Təbii fəlakət bölgəsindən köçürülənlər bütün zəruri məhsullarla təmin olunurlar

Qlobal istiləşmənin müşahidə olunuduğu bir dövrdə dünyanın bir çox dövləti təbii fəlakətlərin gətirdiyi problemlərlə mübarizə aparmalı olur. İqlimdə baş verən anomal dəyişikliklər aramsız yağan yağışlara və bunun nəticəsində çaylarda suyun artmasına səbəb olur. Anomal hava aprel-may aylarında da müşahidə olundu. Təbii fəlakətlə mübarizə aparan tək dövlət Azərbaycan deyil. Avropanın və dünyanın bir çox ölkəsi bu gün iqlim dəyişikliyinin yaratdığı təbii problemlərlə mübarizə aparır və orada nəticələr dəhşətlidir.

Ən əsası insan itkisindən yan keçmək mümkün olmayıb. Elə götürək qonşu Türkiyəni. Qardaş dövlətin bir çox şəhəri, o cümlədən İğdırda yüzlərlə ev su altında qalaraq dağılıb. Aprel ayı ərzində gözlənildiyinin əksinə olaraq aramsız yağan yağışlar, dağlara normadan artıq qarın düşməsi sonradan çaylarla suyun səviyyəsinə ciddi şəkildə təsir etdi. Bu gün Azərbaycanın bəzi böglərinin üzləşdiyi problemlər də həmin bu təbii amillərlə bağlıdır. Yəni, «dəliliyi» tutan Kür artan su axını nəticəsində bəzi yerlərdə bəndləri uçurub ki, bu da Şirvan, Sabirabad, Salyan, Saatlı kimi rayonlarda ciddi problemlər yaradıb. Mütəxəssislər bildirirlər ki, Kürdə suyun səviyyəsi heç vaxt indiki qədər qalxmayıb. Aramsız yağan yağışlar suyun səviyyəsini artırdığından bəndlər buna davam gətirməyib və bu da bir çox kənddə yaşayışı mümkünsüz edib. Azərbaycan dövləti təbii fəlakətin ilk günündən yaranmış vəziyyətə adekvat addımlar atdı. Dərhal dövlətin müvafiq strukturlarının, nazirliklərin rəhbərləri və nümayəndələri hadisə yerinə cəlb olunaraq lazım olan bütün tədbirləri həyata keçirdilər və keçirməkdə də davam edirlər. Dövlət başçısı İlham Əliyev təbii fəlakətlə bağlı müşavirə keçirərək dövlət orqanlarına baş vermiş təbii fəlakətin nəticələrinin aradan qaldırılması, daşqınların qarşısının alınması və əhalinin təhlükəsizliyinin ən yüksək səviyyədə təmin olunması üçün müvafiq tapşırıqlar verdi. Bundan bir qədər sonra dövlət başçısı şəxsən təbii fəlakət zonasına baş çəkdi. Şirvan şəhərində daşqınlardan zərər çəkərək çadır düşərgəsində müvəqqəti məskunlaşan Sabirabad sakinləri ilə görüşən dövlət başçısı, daha sonra təbii fəlakətlə bağlı səyyar müşavirə keçirdi. Qeyd edək ki, dövlət orqanlarının qısa zaman kəsiyində baş verən təbii fəlakətə adekvat reaksiya verməsi, operativ şəkildə həyata keçirilən tədbirlər həm insan itkisinin olmaması, həm də fəlaktin miqyasının daha geniş olmaması ilə nəticələndi. Ekspertlərin əksəriyyəti etiraf edirlər ki, dövlət orqanları vaxtında müvafiq addımlar atmasaydılar təbii fəlakətin miqyası daha geniş ola bilərdi. Təhlükəsizlik məqsədi ilə boşaldılan kəndlərin əhalisi üçün Şirvan şəhərində bütün mümkün ola biləcək şərait yaradılmış çadırlar qurulub. Burada əhalinin ərzaq, içməli su və digər zəruri məhsullarla tam təmin olunması üçün bütün lazımi tədbirlər görülüb. Bu məqsədlə yaradılan anbarlarda kifayət qədər ərzaq ehtiyatı yaradılıb. Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən təbii fəlakət bölgəsində 23 səyyar briqada, 5 həkim məntəqəsi yaradılıb və burada əhaliyə lazımi tibbi yardım göstərilir. Hər ehtimala qarşı ağır vəziyyətdə ola biləcək xəstələri oradan dərhal aparmaq üçün bir helikopter bölgədə hazır vəziyyətdə saxlanılır. Fövqəladə Hallar və Daxili İşlər nazirliklərinin mütəxəssisləri əhalisi köçürülən qəsəbə və kəndlərdəki evlərin hamısını 24 saat ərzində mühafizə edirlər. Daxili İşlər Nazirliyinin 500 nəfər və Fövqəladə Hallar Nazirliyinin 600-dən çox əməkdaşı qəsəbələrin, kəndlərin mühafizəsi ilə məşğuldur. Prezidentin tapşırığı ilə tədbirlərin görülməsi üçün Fövqəladə Hallar Nazirliyinə lazımi qədər vəsait ayırıb və dövlət heç bir yardıma ehtiyac olmadan problemlərin həlli ilə məşğuldur. Bəndlərin bərpasında “Meliorasiya və Su Təsərrüfatı” ASC-nin, “Azərkörpü”, “Azərenerji” şirkətlərini nümayəndələri də cəlb edilib. Bəndlərin bərpasında, harada ki, əl ilə iş gedir, bu işləri Daxili İşlər və Fövqəladə Hallar nazirliklərinin mindən çox mütəxəssisi ümumi nəzarət altında həyata keçirirlər. Fövqəladə Hallar Nazirliyinin 2 min nəfər şəxsi heyəti və 700-ə qədər texnikası Sabirabad və Şirvan şəhəri ilə yanaşı, Saatlı, Neftçala, Salyan, Kürdəmir, Zərdab zonalarında çalışır. ARDNŞ-in gəmiləri suda lilin təmizlənməsinə cəlb edilib və bunun nəticəsində Xəzərə axan suyun miqdarı artıb ki, bu da Kürdə səviyyənin aşağı düşməsinə səbəb olub. Təbii fəlakət zonasında 24 saat ərzində görülən işlər nəticəsində həm uçan bəndlər bərpa edilir, həm də yeni bəndlər inşa edilir ki, sonradan bu problem bir də yaşanmasın. Bölgədə yaradılmış qərargahlar sutka ərzində fəaliyyət göstərərək aparılan işlərə nəzarət edir. Dövlət orqanlarının koordinasiyalı və operativ şəkildə çalışması nəticəsində təbii fəlakətin miqyası nəzarət altına alınıb və demək olar ki, məhz dövlətin gördüyü işlər nəticəsində böhran vəziyyəti artıq geridə qalıb.

