyük marağı varmış. Yevlaxın "Karvan" futbol klubunun yeniyetmələr qrupunda oynayırmış, hətta dəfələrlə yarışmalarda uğurla iştirak edib. Bacısının əziz-xələf qardaşı, ata-anasının göz nuru, işığıydı.

2009-cu ilin iyul ayında hərbi xidmətə gedir. Əsgərlikdən qayıdandan sonra bir neçə il ailəsinə yardım etmək üçün müxtəlif işlərdə çalışır. Lakin 2014-cü ildən müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət qulluqçusu olmaq üçün aidiyyatı quruma baş vurur. Və bununla da, qısa ömrünün sonunadək vətənə xidmət edir. İlk çalışdığı yer Yevlaxın Malbinəsi kəndindəki "N" saylı hərbi hissə olur. Sonra xidmətini Goranboydakı "N" saylı hərbi hissədə davam etdirir.

2020-ci il sentyabrın 26-sı gecəsi bəlkə son tariximizin ən uzun gecəsiydi, sabahı Günəş doğacaqdı üzümüzə... Deyirlər, gecənin ən qatı qaranlığı sabaha ən yaxın olan vaxtıdır. Ən işıqlı sabahlar ən qatı qaranlıqdan doğur. Xalqımızın taleyi də belə oldu. Sentyabrın 27-si sabahı 30 illik uzun gecədən sonra üstümüzə doğan ən işıqlı sabah idi. Amma bir əvəz ödəyəcəkdik, havayı deyildi günəşin şüaları. Böyük şairimiz Hüseyn Cavid demişkən: "Azadlıq! Öylə nazlı afət ki, qan tökülməyincə üzə gülməz o işvəkar". Açılan sabahımız da bizdən oğullarımızın tərtəmiz qanını istədi, yoxsa yenidən qaranlıq çökərdi. Atalar, analar oğullarını fəda etdilər İşığa.

Anar xidmət etdiyi hərbi hissədən tərəddüd etmədən döyüşlərə qatıldı. Anasına çox bağlıymış. Hələ balaca olanda bayramlarda, ad günlərində atasından xırda pul alır, anasına, evin digər sakinlərinə, çox istədiklərinə açıqca verir, ora şirin sözlər yazırmış. Elə diqqətcilliyi, səmimiyyəti ilə hamının hörmət-izzətini qazanmışdı. Hər danışanda anası Təranə xanıma: "Ana, əhd eləmişəm, Allah qoysa, sağ gəlsəm ayaqlarından öpəcəm. İnşallah, hər şey yaxşı olacaq, qələbə bizimdir. Amma bu müharibədir, əgər şəhid olsam, pis olmayın, ağlamayın. Vətən uğrunda şəhid olmaq fəxrdir, başınızı dik tutun, ana".

Bəli, Anar tabor bölüyünün kəşfiyyat qrupunda 14 nəfər müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət qulluqçu ilə bir olub. O, kəşfiyyat qrupu düşmənin nəzarət etdiyi yüksəklikdə beş postu darmadağın edib. Həmin postları ordumuz nəzarətə götürdükdən sonra Anarla birlikdə yoldaşlar üzü Kəlbəcər istiqamətində hərəkət ediblər. 18 saat yol getdikdən sonra qrup bölünüb. 8 nəfər sol, 6 nəfər sağ istiqamətdə hərəkət ediblər. 30 oktyabr saat 14:00-16:00 arası qrupun sağ qolu olan 6 nəfər - aralarında Anar da olmaqla minamyot silahından atılan mərminin qəlpə yarasından şəhidlik zirvəsinə ucalıblar. Ən yaxın silahdaşı elə Yevlax şəhərindən olan Nicat Nuşirəvan oğlu Quliyev olub. Möhkəm dostluq edən bu iki yoldaş birgə döyüş yolu keçərək eyni anda şəhid olublar. Hazırda Yevlax şəhər Şəhidlər xiyabanında da elə yanaşı uyuyurlar.

