Turizmdən gələn gəlirlər
artacaq
İqtisadiyyatın
ən gəlirli sahələrindən biri olan turizmin əksər
ölkələrin büdcəsinin formalaşmasında
böyük rolu var. Təbii-coğrafi baxımdan əlverişli
mövqedə yerləşən və zəngin təbii
resursları olan Azərbaycanda da turizm sahəsindən gözləntilər
çoxdur. Çünki ölkəmizdə bu sahənin
inkişafı üçün kifayət qədər potensial
var. Eləcə də turizmin inkişafı istiqamətində
davamlı olaraq tədbirlər həyata keçirilir.
Bütün regionlarımızda yeni turizm obyektləri tikilir,
mədəni-tarixi qoruqlar yaradılır və bərpa edilir.
Həmçinin regionlarda infrastrukturun yaradılmasına diqqət
yetirilir. Turizmin inkişaf etdiyi İtaliya,
Türkiyə, İspaniya və bu sektordan külli miqdarda gəlir
əldə edən digər ölkələrin təcrübəsi
də onu göstərir ki, ilkin mərhələdə
dövlətin dəstəyi olmadan turizmin sürətli
inkişafına nail olmaq mümkün deyil. Məhz bu baxımdan ölkə
başçısı tərəfindən imzalanan fərman və
sərəncamlar, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin
apardığı təbliğat işləri-ölkəmizin
beynəlxalq turizm sərgilərində iştirakı,
dünyanın aparıcı televiziya kanalları ilə
yaxından əməkdaşlıq, orada Azərbaycanın turizm potensialını əks etdirən reklam roliklərinin
yerləşdirilməsi, beynəlxalq təşkilatlarla, o
cümlədən Ümumdünya Turizm Təşkilatı,
İslam Konfransı Təşkilatı, GUAM, İƏT və başqa beynəlxalq
qurumlarla sıx əməkdaşlıq və onların
işlərində fəal iştirak edilməsi dövlətin
bu sahəyə böyük ümidlər bəslədiyinin
sübutudur.
"Vokruq sveta" jurnalı ilə razılaşmaya görə
260 səhifəlik bələdçi kataloqu hazırlanıb
2009-cu il
dünyada baş verən maliyyə böhranının
iqtisadiyyatın bütün sahələrinə təsiri ilə
yadda qaldı. Turizm sahəsi də bu baxımdan
istisna təşkil etmədi. Turizm üzrə
mütəxəssislər bu və ya digər ölkələrdə
təşkil etdikləri tədbirlərdə "Avropa turizmini
böhrandan necə xilas etməli" mövzusunda müzakirələr
apardılar. Belə tədbirlərdən biri də
ötən il martın 26-da Bakıda
baş tutdu. Ümumdünya Turizm Təşkilatının
Avropa üzrə Komissiyasının 49-cu iclasında
ÜTT-nin Avropa Komissiyasına üzv ölkələrin
nümayəndə heyətləri, qurumun yetkililəri,
tanınmış turizm mütəxəssisləri iştirak
edirdi. 49-cu sessiyada turist xidmətlərinin müxtəlifliyinin
təmin edilməsində hansı istiqamətlərə daha
çox üstünlük verilməsi, iqtisadi böhran nəticəsində
özəl sektorla dövlət arasında münasibətlərin
necə qurulması, dünya bazarında Avropa ölkələrinin
rəqabətə davam gətirə bilməsi
üçün bazar iqtisadiyyatında qiymətlərin
tarazlaşdırılması və iqtisadi böhrana
qarşı birgə tədbirlərin görülməsi məsələləri
müzakirə edildi.
Müasir
dövrdə Azərbaycan kimi öz müstəqilliyini yeni əldə
etmiş ölkələr üçün beynəlxalq
turizmin inkişaf etdirilməsi olduqca vacib məsələdir. Bunun bir yolu da beynəlxalq
turizm sərgilərində iştirakdan keçir. Sərgilər
turizm bazarının və səyahətlərin
coğrafiyasının genişləndirilməsinə imkan
verir. 2009-cu ildə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi
ölkəmizi 15 beynəlxalq turizm sərgisində təmsil
edib. Bu sərgilər Madrid, Vyana, Mərakeş, İstanbul,
Berlin, Riqa, Pekin, Honqkonq, Bəhreyn, Dubay, Tokio, Paris, Daşkənd,
Astana və Londonda baş tutub.