Saatlıda da Kür çayında daşqınların törətdiyi fəsadların aradan qaldırılması üçün intensiv tədbirlər davam etdirilir. Fövqəladə Hallar Nazirliyinin, “Meliorasiya və Su Təsərrüfatı” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin, rayonun idarə, müəsissə və təşkilatlarının yüzdən çox texnikası daşqına qarşı mübarizə tədbirlərinə cəlb edilib. Bu işlərdə yerli sakinlər də fəal iştirak edirlər. Hazırda rayonda təhlükəli sahə Sarısu gölü ətrafındakı 5 kənddir. Bu kəndlərdə təqribən 6 min əhali yaşayır. Mütəxəssislərin rəyinə görə, bu kəndlərdə əhalinin köçürülməsinə hələ ehtiyac yoxdur. Çünki Sarısu gölü ətrafında 10 kilometrə yaxın qoruyucu bəndlər var. Hazırda bütün qüvvələr həmin bəndlərin gücləndirilməsinə yönəldilib.

Mayın 12-də gecə Sarısu gölündəki mühafizə bəndlərindən birində yarılma əmələ gəlib. Ancaq bu ətrafdakı kəndlər üçün qorxulu deyil. Gölün suyu yaxınlıqdakı kollektorlarla kənara axıdılır, bəndin yarılmış hissəsi bərpa olunur. Rayon İcra Hakimiyyətinin fövqəladə hallar komissiyasının məlumatına görə, hələlik əhalinin bu ərazidən köçürülməsinə ehtiyac yoxdur. Daşqının qarşısını almaq üçün intensiv tədbirlər davam etdirilir, vəziyyət nəzarət altındadır.

Magistral yollar bərpa edilir

Fəlakət bölgəsində yolların bərpa edilməsi üçün də operativ şəkildə iş aparılır. Nəqliyyat Nazirliyinin mətbuat katibliyindən bildirilib ki, hazırda yol-istismar idarələri sel sularının yaratdığı fəsadları aradan qaldırmaq üçün gücləndirilmiş iş rejimində fəaliyyətini davam etdirir. Həmçinin Bakıdan göndərilmiş texnika və işçi qüvvəsinin yardımı ilə Şirvan, İmişli, Sabirabad rayonlarında, ətraf ərazilərdə su altında qalmış, sıradan çıxmış avtomobil yolları təmir edilir, alternativ yollar salınır. Padar istiqamətində yeni salınmış 19 kilometrlik yol avtomobillərin hərəkətinin bərpa edilməsi üçün əhəmiyyətli rol oynayır. Nazirlikdən bildirirlər ki, gün ərzində Sabirabad rayonu ərazisində 12 kilometrlik Həşimxanlı-Qaratəpə yolunun gediş-gəliş üçün normal vəziyyətə gətirilməsi gözlənilir. İşlərin sürətləndirilməsi məqsədilə əlavə olaraq Bakıdan hər gün, təxminən, 15-20 maşın yük aparılır.

Hazırda Nəqliyyat Nazirliyinin müvafiq qurumları və strukturları təbii fəlakət zonasında 3 növbəli iş rejimini davam etdirir. Bir neçə gün ərzində Saatlı rayonu ərazisində 16 kilometrlik Musalı-Məzrəli avtomobil yolunun 6 kilometri artıq bərpa edilib. Həmçinin Hacıqabul-Bəhramtəpə yolunun 68-ci kilometrliyində yerləşən körpü avtomobillərin və insanların intensiv hərəkətini nəzərə alaraq, həmçinin yüklərin daşınmasını təmin etmək məqsədilə müvəqqəti olaraq açılıb. Əsas məqsəd əhalinin və ətraf kəndlərin təhlükəsizliyini qorumaq, həmçinin magistral yolların sel suları tərəfindən yuyulmasının qarşısını almaqdır.

A. Miriyev

Palitra. -2010. – 14 may. – S.4.