Döyüş yoldaşlarının valideynlərinə dediyinə görə, Anar hər zaman Vətən deyərək öndə gedib, heç nədən qorxmayıb, ölümün gözünə dik baxıb. Yoldaşlarını hər zaman qoruyub, deyib ki, siz ailəlisiniz, mən subayam, qoyun irəlidə mən olum. Yoldaşları onu da bildirirlər ki, yeni istiqlal snayperi və PK pulemyot silahlarının mahir atıcısı olub, hədəfi dəqiq vurub, heç bir gülləsi boşa çıxmayıb.

Məhəmməd və Təranənin evinə düşən atəş qohum-əqrəbanı, qonşuları, Anarı tanıyanları qarsır. Məhəmməd kişinin necə möhkəm, necə deyərlər, köhnə kişilərdən olduğu üzündən bəlli idi. Elə oğlunun şəhid olma xəbərini də köhnə kişilərə məxsus dəyanətlə, təmkinlə qarşılamışdı. Ağlamamışdı, sıtqımamışdı. Bunu Vətənə qurban gedən şəhid oğluna yaraşdırmamışdı. Noyabrın 2-də şəhidin mübarək nəşi ailəyə təqdim olunmuş və Yevlaxın Şəhidlər xiyabanında dəfn edilmişdir.

Təranə xanımın dediklərindən: Anarın cəmi 7 yaşı vardı. Qonşunun oğlu əsgərlikdən qayıtmışdı. Uşağı da götürüb gözaydınlığına getdim. Anar soruşdu: Sən əsgərlikdə nə edirdin? Qonşum gülümsəyib, onu başa salmaq üçün cavab verdi: Düşmənləri öldürürdüm. Anar bir uşaq ötkəmliyi ilə bildirdi: Qoy böyüyüm, mən də əsgər olanda düşmənləri öldürəcəyəm. Arzusuna çatdı balam.

Anar subay idi, arzuları, xəyalları vardı. Bəlkə gözaltısı da varmış. Amma vətən sevdasını seçdi, ona təslim etdi özünü. Tək bacısı Aysel ailəlidir, iki uşaq anasıdır. Qardaşından canyanğısı ilə danışır, bir yumub, beş tökür: "Qardaşım sakit təbiətli, ailəcanlı, qohumcanlı idi. Çox zəhmətkeş idi, daim çalışırdı". Əmisigillə bir həyətdə yaşıyırlarmış. Əmisi qızı Xatirə müəllimə Anardan qardaş kimi bəhs edir: "Atamın ayağında problem vardı əvvəllər, işdən məzuniyyət götürüb ona kömək edirdi, qoluna girib işə aparırdı. Biz ailədə iki bacıyıq, qardaşımız yoxdur. Anar vardı amma, toyumda belimi bağlamışdı, məni qardaş kimi yola salmışdı. Qardaşsızlıq hiss etməmişdik biz. Bu gün şəhid bacısıyıq. Anar haqqında nə qədər danışsam bitməz.."

Evində Anarın yerində üçrəngli bayraq yer alıb. Vətənində isə o uzun qaranlıq gecədən sonra sonsuzadək doğan Günəş şüaları.

Başınızı dik tutun, Məhəmməd ata, Təranə ana. Vətəni yaşatmaq üçün qurban gedən igidlər göz yaşlarını sevmirlər. Bir də ki, Anar ölməyib, şəhidlik zirvəsinə ucalıb və göylərdən bizi qürurla seyr edir.

Umarov Anar Məhəmməd oğlu ölümündən sonra Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin sərəncamı ilə "Vətən uğrunda", "Suqovuşanın azad olunmasına görə" və "Cəsur döyüşçü" medalları ilə təltif olunmuşdur. Sonsuzadək ürəyimizdə yaşayacaqdır!

Əminə YUSİFQIZI,

Respublikanın əməkdar jurnalisti

Olaylar.- 2021.- 29 oktyabr-4 noyabr.- S.18.