Eyni zamanda
2009-cu ildə Bakı şəhərində də beynəlxalq
turizm sərgisi təşkil edildi. “AİTF-2009” sərgisində 22
ölkədən 98 şirkət iştirak etdi. Builki sərginin
bir özəlliyi də o oldu ki, sərginin ekspozisiya sahəsi
30 faiz artmışdı. "Bakı-İslam mədəniyyətinin
paytaxtı-2009" mədəniyyət ili çərçivəsində
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin dəvəti ilə
İslam Ölkələri Elm, Təhsil və Mədəniyyət
Təşkilatına (İSESKO) üzv ölkələr, o
cümlədən Mərakeş, Malayziya, İordaniya,
İndoneziya, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri
(BƏƏ) və İran ümumi stenddə turizm
potensiallarını nümayiş etdirdilər. Azərbaycanın
turizm potensialını təbliğ etmək üçün
reklamdan da geniş istifadə edilir. İki ildir CNN və
"Euronews" kanallarında Azərbaycanın turizm
potensialını əks etdirən reklam çarxları
göstərilir. 2009-cu ildə CNN-də "Bakı İslam
mədəniyyətinin paytaxtı" mövzusunda daha bir
çarx da nümayiş etdirilib. Bundan başqa Azərbaycanın
turizm potensialının xarici nəşrlərin adı
altında beynəlxalq auditoriyaya çatdırılması məqsədilə
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşəbbüsü
ilə nəhəng oxucu auditoriyası olan 70-ə yaxın
xarici nəşrə müraciətlər ünvanlanıb. Müraciəti
müsbət qiymətləndirən Rusiyada nəşr edilən
"Vokruq sveta" jurnalı ilə razılaşmaya görə
260 səhifəlik bələdçi kataloqu hazırlanıb.
Fransada nəşr edilən "Mondeos" jurnalı ilə
(İsveçrə, Belçika və başqa fransızdilli
ölkələrdə yayımlanacaq) artıq müqavilə
imzalanıb. Razılaşmaya əsasən, bu brend altında
hazırlanacaq bələdçi kitabı 2010-cu ilin mart
ayında hazır olacaq. Bundan başqa Böyük
Britaniyanın tanınmış nəşrlərindən olan
"Hedonist" jurnalı (ABŞ və digər ingilisdilli
ölkələrdə yayımlanacaq), Birləşmiş Ərəb
Əmirliklərinin "Explorer Publishing" (ərəb
ölkələrini əhatə edəcək) jurnalları ilə
də müqavilə bağlanıb. Almaniyanın "Rother
Wanderfuhrer" (bir sıra Avropa ölkələrində
yayılacaq) nəşrinə isə belə bir layihə təklifi
ilə müraciət edilib.
Həmçinin
ölkəmizdə fəaliyyət göstərən turizm
şirkətlərinin və kütləvi informasiya vasitələrinin
iştirakı ilə bir neçə ölkəyə infotur
keçirilib. Bunlar Mərakeş
(2 dəfə), Küveyt, Misir, Yunanıstan, Almaniya və
Fransadır.
Ölkəmizdə
turizm üzrə mütəxəssis hazırlayan Azərbaycan
Turizm İnstitutunun fəaliyyəti 2009-cu ildə qənaətbəxş
olub. 2010-cu ildə institutun ilk məzun
buraxılışı olacaq. ATİ-nin 300 məzununun 25 nəfəri
ikili diplom alacaq. İnstitutla Avstriyanın Krems Tətbiqi Elmlər
Universiteti arasında aparılan razılaşmaya görə,
25 nəfər həm ATİ-nin, həm də adıçəkilən
universitetin diplomunu alacaq. Mədəniyyət və turizm naziri
Əbülfəs Qarayevin mətbuata verdiyi məlumata görə,
300 məzunun artıq 200 nəfərinin iş yeri
hazırdır.
Bundan başqa
ATİ turizm sahəsinə aid bütün qurumlarla yaxın
münasibətlər qurub. Eyni zamanda institut tələbələrini
təhsil və təcrübə məqsədilə
Yunanıstana, Şimali Kiprə, Türkiyəyə göndərir.
Təkcə onu qeyd etmək kifayətdir ki, ötən il
ATİ bu ölkələrə 100-ə yaxın tələbə
göndərib.
Azərbaycanda turizm
infrastrukturu da genişlənir. Bunu son illər tikilən
mehmanxana və mehmanxana tipli obyektlərin statistikasını
apardıqda aydın görmək mümkündür. 2003-cü
ildə Azərbaycanda cəmi iki turizm obyekti tikildiyi halda
2009-cu ilin əvvəlindən ilin sonuna qədər 20-yə
yaxın mehmanxana istifadəyə verilib, 60 mehmanxana və
mehmanxana tipli obyekt tikilməkdədir. Ümumiyyətlə isə
bu gün Azərbaycanda 370 mehmanxana var. Bunun 79-u Bakının
payına düşür. 270 mehmanxana və 227 turizm şirkəti
lisenziya əsasında fəaliyyət göstərir. Bu
mehmanxanalarda 28 min 286 gecələmə yeri var və həmin
yerlərin 8 mindən çoxu Bakıdadır. Hazırda Azərbaycanda
hotel tikintisi sərmayəçilər və iş
adamları tərəfindən böyük maraqla izlənilir.
Bununla bərabər 2009-cu ildə Mədəniyyət və
Turizm Nazirliyi qanunsuz fəaliyyət göstərən
mehmanxanalar barədə də bir sıra tədbirlər
gördü. Nazirliyin mütəxəssisləri lisenziya alan bəzi
mehmanxanalarda apardıqları monitorinq nəticəsində bir
çox neqativ hallarla qarşılaşıblar. Quba, Nabran,
Xaçmaz, cənub bölgəsində və daha bir neçə
regionda 40-a yaxın hotel lisenziyasız fəaliyyət göstərdiyi
üçün fəaliyyəti dayandırıldı. Nazirlik
qərara aldı ki, 2010-cu ildən etibarən Azərbaycanda fəaliyyət
göstərən mehmanxanaların lisenziya məsələsinə
daha çox diqqət yetirilsin və bu iş təkmilləşdirilsin.
Bundan əlavə mehmanxanalarda əsas problem olan kadr
çatışmazlığını aradan qaldırmaq
üçün 2010-cu ildən etibarən lisenziyaların
mehmanxanada işləyən ixtisaslı kadrların sayına
görə verilməsi müəyyənləşdirildi.
2009-cu ildə həmçinin
yeni mehmanxana komplekslərinin tikilməsinə də start
verildi. Xızı və Dəvəçi rayonlarında
inşa olunması nəzərdə tutulan turizm komplekslərinin
tikintisinə başlanması ilə bağlı Küveyt və
Çexiya sərmayəçiləri ilə
danışıqlar aparılır. Qusardakı Şahdağ
Qış-Yay İdman-Turizm Kompleksinin inşası da davam
edir. 5000 insanın yerləşə biləcəyi istirahət
mərkəzinin tikintisinə 2 milyard avro vəsait xərclənəcək.
Bu məbləğin 25 faizi dövlət, 75 faizi özəl
şirkətlərin öhdəsinə düşəcək.
2008-ci illə
müqayisədə 2009-cu ildə ölkəmizə gələn
turistlərin sayında artım müşahidə olunub. Dünyadakı maliyyə
böhranı ilə əlaqədar turistlərin sayı 15-18
faiz azalıb, lakin buna baxmayaraq Azərbaycanda turistlərin
sayında artım olub. 2008-ci ildə isə Azərbaycana 1
milyon 898 min 939 nəfər qonaq gəlib və onlardan 1 milyon
408 min 988 nəfəri turist hesab olunur. 2009-cu ilin birinci
yarısının nəticələrinə görə, 2008-ci
ilə nisbətən ölkəmizə gələn
insanların sayı artıb. Belə ki, ilk altı ayda Azərbaycana
783 min 208 nəfər insan gəlib ki, bu da ötən ilin
altı ayı ilə müqayisədə 309 nəfər, yəni
0,3 faiz çoxdur.
Qeyd edək ki, bir neçə
il əvvəl Azərbaycandan xarici ölkələrə
gedən turistlər 70 faiz təşkil edirdi ki, 2009-cu ildə
isə bu rəqəm 55 faizdir. Dövlət Statistika Komitəsinin
məlumatına görə, 2008-ci il ərzində Azərbaycanın
dövlət büdcəsinə 190 milyon ABŞ dolları vəsait
daxil olub. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyin apardığı
hesablamalara görə isə nəqliyyatdan, yeməkdən,
suvenirlərin alınmasından, ekskursiyalardan gələn gəlirlər
də nəzərə alınmaqla Azərbaycanda xarici vətəndaşın
bir həftəlik istirahəti 700-800 dollara başa gəlir. Bu
məbləği il ərzində gələn turistlərin
sayına vurduqda təxminən 4 milyard 640 milyon ABŞ
dolları təşkil edir. Bundan başqa Azərbaycan
hökuməti ilə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının
birgə layihəsi əsasında yaradılan Bakı Turizm
İnformasiya Mərkəzi də 2009-cu il ərzində bir
çox önəmli layihələrə imza atdı. Mərkəzin
“www. bakutourism. az.” adlı internet portalı fəaliyyətə
başladı. Bu, Azərbaycanda qurulmuş yeganə onlayn
sistemidir. Azərbaycanın turizm məhsulları bu sistemlə
bütün dünyada reklam olunur. Bakı Turizm İnformasiya Mərkəzində
həmçinin əməkdaşların təcrübəsinin,
bilik və bacarığının artırılması məqsədilə
vaxtaşırı olaraq müxtəlif mövzularda
treyninq-kurslar keçirilib. Beləliklə, turizm sahəsində
həyata keçirilən tədbirlər və davamlı
inkişaf nəticəsində inanırıq ki, ölkəmizin
adı bir neçə ildən sonra dünyanın bu sahədən
ən çox gəlir götürən ölkələri ilə
bir sırada çəkiləcək.
Nigar
Palitra. -2010. – 10 fevral. -S.6.